Przed II wojną światową i po jej zakończeniu, już w okresie odbudowy gospodarczej, wykształciło się wiele metod popierania turystyki socjalnej, które dotyczyły finansowania konsumpcji i podaży turystycznej. W tej dziedzinie pojawiają się wciąż nowe rozwiązania.
Najważniejsze świadczenia związane z finansowaniem konsumpcji w dziedzinie turystyki socjalnej obejmują: gratyfikacje urlopowe, pożyczki, oszczędności przeznaczone na podróże i urlopy, zasiłki, wczasy bezpłatne i świadczenia złożone (czeki wakacyjne)35.
Na przykład w Niemczech umowy zbiorowe przewidują poza płatnym urlopem także specjalne gratyfikacje urlopowe, które w 1996 r., w zależności od branży, wynosiły od 300 do 3200 marek, 300 marek dostawali górnicy z okręgu Ruhry, a pracownicy przemysłu naftowego po 3200 marek. Gratyfikacji wakacyjnej nie otrzymywali hutnicy żelaza i stali, którzy dostawali trzynastą pensję na Boże Narodzenie. W byłych Niemczech Wschodnich gratyfikacje były o 150-1290 marek niższe niż w landach zachodnich. Jednakowy poziom świadczeń gwarantowały jedynie umowy zbiorowe w przemyśle poligraficznym i na kolei36.
Świadczenia na rzecz turystyki socjalnej można generalnie podzielić na dwie grupy: świadczenia bezpośrednie, dotyczące konkretnych „turystów socjalnych”, oraz świadczenia pośrednie, adresowane do turystów, którzy w przyszłości będą uczestnikami turystyki socjalnej.
Świadczenia te pochodzą od pracodawców, stowarzyszeń, związków zawodowych, władz publicznych (np. gmin), agencji podróży, od państwa, a wreszcie od specjalnych organizacji, które zajmują się turystyką socjalną. We wszystkich tych grupach występują świadczenia bezpośrednie i pośrednie37.
Świadczenia bezpośrednie obejmują następujące elementy:
- świadczenia ubezpieczeniowe;
- gratyfikacje urlopowe;
- pobycie kosztów podróży i pobytu w przypadkach specjalnych;
- szkolenie w dziedzinie podróży i pobytów wakacyjnych;
- udział w finansowaniu podjętym przez inne organizacje;
- udział w wydatkach na turystykę socjalną;
- udział w pracach prowadzonych przez inne instytucje w zakresie finansowania wydatków konsumpcyjnych;
- specjalne zniżki;
- otoczenie specjalną opieką uczestników turystyki socjalnej.
35 Por. W. Hunziker: op. cit.T s. 41-46.
36 M. Rybiński: Gratyfikacje urlopowe w Niemczech, „Rzeczpospolita - Ekonomia i Rynek", 6-7 lipca 1996, nr 156, s. 6.
37 Por. szerzej: J. Lewandowska: op. cit., s, 36-37.
126