k'/ptGt/«ństwo Sianowi podstawowy czynnik decydujący o przy»ztoAci I ptuftku homo iaplenr,
I en sposób myślenia o bc/picc/cńitwie może być przydatny w procesie I przygotowywał# badań problemów bezpieczeństwa i w trakcie ich realizacji, I kef leluja ta dotyczy zarówno badań empirycznych, jak i rozważań teoretycz* I nych,
lak fimmiane bezpieczeństwo może być również użyteczne dla w I gjądinto* w giąb tego zjawiska i wykorzystywania uzyskanej w ten sposób I wied/y w procesie edukacyjnym, szczególnie na kierunkach studiów ppjpfer I cm%*we", Wfedza ta może okazać się także przydatna w różnych sytuacjach I życiowych dla zapewniania sobie i innym podmiotom wyższej poziomu te I pfcezeństw *»; bezpieczeństwa postrzeganego nie tylko „tu i teraz*', ale również 1 „gdzieś i kiedyś". Spróbujmy więc dokonać kolejnego przybliżenia zjawiska I bezpieczeństwa, nijako zaglądając w jego głąb-
3.3. Czym jest bezpieczeństwo? * próba spojrzenia w głąb zjawiska
W poprzednim podrozdziale przedstawiono bezpieczeństwo jako fenomen psychospołeczny i prukseologlczny charakteryzujący się czterema ogólnymi grupami cech: z jednej strony • obiektywnością i subiektywnością; z drugiej strony zaś - stałością I zmiennością,
Tabela 5
1 Bezpieczeństwo |
1 stan |
proces |
i obiektywne | ||
! subiektywne i |
Mówiąc o bezpieczeństwie obiektywnym mamy na myśli bezpieczeństwo takie, jakie rzeczywiście Jest Zaś bezpieczeństwo subiektywne rozumiane jest jako takie, jakie sit* ludziom wydaje. Bezpieczeństwo obiektywne i subiektywne nigdy nie są identyczne , a stopień ich zbieżności lub rozbieżności może być traktowany jako jeden z wyznaczników kultury bezpieczeństwa i jako istotny czynnik warunkujący bezpieczeństwo danego podmiotu.
Analizując bezpieczeństwo jako stan, uwzględniamy je takie, Jakie jeit w danej chwili. Zaś traktując bezpieczeństwo jako proces mamy na myśli iakle>
MTśi sposób myślenia o bezpieczeństwie zaprezentowano na V Międzynarodowej Konfcrcncj1 w Drohiczynie w 2008 roku,
% W jrpodchi idealnym pokrywają się, zaś w praktyce występąją modele opisane w: D, Dobro' • E.Haltok,R. Zięba, op.cit,
Jakim staje się"’, jakim będzie „za chwilę”, za dzień, tydzień, miesiąc, rok,,. Spróbujmy więc nieco rozwinąć powyższe konstatacje.
Obiektywny aspekt bezpieczeństwa, czyli bezpieczeństwo takie. Jakie rzeczywiście Jest, oznacza splot faktycznie Istniejących warunków** charaktery* zująęych:
tJ ćmy podmiot, ale także b/ jego otoczenie oraz
d relacje między podmiotem i jego otoczeniem, d/ uwidaczniające się w czasoprzestrzeń! skutki tych relacji, istotne dla danego podmiotu, czyli jego trwaniam. Nie zawsze jednak pamięta się o skutkach ważnych dla przetrwania*t0 i rozwoji?u danego podmiotu i dla jego otoczenia,
W tym znaczeniu bezpieczeństwo jest wypadkową (splotem) takich czynników, jak;
A, Stan wewnętrzny danego podmiotu, a w nim212;
a/ stan jego świadomości (duchowości) - indywidualnej i społecznej -w tym stan poinformowania podmiotu oraz poziom jego wiedzy i mądrości, poczucie tożsamości, faktyczny poziom siły i słabości podmiotu, stan jego „technologii intelektu"2*2, charakter mentalności214. Ud,;
b/ stan organizacyjny215 danego podmiotu, czyli stan relacji wewnętrznych między elementami funkcjonalnymi danego podmiotu (jego podsystemami); d stan jego zasobów materialnych.
vn W wymiarze bezpieczeństwa gospodarczego dobrym tego przykładem może być kryzys finansowy, któiy rozpoczął się w połowie 2008 roku w USA, o wraz z upływem czasu zaczęły go doświadczać także inne kraje,
M (ich skutki.
W „normalnych" warunkucli.
0 W sytuacjach trudnych, kryzysowych.
2,1 W warunkach „normalnych" I kryzysowych.
212 W obrazowy sposób przedstawiono to na rysunku 18.
211W znaczeniu. Jakie przypisie mu M. Marody w książce Technologii! Intelektu. Warszawo 1987.
214 Istotnym dla bezpieczeństwa podmiotu, u szczególnie dla jego rozwoju, jest zdolność do pozytywnego myślenia (patrz np. P. Wcavcr, Pogromcy olbrzymów. Moc pozytywnego myślenia. Wurszawa 2008).
215 Jako przykład braku właściwych relacji między a/, b i c/ możemy przytoczyć taki. kiedy wysoka motywacja podmiotu do Jakiegoś działania I posiadana przez niego wiedza (czynnik a/) oraz zasoby materialne (środki Aliansowe, lip.), czyli czynnik d • nie wystarcząją jednak do osirigonla Jakiegoś celu, np. bezpieczeństwa. Spowodowane Jest to niekorzystnym stanem czynnika b/, związanym np. z niskim poziomem kultury organizacyjną) podmiotu, wskutek czego podjęte przoz niego działania nie przynoszą zakładanych efektów z przyczyny braku synchronizacji I koordynacji wysiłków w czasie I przestrzeni, przez co nie uzyskije się efektu systemowego (efektu synergll). Może się wtedy zdarzyć, że posiadany przez podmiot potencjał motywacyjny (a/) I materialny (d) zostą)e „rozproszony" I zmarnowany, albo wykorzystany w niewielkim stop* nlu, wskutek deficytu potencjału organizacyjnego (ta/).
m