ekonomika (152)

302 9. Koszty w transporcie

Usługi obce to koszty wykonanych na rzecz jednostki wszelkiego rodzaju robót i usług przez inne podmioty gospodarcze, a w szczególności: usług spedycyjnych, za- i wyładunkowych, obcych usług transportowych, remontowych, konserwacyjnych, sprzętowych, informatycznych, wydawniczych, reklamy, łączności, dozoru mienia, usługi najmu, dzierżawy, usług pośrednictwa handlowego, prowadzenia obsługi bankowej, finansowej i maklerskiej, usług poligraficznych. usług rachunkowości. Analizując strukturę kosztów rodzajowych w ciągu ostatnich lat, niaina zauważyć wzrost udziału kosztów usług obcych w strukturze kosztów całkowitych. W większości przedsiębiorstw transportu lądowego wynika to z coraz szerszego wydzielania niektórych funkcji z przedsiębiorstwa i przekazania ich innym firmom, które potrafią zrealizować je taniej. Działania takie nazywane są outsourcingiem. W ten sposób firma korzysta z usług obcych i nie musi ponosić kosztów stałych, które byłyby nieuniknione, gdyby wykonywała te funkcje we własnym zakresie. Korzystanie z usług innych firm w transporcie może dotyczyć różnyh dziedz,n:

•    organizacji i zarządzania (szkolenie pracowników, wd-ażanie systemów informatycznych, usługi konsultingowe itp.);

•    technologii i innowacji (badania dotyczące wymiany taboru, organizowanie kampanii promocyjnej nowych usług przewozowych czy spedycyjnych);

- produkcji i logistyki (zastosowanie systemu logistycznego „just in tune", dokonanie wyboru i zorganizowanie właściwego kanału dystrybucji usług transportowych).

Outsourcing w wielu przypadkach ma skuteczny wpływ na obniżkę kosztów własnych, ale przejawia się wzrostem udziału usług obcych w strukturze kosztów. Bardzo wysokie są koszty usług obcych w PLL LOT, co wynika z wysokich kosztów dzierżawy samolotów oraz kosztów obsługi w portach lotniczych na całym świede. Duży udział kosztów usług obcych jest też w przedsiębiorstwach sektora TSL, które realizują usługi przewozowe korzystając z podwykonawców (np. małych firm transportowych).

Amortyzacja (umorzenie) oznacza zużytą w danym okresie wartość środków trwałych, której wyrazem jest suma pieniężna konieczna do utrzymania ich sprawności w kolejnym okresie eksploatacji oraz do odtworzenia tych środków trwałych po ich zużyciu⁴⁰¹. Amortyzacja odzwierciedla stopniową utratę wartości posiadanego majątku trwałego, która w postaci kosztu jest przenoszona na wyprodukowane usługi transportowe. Za pomocą amortyzacji nakłady na zakup czy wytworzenie środka trwałego są stopniowo zaliczane w koszty poszczególnych okresów, co pozwala zgromadzić fundusze na zakup nowych środków trwałych po całkowitym zamortyzowaniu starych. Podstawą ewidencjonowania amortyzacji są wpisy w ewidencji środków trwałych, sporządzone na podstawie aktualnego planu amortyzacji danego środka trwałego.

⁴⁰¹ Encyklopedia PWN. op. ot.

_ortya:acja jest liczona najczyściej jako funkcja czasu, co oznacza, te odp«-_(ty_tfcyjn« >4 dokonywane również wówczas, gdy produkcja nie odbywa

ku amortyzacja nie byłaby liczona w okresie przestojów produkcyjnych, a to nie sprzyjałoby racjonalności wykorzystania środków trwałych.

w 2003**

W zakresie udziału kosztów amortyzacji w strukturze kosztów własnych „obserwowano niekorzystną tendencją do jego obniżania się w wyniku nienadążania przeszacowywania wartości środków trwałych w ślad za inflacją (ostatnie przeszacowanie wartości środków trwałych miało miejsce w 1995 raku), co doprowadziło do zahamowania możliwości samofinansowania przez przedsiębiorstwa inwestycji od tworzeniowych. W 2004 roku średni udział amortyzacji w kosztach przedsiębiorstw transportowych wynosił 8%, wobec 8,9%

Na koszty wynagrodzeń składają się wszelkie wypłaty wynagrodzeń pieniężnych i w naturze, należnych za pracę niezależnie od formy stosunku pracy. Wynagrodzenia są liczone jako funkcja przepracowanego czasu, wykonanego zadania, pełnionej funkcji i posiadanego stażu. Podstawą zaewidencjonowania tego kosztu jest lista płac. Racjonalizacja wielkości i struktury zatrudnienia oraz Pottyki placowej jest ważnym elementem konkurencyjności przedsiębiorstwa

Ustawa i 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osdb prawnych. Zal 2. DzU 2000, nr 54, P®t- tti

^rr«nrpo« - tcynifa działalnoici tt> 2004 r., op. dL

Grzywa 11. ). Bumcwia. opr. ctł.. s. 237.