Częściowo koszty materiałów materiałów energii pomocniczych, usługi obce, pozostałe koszty
Koszty zmienne (koszty surowców podstawowych, paliwa energia itp., Częściowo: koszty materiałów materiałów energi pomocniczych, usługi obce pozostałe koszty
Oprócz kosztow operacyjnych możemy ponieść koszty finansowe (np. od zaciągniętych kredytów). Istnieją jeszcze koszty które nie sa kosztami koniecznym do uzyskania przychodu. Sa to np. koszty darowizn. Istota jest, ze do dyspozycji mamy rożne technologie, bardzo zróżnicowane pod względem struktury kosztow.
s- wielkość sprzedaży TC-koszt całkowity (total cost)
TFC - całkowity koszt stały (totka fixed cost)
TVC - całkowity koszt zmienny (totalvariable cost)
AVC - jednostkowy koszt zmienny (avarage variable cost) ATC - jednostkowy koszt stały (avarage total cost)
MC - koszt krańcowy (marginal cost)
TR - przychód TI - dochod P - cena
BEP - punkt krytyczny
TC=TAC-TVC
AVC=TVC/s
MC=dTC/ds. =dTVC/ds
AVC=const =>MC=AVC=TVC/s
TR=p*s
BEP TC(s=BEP)=TR(s=BEP), Tł(BEP)=TR-TC=0 MC- o ilde zmienia sie kosz
Zrodla szczytowe - (elektrownie szczytowo - pompowe, elektrownie gazowe, rezerwy elektrowniach cieplnych i wodnych przepływowych)
Źródła podszczytowe - Elektrownie cieplne o niższej sprawności Źródła podstawowe - elektrownie jądrowe, wysokosprawne El. Weglowe, elektrownie gazowo parowe, elektrownie wiatrowe, elekt wodno przepływowe, elekterocieplownie z turbinami przeciwpreznymi Dla obciążeń ciepłowniczych źródła można również podzielić na podstawowe, podszczytowe i szczytowe. Źródłami szczytowymi mogą być np. kotły olejowe(drogie w eksploatacji, lae paliwo bez mocy zamówionej i tania konserwacja).
Rodzaje działalności przedsiębiorstw energetycznych:
-wydobycie
-wytwarzanie (przetwarzanie)
-przesył (transport)
- magazynowanie -dystrybucja (rozdział)
-obrot
Kopalnie:
-podziemne i -odkrywkowe -powierzchniowe
-odwierty szybowe(morskie i lądowe)
- zpodzziemna konwersja paliwa (np. lupek bitumicznych na węglowodory ciekle lub na paliwo gazowe)
wegiel kamienny- kopalnie szybowe, odkrywkowe brunatny - odkrywkowe, istnieją także odkrywkowe torf - odkrywkowe gaz ziemny - szyby uran - podziemne
Wytwarzanie użytecznego nośnika energii na bazie nośników pierwotnych lub innych nośników użytecznych:
-wytwarzanie energii elekt
-wytwarzanie nośników ciepła (gorącą woda lub para)
-rafinacja ropy naft i produkcja benzyny i ropy -wzbogacanie węgla kamiennego -produkcja koksu i gazu koksowniczego zgazowanie węgla i produkcja gazu miejskiego wzbogacanie uranu
Przesył i transport:
Usługa ograniczona do przeniesienia nośnika energii z jednego miejsca w inne, zwykle na duże odległości:
-przesył kablowy energii elektr, sieci napowietrzne i kablowe WN -ptrzesyl rurociągowy gazu, ropy naft, i paliw płynnych, gorącej wody (kilkadziesiąt km) i pary(kilka km)
- transport kolejowy lub kołowy paliwa stale i ciekle w cysternach Infrastruktura sieciowa - sieci WN i rurociągi nie sa dublowane(wysokie nakłady inwestycyjne) Siec funkcjonuje w warunkach charakterystycznych dla monopolu i może być wykorzystana do ograniczenia dostępu do odbiorcy lub wytwórcy
Magazynowanie:
-magazynowanie paliw ciekłych - ziomiki paliwowe -magazynowanie gazu- magazyny strategiczne (podziemne) i operacyjne połączone z działalnością wytwórcy
-magazynowanie węgla - zwykle pooczone z działalnością wytwórcy
Dystrybucja - rozdział nośników energii dostarczonych do odbiorcow i zapewnieniewarunkow technicznych dostawy nośnika energii w określone przez odbiorcę
Miejsce, w określonej ilości i jakości
Koszty w strukturze rodzajowej przedsiębiorstwa energetycznego:
energetycznego - kpalnie węgla brunatnego, B - elektrownia kondensacyjna
1. amortyzacja - prawo naliczania w biezaca koszty operacyjne części poniesionych wcześniej wydatków inwestycyjnych - stopa amortyzacji powinna odpowiadać czasowi użytkowania środka trwałego A= 7-8%, B= 13-19%
2. zuzycie materiałów materiałów energii A=25-32%, B=44-49% ( w tym energia elektryczna A=7-15%, B=38-46%)
3. usługi obce A=7-9%, B=5-l 1%
4podatki i opłaty A=8-9%, B=16-21%
5koszty pracy, wynagrodzenie A=30-37%,B=6-8%, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia A=10-12%, B=2-3%
6 pozostałe koszty rodzajowe A=2%, B=l%
Podział kosztow.
1. -koszty zmienne A=14-18%, B=15-50%(bez akcyzy)
-koszty stale A=82-86%, B=36-l 1%
2. -koszty bezpośrednie -koszty pośrednie
Struktura kosztow w dystrybucji i obrocie energia elektryczna łącznie:
-zakup energi i usług podstawowych 73%
-amortyzacja 7%
-usługi obce 6%
-podatki i opłaty 3%
-koszty pracy 9%
- pozostałe koszty 2%
- koszty zmienne 92-98%
-koszty stale 2-8%
Udział dystrybucji i obrotu w końcowej cenie energii elektrycznej przekracza dzisiaj 40%, udział; ten powinien być ograniczony do 20-25%
Struktura kosztow w przesyle, dystrybucj i obrocie ciepłem sieciowym
-zakup ciepła 72%
-amortyzacja 9%
-usługi obce 0,5%
-materiały 4%
-koszty pracy 8,5%
-pozostałe koszty 6%
Koszty stale: (amortyzacja, podatki i opłaty, wynagrodzenia i pochodne)
Szczytowe apotrzebowanie mocy w systemie elektroenergetycznym: 23-24GW- zima, 16-17Gw-lato Możliwości zwiększania zysków:
-zwiększenie ilości sprzedaży -zwiększyć cene
- zmniejszenie kosztow
Operacje stosowane w celu ograniczenia różnorodności poboru mocy:
- ograniczenie szczytowego poboru mocy -zwiększenie poboru mocy w dolinach -wyrównanie obciążeń -ograniczenie poboru energii -zwiększenie zapotrzebowania na energie
DSM - demand side management, zarządzanie popytem SSmn - suplay side management, zarzadznie podaza
Aktywne zarządzanie obciążeniem -połączenie powyższych metod. Programy DSM sa nakierowane głownie na ograniczenie popytu. Metody te zaczęto stosować w latach 80-tych w USA
Oczekiwane efekty fizyczne przy zastosowaniu DSM:
- unikanie inwestycji w instalacje przetwarzania przesyłu lub w sieci dystrybucyjne,
- zwiększenie sprzedaży energii
- zwiększenie przeciętnego obciążenia instalacji energetycznych(poprawa ich wykorzystania)
-zmniejszenie zuzycia energii
Metody wdrażania DSM:
- mętpdy technięznę;
a) zastostosowanie urządzeń energooszczędnych:
-zrodla światła (CEL,lampy sodowe)
-wysokosprawne napędy elektryczne -energooszczędne odbiorniki TV i monitory -energooszczędne urzadzdenia chłodnicze -budynki o podwyższonej izolacyjności -rekuperacja ciepła w systemach wentylacji -kuchenki mikrofalowe
-akumulacja ciepła energii kinetycznej lub potencjalnej
b) sterowanie praca odbiorników
-zdalne serowanie praca odbiorników oparte na łączności dwukierunkowej -zdalne sterowanie zasilaniem urządzeń klimatyzacyjnych
- przerwy w zasilaniu odbiorcow -metody oddziaływania na odbiorcow -informacja
-rabaty udzielane odbiorcom energii na zakupy urządzeń energooszczędnych (lub nowych odbiomikow elektr)
-niskoprocentowe pożyczki na zakup urządzeń
-rabaty udzielane odbiorcom energii w ramach rozliczeń a pobor energii
-taryfy strefowe
-taryfy za dostawy przerywane
-taryfy „czasu bieżącego”
-inne plany taryfowe -uregulowania prawne
Ograniczenia w stosowaniu DSM:
-relacje pomiędzy nakładami inwestycyjnymi i kosztami energii -możliwość kształtowania taryf z uwzględnieniem efektów DSM i w sposób zapewniający odpowiedni czas zwrotu nakładów i kosztow programu DSM(odbiorcy lub przedsiębiorcy) w szczególności:
a) rozdzielenie pomiędzy przychodami i dochodami przedsiębiorstwa dystrybucyjnego - uwzględnieni realizacji programów DSM w uznawanych stopach zwrotuzainwestowanego kapitału
b) ustalenie podmiotow odpowiedzialnych