ekonomika (178)

354

11. Rachunek ekonomiczny w transporcie

rze i łatwiej jest określić faktyczne źródła przychodów i kosztów. Wyróżniamy kilka pozycji wynikowych*⁶⁴:

1.    Wynik ze sprzedaży Ba wstaje wskutek odjęcia od właściwych przychodów, powstałych ze sprzedaży usług transportowych i towarzyszących, kosztów ich wytworzenia, do których zalicza się m.in. zużycie materiałów (energii), ceny obcych usług, amortyzację, wynagrodzenia dla pracowników, podatki i opłaty. Saldo to ma duże znaczenie dla przedsiębiorstwa, gdyż wskazuje na rentowność jego podstawowej działalności.

2.    Wynik z działalności operacyjnej. W pozostałe przychody operacyjne wpisuje się m.in. przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego, otrzymane dotacje, uzyskane odszkodowania, czynsze z dzierżaw, a po stronie pozostałych kosztów operacyjnych — wartość sprzedanych składników majątku trwałego, utworzone rezerwy, odpisane należności nieściągalne, zapłacone odszkodowania, koszty czynszów i dzierżaw. Poprzedni wynik korygowany jest o saldo, wynikające z zestawienia tych pozycji

3.    Wynik z działalności gospodarczej. Wynik z działalności operacyjnej korygowany jest o saldo operacji finansowych i powstaje zysk lub strata z działalności gospodarczej. Przychody finansowe obejmują m.in. otrzymane dywidendy (w tym także otrzymane od członków grupy kapitałowej), otrzymane odsetki, dodatnie różnice kursowe. Koszty finansowe natomiast obejmują m.in. odsetki do zapłaty (także na rzecz członków grupy kapitałowej), odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego i krótkoterminowych papierów wartościowych oraz ujemne różnice kursowe.

4.    Wynik finansowy brutto i netto. Poprzedni wynik jest korygowany o saldo, będące skutkiem zdarzeń nadzwyczajnych, min. zdarzeń losowych, rezultatów postępowania układowego (naprawczego) lub zaniechania pewnego rodzaju działalności. W ten sposób oblicza się wynik finansowy brutto. Po zapłaceniu podatku otrzymujemy zysk lub stratę netto.

Analiza rachunku wyników polega na zbadaniu struktury poszczególnych przychodów i kosztów oraz wynikających z nich sald. Podstawowymi miernikami. stosowanymi w analizie rachunku wyników, są wskaźniki zyskownośd. Wskaźniki te obliczamy dzieląc zysk z danego poziomu przez wartość przychodów ze sprzedaży i otrzymujemy odpowiednią stopę zysku — stopę zysku ze sprzedaży, stopę zysku z działalności operacyjnej, stopę zysku z działalności gospodarczej, stopę zysku brutto lub stopę zysku netto. Poza tym porównuje się poszczególne pozycje przychodowe i kosztowe za dany okres z analogicznymi danymi za poprzednie, porównywalne okresy miesięczne, kwartalne lub roczne. Określa się dynamikę zmian jego poszczególnych wielkości oraz ocenia struk-

*** Budozoa rachunku cm/mkóur. .Tygodnik Finansowy", http://www.tf.pl/view.php7art”6601 z 24 08 2005

tur* procentową. Sprawdź, się, jakie czynniki mają wpływ n* zwięk»Zł spadek zysku. Nie zawsze wzrost zysku jest dowodem aa prawidłowy przedsiębiorstwa, gdyż może się zdarzyć, te Jest on wynikiem znacznej redukcji kosztów, połączonym z wyprzedażą majątku, czy też wzrostem pwaeychodów A* na rysowych przy spadającej rentowności podstawowej działalności przedsiębio-ratwa“.

rozwój

Jako przykład wykonania rachunku zysków i strat w przedsiębiorstwie transportowym, w tab. 11.2 zaprezentowano rachunek zysków a strat przedsiębiorstwa PLL LOT

11.4.2. Bilans firmy

Bilans jest sprawozdaniem o sytuacji majątkowej i kapitałowej przedsiębiorstwa. Jest on zestawieniem składników majątkowych (zasobów) z przypisanymi do niej wartościami oraz źródeł ich finansowania, czyli aktywów i pasywów Najczęściej jest sporządzany na koniec roku. Aktywa i pasywa w bilansie wyrażają ten sam zespól środków, tyle te zestawiony według różnych kryteriów podziału Aktywa zawsze muszą być równe pasywom, tzn Łączna wartośó wszystkich składników majątku musi być równa wszystkim składnikom źródeł finansowania. Wynika to stąd, że każdy składnik majątku musi być sfinansowany z określonego źródła — z wkładu właściciela, z zysku łub z zaciągniętych zobowiązać. Również wszelkie zmiany po stronie aktywów muszą się kwotowo równać zmianom po stronie pasywów. W ramach aktywów dokonywany jest podział podstawowy na majątek trwały i obrotowy. W ramach pasywów najważniejszy jest podział na kapitały własne i obce. Bilans firmy w uproszczonej formie graficznej przedstawiono na rys. 11.3, natomiast podstawowa składniki

bilansu — w tab. 11.3.

Proporcje między poszczególnymi składnikami aktywów i pasywów w ujęciu wartościowym mogą się zmieniać i są inne dla każdej firmy. Zależy to od rodzaju prowadzonej działalności, poziom u środków własnych, jakie firma posiada, a także od polityki zarządu firmy.

Aktywa trwałe (majątek trwały) jest to część aktywów, które firma posiada w celu długoterminowego ich użytkowania. Środki trwałe stosunkowo trudno zamienić jest na gotówkę, a więc są najmniej płynnym składnikiem majątku. Aktywa bieżące (majątek obrotowy) to te zasoby przedsiębiorstwa, które można szybko zamienić na gotówkę (charakteryzują się dużą płynnością). Powinny one ulegać kilkakrotnej rotacji w ciągu roku, gdyż od szybkości obrotu aktywami bieżącymi zależy wartość przychodów.

fcf.pl/view php?art =6603 tf.pl/view .php?art

⁴⁶⁵ lak analtzatMtf rachunek wę/nikózu? -Tygodnik r mannowy . nnp^/-----•---

° ^wska*^nUoac*' zysWMói. .Tygodnik Finansowy". http.//Www