ekonomika (190)

378 11. Rachunek ekonomiczny w transporcie

•    obniżenie kosztów eksploatacji pojazdów, ponoszonych przez użytkowników;

•    skrócenie czasu przewozu pasażerów i ładunków w ramach zintegrowanej sieci (skrócenie cyklu obrotu kapitału, mniejsze koszty straty czasu);

•    zmniejszenie liczby wypadków i strat z nich wynikających;

•    zmniejszenie kosztów kongestii. dzięki zwiększeniu przepustowości i likwidacji wąskich gardeł w infrastrukturze;

•    stymulację rozwoju gospodarczego (efekty mnożnikowe w innych sektorach gospodarki);

•    aktywizację regionu, w którym zlokalizowana jest inwestycja;

•    tworzenie nowych miejsc pracy, zarówno w czasie budowy obiektu, jak i w trakcie jego eksploatacji, również w wyniku rozwoju sfery produkcyjnej i usługowej;

•    zwiększenie dostępności regionów.

Koszty zewnętrzne inwestycji transportowych wiążę się przede wszystkim ze skutkami realizacji inwestycji dla środowiska naturalnego. Obejmuję zarówno koszty zanieczyszczeń, hałasu, pogorszenia krajobrazu, jakości gleb i wód, jak i koszty utraty produktywności ziemi zabranej pod nowe obiekty infrastrukturalne. Koszty te mogę dotyczyć również społeczeństwa zamieszkałego

lab. 11.11. Porównanie metod prostych i dyskontowych oceny opłacalności inwestycji

Kryterium	Metody
różnicujące	Proste (statyczne)	Dyskontowe (dynamiczne)
Czynnik czasu	Zmiana wartości pieniądza w czasie - nieuwzględniana	Zmiana wartości pieniądza w czasie - uwzględniana przez dyskontowanie
I Elementy I finansowe uwzględniane w szacunkach	Koszty, przychody, nakłady zysk (podejście księgowe)	Wpływy i wydatki pieniężne (podejście pieniężne)
Sposób szacowania elementów	Szacowanie pojedynczych elementów i wyliczanie średniej ub określanie roku reprezentatywnego, dla którego zacowana jest opłacalność	Szacowanie rozłożenia w czasie i wartości pojedynczych składników wpływów i wydatków w okresach rocznych; oddzielne dyskontowanie rocznych przepływów pieniężnych
Źródło: W Rogowski	Bezwzględny rachunek efektywności	przedsięwzięć inwestycyjnych. SGH.

http://iksoiugh.waw.pk—akazuk/zajeda/efektywnosc%20inwestycji/bezwzgicdny%20rachunek%20 oplacalnosd%20.pdf z 27.08.2005.

W pobliżu infrastruktury (np. spadek wartości nieruchomości mieszkalnych spowodowany sąsiedztwem drogi szybkiego ruchu).

Na podstawie analizy przepływów pieniężnych, uzupełnionej o koszty i korzyści społeczne i środowiskowe oraz skorygowanej o podatki, dotacje i w zakresie cen, oblicza się wskaźniki opłacalności inwestycji, tak jak w analizie finansowej. Są to: ekonomiczna wartość bieżąca netto (eamomic net prcsent value -£NPV) i ekonomiczna stopa zwrotu {eamomic ratę of return - ERR)^m.

Jako podsumowanie, w tab. 11.11 dokonano porównania podstawowych cech metod prostych i dyskontowych badania opłacalności inwestycji.

11.5.4. Analiza opłacalności budowy autostrady - przykład badania

opłacalności finansowej i ekonomiczne) projektu inwestycyjnego w transporcie*”

Projekt inwestycyjny dotyczy budowy nowej autostrady, która połączy dwa zurbanizowane obszary średniej wielkości i będzie przebiegać przez teren o dużej gęstości zaludnienia. Obecnie na tym terenie znajduje się tylko lokalna sieć drogowa, która jest przeciążona wciąż wzrastającym ruchem, a mieszkająca tam ludność narażona jest na znaczne uciążliwości ekologiczne i zmniejszające się bezpieczeństwo. W związku z tym celem projektu jest:

•    zmniejszenie przeciążenia ruchem istniejącej sieci drogowej;

•    dostosowanie przepustowości sied drogowej do szybkiego przyrostu zapotrzebowania na przewozy pasażerskie i towarowe w wyniku rozwoju gospodarczego na tym obszarze;

•    zmniejszenie narażenia żyjących tam ludzi na kontakt z zanieczyszczeniami powietrza i hałas.

środki publiczne przeznaczone na finansowanie nowej infrastruktury nie są w stanie pokryć całości nakładów inwestycyjnych i planuje się wprowadzić opłaty za korzystanie z nowej drogi. Przygotowano szacunki wielkości ruchu po otwardu nowej drogi (tab. 11.12).

Następnie przeprowadzono analizę finansową (tab. 11.13). Nakłady inwestycyjne składają się z wydatków na budowę autostrady i jej skrzyżowań, kosztów pomocniczej sied drogowej, łączącej autostradę z istniejącą siedą dróg, oraz kosztów renowacji starych dróg, wykupu ziemi i kosztów ogólnych. Na koszty eksploatacyjne użytkowania nowej autostrady składają się koszty utrzymania i remontów obiektów, koszty administracyjne, w tym koszty związane z pobieraniem opłat. Określono także koszty personelu, materiałów, transportu ^m Analiza kosztów..., op. dl., s. 43.

^M Omówiony w tym podrozdziale przykład badanu efektywności inwestycji transportowej zo-ttł zaprezentowany w przewodniku opracowanym przez Komisję Europejską dla podmiotów odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji inwestycyjnych {Analiza kosztów , op. cit., s. 96-104).