Geografia turyzmu2

()() J. Metody badań geografii lliryzmu

Z linii kanadyjskich nu uwagę /usługuje Inlcrnalional Travel Maps (siedziba w Vancouvcr), która do niedawna specjalizowała się głównie w mapach i planach l>r/edslawiająeych miej.soi i regiony hu y styczne w obu Amerykach. Od pewnego czasu wydaje ona mapy poświęcone interesującym z punktu widzenia turystyki krajom innych konlynenlów: np. mapy Nepalu, Mongolii, Kambodży, Wietnamu i Laosu, mapy Ghany i Zimbabwe, plany Pekinu i Pragi itp. Obok map szczegółowych (np. mapa Kajmanów w skali 1:50 000), część map ma charakter map przeglądowych.

Już od co najmniej kilkunastu lat na europejskim rynku map turystycznych istotna rolę odgrywa węgierska Cartographia, która specjalizuje się w mapach przeglądowych dla poszczególnych państw, jak również w planach miast. Część map jest wydawanych przez Cartographia wspólnie z innymi firmami - np. wspomnianą wyżej International Travel Maps.

Przedstawiony przegląd wydawnictw zajmujących się kartografią turystyczną wypada zakończyć akcentem polskim. Jeszcze kilka lat temu mapy turystyczne w Polsce, podobnie jak i w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej, podlegały cenzurze i były wydawane przede wszystkim przez Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. Dopiero od kilku lat na rynku pojawiły się odtajnione mapy topograficzne Wojskowych Zakładów Kartograficznych, które po odpowiedniej modyfikacji (głównie dzięki dodaniu informacji o zabytkach, walorach przyrodniczych, zagospodarowaniu turystycznym itp.) nabrały cech map turystycznych. Do szczególnie chętnie używanych przez turystów map należą mapy topograficzne w skalach 1:100 000, 1:50 000 oraz 1:25 000. Ponadto w ostatnich latach pojawiło się dużo niewielkich przedsiębiorstw, które rzadziej wydają mapy i plany w dłuższych seriach, a częściej poprzestają na wydawaniu map i planów na zamówienie władz samorządowych, z inspiracji miejscowych przedsiębiorców itp. Niektóre z tych map są na bardzo wysokim poziomie redakcyjnym i technicznym. Zjawisko to występuje zresztą również i w innych krajach i dlatego z punktu widzenia turysty cenne i użyteczne mogą być dla niego zarówno mapy i plany wydawane przez duże i renomowane koncerny, jak i niewielkie, od niedawna obecne na rynku, przedsiębiorstwa.

Geografia turyzmu, jak już wspomniano, jest znacznie mniej rozwinięta pod względem teoretyczno-metodycznym niż inne dyscypliny w ramach geografii człowieka, dlatego jest niewiele czasopism, w których problematyka geograficzno-tury-styezna byłaby dominująca. Nie oznacza to, że artykuły z zakresu geografii turyzmu pojawiają się rzadko, gdyż są one zamieszczane w periodykach o charakterze ogól-nogcograficznym. Można przyjąć, że jest to sytuacja raczej korzysUia, ponieważ geografowie zajmujący się turystyką i rekreacją mogą w ten sposób przekazywać wnioski /. badań szerszemu gronu czytelników, popularyzując w ten sposób geografię turyzmu.

Do czasopism geograficznych, w których artykuły z zakresu geografii turyzmu (oraz pokrewnych dziedzin, juk geografia rekreacji lub geografia wolnego czasu) pojawiają się szczególnie często nalel.it:

•    we Francji: Rcvuc dc Gdograpldc Alpinc, Norois, Rcvuc dc GJographic dc Lyon, Hullelin dc (a Societe hmgunloacnnc dc Gćographie, Mćditcr rundę, Hommes et Terres du Nord, Ctducrs d'()utre-Mer, Rcvuc Gdograp hujue des Pyrenćes et du SudOucsC,

•    w Wielkiej Brytanii: Geography, The Geographical Journal, Arca\

•    w Stanach Zjednoczonych: Annals of the Association of American Gco-graphers, Economic Geography, TVi<? Professional Geographer, Journal of Geography, The Geographical Review;

•    w Kanadzie: 77ze Canadian Geographer:;

•    w Australii: Australian Geographer,

•    w Niemczech: Erdkunde, Geographische Rundschau, Geoforum, GeoJournal.

I ,iczne artykuły związane z geografią turyzmu są publikowane również w czasopismach holenderskich (zwłaszcza w wydawanym w języku angielskim Tijd-u Inift voor Economische en Sociale Geografie), hiszpańskich, włoskich, nowoze-Imid/kieh, rosyjskich i wielu innych.

W Polsce od 1985 r. wychodzi czasopismo geograficzne (jako półrocznik) poświęcone wyłącznie turystyce, które nosi nazwę Turyzm i jest wydawane na Uniwersytecie Łódzkim (do końca 1990 r. w ramach Acta Universitatis Lodzien-\t\, a potem jako odrębne czasopismo).

Turystyka i rekreacja są zjawiskami społecznymi badanymi przez różne dys-» yplmy naukowe, dlatego artykuły dotyczące ich geograficznych aspektów są publikowane w różnych czasopismach, na ogół o interdyscyplinarnym charakterze, ale poświęconych szeroko rozumianemu turyzmowi.

( zołowym czasopismem dotyczącym różnych aspektów turystyki i rekreacji |i *.i wydawane w Stanach Zjednoczonych od 1974 r. Annals of Tourism Research (kwiutalnik). Chociaż są w nim zamieszczane głównie artykuły dotyczące noc jo łupu /nych i ekonomicznych aspektów turystyki, niektóre numery specjalnie po święcono problemom etnograficznym, psychologicznym oraz geograficznym. In ustni periodykami zajmującymi się różnymi problemami turystyki i rekreacji nii iiowmcż amerykańskie) Journal ofTravel Research (ukazujące się już od począł ku lui sześćdziesiątych), wydawane od 1969 r. Journal of Leisure Research oraz l,ci \utc Smdics. Tematyka bliska geografii turyzmu pojawia się często w niektórych miivkulach publikowanych w Environment and Behaviour, Hotels, Land Economic tamci ykańskic) oraz w brytyjskim Town Planning Review.

Na zakończenie należy wspomnieć, że w lutym 1999 r. ukazał się pierwszy iiimtct czasopisma Tourism Geographies, którego redaktorem został A.A. Lew ze Sianów /jednoczonych (z Northern Arizona Universily w Flagstaff). Ma ono uku *ywm się jako kwartalnik i obok tekstów geograficznych mają być w nim zamic-/mir artykuły z innych dyscyplin zajmujących się szeroko rozumianą turystyką.