HPIM5191

i właściwościach użytych tworzyw przenosi od 1,5 do 1,7 razy większe obciążenia. Ponadto, ponieważ czołowy wskaźnik zazębienia e_a = 0, w przekładni No-wikowa nie występuje poślizg geometryczny, a jedynie poślizg sprężysty wywołany odkształceniami zębów w okolicy miejsc styku. Zęby przetaczają się po sobie w kierunku osiowym wzdłuż linii przypora w sposób podobny do toczenia dwóch walców o promieniach pi i pi (rys. 3.34).

Prędkość toczenia wynosi

Ox

v

w

(3.114)

gdzie v - prędkość obwodowa.

Prędkości toczenia, przy stosowanych wartościach kątów linii zęba f), są znacznie większe od prędkości obwodowych kół zębatych, co wpływa korzystnie na warunki powstawania tarcia płynnego przy smarowaniu elastohydrodyna-micznym (EHD). Brak poślizgu geometrycznego i korzystne warunki smarowania powodują wzrost sprawności przekładni i zmniejszenie zużycia ściernego zębów.

Punktow'y teoretycznie styk i cechy geometryczne zębów umożliwiające ich toczenie się po sobie czynią przekładnie Nowikowa mniej wrażliwymi na przeko-szenie osi kół, w porównaniu z przekładniami o liniowym styku zębów.

Wadami przekładni z kołowołukowymi zarysami zębów są głównie:

-    większa wrażliwość na zmiany odległości osi,

-    bardziej złożony zarys odniesienia narzędzia,

-    możliwość obróbki zębów jedynie metodą kształtową, w której narzędzie jest dostosowane do jednej pary kół o określonym module i określonych liczbach zębów,

-brak zamienności kół w produkcji przekładni o różnych przełożeniach, a tym samym ograniczenie asortymentu wykonywanych kół zębatych,

-    uzyskanie wymienionych uprzednio zalet wymaga dużej dokładności wykonania kół i montażu przekładni, co znacznie podwyższa koszty produkcji.

Ze względu na wymienione wady przekładnie o kołowołukowych zarysach zębów nie znalazły szerszego zastosowania.

3.2.4. Koła zębate stożkowe

3.2.4.1. Wiadomości podstawowe

W kołach stożkowych zęby są nacięte na pobocznicy stożka, a osie obrotu kół tworzą między sobą kąt Z. Stąd przekładnie z kołami stożkowymi noszą niekiedy nazwę przekładni kątowych. Najczęściej kąt między osiami kół wynosi Z = 90®. W odróżnieniu od kół walcowych, gdzie związki geometryczne i kinematyczne wynikały z płaskiego charakteru współpracy zębów, zazębienie kół stożkowych z teoretycznego punktu widzenia należy wyobrazić sobie w postaci zazębienia przestrzennego, rozmieszczonego na powierzchni kuli (rys. 3.38). Na rysunku zaznaczono również znajdujący się na powierzchni kuli zarys odniesienia Z obydwu zazębiających się kół stożkowych, stanowiący tzw. zębatkę pierścieniową. zwaną także kołem koronowym.

Należy zaznaczyć, że ściśle teoretyczne kuliste zazębienie kół stożkowych nie znalazło praktycznego zastosowania, głównie ze względu na złożony zarys zęba, będący krzywą wyższego rzędu, tzw. ewolwentą kulistą. Zarys ten powstaje w wyniku przenikania się powierzchni ewolwentowych, uzyskanych przez odwinięcie pobocznicy stożka zasadniczego (rys. 3.39) z powierzchnią kuli o środku w punkcie O.

RYS. 339.

C

B

RYS. 338. Teoretyczne ujęcie zazębienia kół stożkowych w postaci zazębienia przestrzennego, rozmieszczonego na kuli; Z - zarys odniesienia (zębatka pierścieniowa). E - Unia przyporu (oktoida)

Powstawanie zarysu zęba koła stożkowego w postaci ewolwenty kulistej w wyniku przenikania się powierzchni ewolwentowych. powstałych przy odwi-janiu pobocznicy stoika zasadniczego z powierzchnią kuli o środku w punkcie O

Wyznaczony za pomocą metody Reuleaux zarys zębatki pierścieniowej, sprzężony z ewolwentą kulistą boku zęba koła. miałby kształt wypukło-wklęsłej krzywej o punkcie przegięcia na linii podziałowej, co ilustruje rys. 3.40a. Obróbka zębów koła stożkowego byłaby możliwa jedynie dzięki użyciu wzornika (kopiału). Metoda ta jest mało wydajna i dość trudna w praktycznej realizacji.

285