IMAG0602

taka jest bardzo łatwa do zauważenia, choćby przez zastosowali takich a nie innych postaci (np. malam w bajkach muzułmańsk&h) czy propagowanie rozmaitych wartości moralnych i etycznych.

Z pewnością np. o pobożności będzie częściej mowa w kontekście 1 hausańsko-muzułmańskim niż hausańsko-„pogańskim”: „W hausa wyraźnie odróżniają się bajki powstałe w okresie przed zakorzenię- 1 niem się islamu od tych, w których dogmaty islamu są elementem codziennych działań i zachowań”²⁵. Ciekawe jest przy tym przechodzenie (zapożyczanie) pewnych motywów, ba, całych opowieści, z innych obszarów kulturowych świata arabsko-muzułmańskiego. i Istotne miejsce zajmowała także poezja, najważniejsza chyba forma literacka w hausa. Była już wielokrotnie mowa o poezji „wysokiej”, autorskiej, znane są jednak również utwory ludowe, przekazywane z ust do ust. W tej twórczości elementy muzułmańskie przeplatają się wyraźnie z przedmuzułmańskimi i dotyczy to wszystkich form: yabo (pieśń pochwalna), zambo (wiersz satyryczny) oraz—przede wszystkim - bege, gdzie wyraźnie dostrzec można elementy przedmuzułmańskiej moralności. Są to najczęściej pieśni I wiersze o urodzaju, kobietach itp. Tutaj również pojawiały się tradycyjne duchy borP⁶.

Architektura

O architekturze muzułmańskiej w Afryce Zachodniej była już mowa kilkakrotnie. Tutaj pokuszę się o rodzaj podsumowania, uzupełnionego o niektóre dodatkowe aspekty. Ogólnie rzecz ujmując, architektura ta nie musi zachwycać przybysza z zewnątrz. Daleko jej do wyrafinowania sztuki andaluzyjskiej czy bliskowschodniej, W tym jednak tkwi jej nieodparty urok.

N. Pawlak, Motyw zemsty i kary | bajkach afrykańskich, w: Anatomia miimŁ