~LWF0005 (4)

Należy więc bliżej zapoznać się ze społeczeństwem skandynawskim epoki wikingów, z jego rozwojem materialnym i z duchowym obliczem Skandynawów, ukazać we właściwym świetle rolę, jaką odgrywali oni w historii Europy w IX—-XI w. Problem ten radziecka historiografia rozpatruje zazwyczaj w aspekcie stosunków pomiędzy ludnością Rusi a Skandynawami we wczesnym średniowieczu. Nie sposób jednak rozstrzygnąć go prawidłowo, nie biorąc pod uwagę tego, jakimi byli sami Normanowie, jaka była ich kultura oraz jakie stosunki społeczno-ekonomiczne panowały w ich ojczyźnie.

Celem tej książki jest przegląd oraz analiza nowego, przede wszystkim archeologicznego, materiału dotyczącego historii wikingów, nagromadzonego w okresie ostatnich kilku dziesięcioleci, jak również ukazanie niektórych problemów dotąd nie rozwiązanych.

2

Ojczyzna wikingów

Sagi o dawnych Skandynawach opowiadają, że Norwegowie, opuszczając ojczyste wybrzeża i podejmując wyprawy morskie w celu odkrycia nowych ziem, razem z dobytkiem brali na pokład swych okrętów drewniane słupy pokryte płaskorzeźbami ich bóstw. Słupy te ozdabiały miejsce zajmowane przez gospodarza w izbie. Pogańscy bogowie chronili dom oraz jego mieszkańców od nieszczęść i złych mocy, olbrzymów, monstrów i innych potworów. Zbliżywszy się do wybrzeży Islandii, przesiedleńcy ciskali owe słupy do morza i wychodzili na brzeg w miejscu, gdzie je wyrzuciły fale. Tutaj wznosili nowy dom i wkopywali owe słupy w pobliżu ławy gospodarza. Norwegowie, przenosząc się na nowe ziemie nie tylko ze swymi domownikami, niewolnikami i bydłem, lecz również z własnymi bogami, starali się żyć nadal wedle zasad swych przodków.

Emigranci norwescy przybywający do Islandii, na Or-kady, Wyspy Owcze, do Irlandii lub Szkocji osiadali zazwyczaj na terenach górzystych, w pobliżu wybrzeży morskich, w zatokach i fiordach. Natomiast Duńczycy, porzucający równinny na ogół Półwysep Jutlandzki, zasiedlali równinne rejony Normandii i wschodniej Anglii. Wychodźcy ze Szwecji poszukiwali terenów obfitujących w jeziora i rzeki, przypominające im jezioro Malaren i inne wody w Szwecji środkowej. Jest to najzupełniej

13