pkm osinski38

74 I Konsirunwanic miuyn

Korzystając / różnych książek, należy zawsze zapoznać się ze stosowanynii g nich wzorami i oznaczeniami, gdyż istnieją rozbieżności dotyczące ujęcia przede miotu i oznaczeń.

Przy kształtowaniu części poddanych obciążeniom zmiennym należy dbać o sprowadzenie do minimum wpływu karbu. W tym celu należy unikać nagłych zmian przekroju. Stosunek kolejnych przekrojów nie powinien być zbyt duży, Można go zastąpić kilkoma stopniami, o ile to możliwe, przejściem stożkowym. Przejście między przekrojami o różnych średnicach powinno być wykonane za pomocą zaokrągleń, przy czym promień zaokrąglenia nie powinien być zbyt mały. Korzystnie jest dać duży promień lub przejście dwulukowe. Gdy jest to niemożliwe ze względów konstrukcyjnych, można dać podtoczenie (rys. 1.44); W przypadku wystąpienia ostrego karbu korzystnie jest dać karby odciążające (rys. 1.45).

Należy także przewidywać odpowiednią obróbkę powierzchniową części. Powierzchnie powinny być szlifowane lub polerowane, a w szczególnych przypadkach poddawane mechanicznej obróbce powierzchniowej.

2te'    dotrze    dobrze

Rys. 1.44 Kształtowanie przejść na wałach

Rys. 1.45. Karby odciążające

A-A

1.5.5. Obliczanie części maszyn na zużycie i rozgrzewanie.

Sprawdzanie sztywności

Istnieją części maszyn, które ulegają zużyciu uniemożliwiającemu ich dalsze użytkowanie. Zachodzi to najczęściej w połączeniach części trących się, np. w połączeniu czop panewka w łożyskach ślizgowych, połączeniu gwintowym itp. Po pewnym okresie użytkowania tarcie powoduje zużycie i powstanie wskutek lego luzu pomiędzy współpracującymi częściami. Luz może być przyczyną powstania obciążeń dynamicznych i drgań, a tym samym może doprowadzić do szybkiego zniszczenia. Po powstaniu luzu przekraczającego dopuszczalne wartości następuje bądź wycofanie maszyny z pracy, bądź wymiana części lub regeneracja powierzchni trących.

Przy obliczeniach elementów trących jako parametr charakteryzujący obciążenie przyjmuje się nominalny nacisk p na jednostkę powierzchni. Obliczenie polega na porównaniu tego nacisku z naciskiem dopuszczalnym pL. Nacisk dopuszczalny powinien być tak dobrany, aby spełnienie warunku

gwarantowało poprawę pracę części przez określony czas T z określonym prawdopodobieństwem. Ściśle biorąc, dla większości elementów maszyn brak jest danych statystycznych umożliwiających takie obliczenie. Na podstawie praktyki konstrukcyjnej i eksploatacyjnej ustalone są wartości p_iop dla różnych rodzajów części w różnych maszynach. Dobieramy tak wymiary powierzchni trących, aby spełnić warunek (1.56). Tak obliczone części z dużym prawdopodobieństwem wytrzymują okresy pracy ustalone dla danego typu maszyny (na ogól różne dla różnych rodzajów maszyn).

Przy tarciu elementów o siebie następuje zamiana energii mechanicznej na ciepło. Elementy współpracujące nagrzewają się. Zjawiska takie występują w łożyskach ślizgowych, przekładniach zębatych, w sprzęgłach ciernych i hamulcuch. Nadmierne rozgrzanie może spowodować uszkodzenie lub zniszczenie współpracujących elementów. Zależnie od rodzaju współpracujących materiałów ustala się dopuszczalne temperatury, które nie powinny być przekroczone. Obliczenie polega w tym przypadku na sporządzeniu bilansu cieplnego. Z jednej strony, ciepło jest doprowadzane w wyniku tarcia. Ilość ciepła doprowadzana na jednostkę powierzchni na ogół nie zależy od temperatury. Z drugiej strony, ciepło jest odprowadzane, przy czym ilość ciepła odprowadzanego zależy od temperatury, najczęściej proporcjonalnie. Porównując ciepło doprowadzane i odprowadzane (rys. 1.46), otrzymamy wartość temperatury w stanie równowagi cieplnej. Jeżeli temperatura ta jest zbyt wysoka, to należy albo zmniejszyć ilość ciepła doprowadzanego nu jednostkę powierzchni (zwiększyć wymiary powierzchni trących), albo zwiększyć odprowadzanie przez sztuczne chłodzenie. Obliczenie tego typu trudno jest przeprowadzić dokładnie ze względu na trudności w obliczaniu ilości ciepła odprowadzanego, zależnej od wielu przypadkowych często czynników.