pkm osinski
10

218 4, Łożyskowanie

Tablica 4.6. Wurtoici współczynników nadwyżek dynamicznych

Zastosowanie lub charakter obciążenia łożyska
Kol* zębate:
docierane Itib szlifowane p — 4—50 m/s	Sil
strugane lub frezowane r ^— 2+10 m/i
nieobrobione r do 3 nt/s
praca spokojni bez uderzeń, np. maszyny elektryczne, normulnc napędy przy
stałym obciążeniu	'jffa
praca ze zmiennym obciążeniem, przy działaniu sit masowych lub z uderzenia-	^n * U
mi, np. silniki dokowe, napędy łańcuchowe	Ir |m1 '« * 1 .Uj
praca z dużynu obciążeniami i uderzeniami, np. walcarki
Napędy pasowe 1 liniowe:
pasy klinowe i liny konopne
pasy skórzane pojedyncze z naprężaczcm oraz pasy 2 tkanin	f?Sl m 5+j
pasy skórzane, gumowe, łaśmy stalowe
liny stalowe Koła samochodowe (] inne ogumienie):
samochody osobowe lekkie	l,j:,
samochody osobowe ciężkie	M
samochody ciężarowe i traktory	Ifjfl
samochody ciężarowe ciężkie I przyczepy Kola pojazdów szynowych:	^ł***jl*
wagony dobrze resorowane	U+IJ
wagony nkresorowanc lub źle resorowane oraz lokomotywy i tendry	u+ij,
wagony tramwajowe Ogólna budowa maszyn:	u+łj:.
spokojna praca bez uderzeń spokojna praca z możliwością przeciążenia do 25% lub małymi wstrząsami, np.
lekkie obrabiarki, transportery normalna praca t możliwością przeciążenia do 50% lub z wstrząsami i uderzę-	U12
marni, np. średnie obrabiarki, lekkie dźwigi praca przy dużych obciążeniach z uderzeniami, np. ciężkie obrabiarki, małe	u+ni
walcarki, bębny czyszczące, haki dźwigów ciężka praca i duże uderzenia lub duże siły musowe, stoły walcarek. Iraki,	ł'^2%1^1.
łamacze kamienia i rudy	*5+3.1

W niektórych przypadkach zastosowań, gdy są szczególne warunki pracy lub«{* cjalnc wykonanie łożysk oraz konieczne jest przeprowadzenie obliczeń z uwgjjł nicnicm założonej niezawodności, trwałość L_na w milionach obrotów przy niezawodności n można obliczać za pomocą wzoru

L_m Oj a_xa^L,    jffij

gdzie i. — trwałość przy niezawodności 90%, a, — współczynnik niezawodność </. - współczynnik materiałowy zależny od materiałów i obróbki cieplnej c/f*> łożyskowych, a, — współczynnik warunków pracy zależny od warunków p* ptoaucji. tzn. smarowania i czystości stali.

W tablicy 4.7 podano wartości współczynnika a,. Niektórzy producenci icr/.^tk (SKF. FAG) zalecają posługiwanie się łącznym współczynnikiem o_ł> «■ a_ta, lego tartotf waha się w granicach 0,5 -** 5;

Tablica 4.7. Wartości współczynnika nieuwodnolb a,

Niezawodność %	Wartość współczynnika o,
90	4Ł *
95	0,62
96	0,53
91	0,44
98	0^3
99	0,21
100	Q.O

Trwałość L_na w milionach obrotów przy niezawodności /i można także obliczać według wzoru

Am - <*„a_wa_ka_pą^ _    (444)

gdzie a_m — współczynnik materiałowy (mniejszy od 2), a_m — współczynnik jakości wytopu (mniejszy od 3), a_t — współczynnik smarowania (0,2 -f~ 3 Jh a_p — wspólczyn-■ oik prędkości (mniejszy od 1 dla łożysk walcowych, a równy I.S dla kulkowych!. a, — współczynnik utraty równoległości osi pierścienia zewnętrznego względem wewnętrznego (mniejszy od 1).

W przypadku stali, obróbek cieplnych i dokładności powierzchni ..konwencjonalnych” współczynniki te są równe jedności.

W dotychczas prezentowanych metodach obliczeń łożysk tocznych, zgodnych z zaleceniami PN lub ISO, oblicza się obciążenie zastępcze (P lub P„ł i następnie poszukuje się łożyska o odpowiedniej nośności (C lub C₀). Przy określaniu ob* ciążenia zastępczego należy w pewnych przypadkach uwzględniać także fakt. żc łożyska wykonywane są z różnymi luzami i z różną dokładnością W przypadku gdy li«/ = 0 i bieżnie są idealnie wykonane oraz wszystkie kulki są również idealne, przetaczająca się kulka po obwodzie bieżni jest ściskana zgodnie z krzywą / na rys. 4.35. W tym przypadku, przy założeniu poprzecznego obciążenia siłą P_r kulka kukana jest siłą zmieniającą się od zera do P„_M. Siła ta według Stribcckn wynosi

* 4*37 %v , -    . i    (4.45)

gdzie/jest liczbą kulek. Przy luzie dodatnim, rozkład obciążenia kulki jest zgodny t krzywą 2, a przy luzie ujemnym (łożysko z zaciskiem wstępnym) — zgodny *krzywą 3. Maksymalne obciążenie kulki powiększa się wraz ze wzrostem luzu Wpływ niedokładności wykonania ilustruje rys. 4.36, na którym przedstawiono §j| l„ między kulką i bieżnią zewnętrzną oraz luzy /„„ między kulką i bieżnią *«wnętrzną. Luzy te przed przyłożeniem obciążenia są dla każdej kulki inno Wobec