pkm osinski
02

202 4. Łożyskowanie

je Śrubami mocującymi. Przy demontażu zdjęcie pokryw górnych umożliwia ftjjj, niesienie i łatwe wyjęcie walu. Panewki w takich łożyskach są oczywiście m,, dwudzielne.

Przykłady kształtów korpusów przedstawiono na rys. 4.20. Korpusy większy łożysk wykonuje się czasem także jako spawane.

Przy walach silnie uginających się występuje nierównomierny rozkład naculfo Silniej obciążona jest krawędź łożyska (rys. 4.2la). Nierównomierność jest t)t większa, im dłuższe łożysko (im większe l/Ą W takich przypadkach stosuje ą łożyska wahliwc. W łożysku takim panewka oparta jest na powierzchniach itatc

Rys 4.21. Ro/ktud nacisku w łożysku; u) stałym, b) wahliwym

wiących część powierzchni kuli o środku na osi walu. Panewka może więc obłów się. jeżeli obróci się czop wskutek ugięcia wału, wtedy rozkład nacisków staje« bardziej równomierny (rys. 4.2Ib). Przykład konstrukcji łożyska wahliwego prał stawiono na rys. 4.22.

Omawiane łożyska stanowią oddzielne zespoły. W wielu maszynach lożjih I stanowią całość z korpusem maszyny. Przykładem jest ułożyskówanic walu fr I

Ry» 4.21 Łożysko wahllwe

bowcgo w silniku spalinowym. Łożyska walu korbowego są wykonane wspólnie w dzie-lanym odlewie, przy czym górne części łożysk odlane są wspólnie z korpusem, dolne wspólnie ze skrzynią korbową. Połączenia obu części dokonuje się za pomocą śrub,

4.6. Konstrukcja łożysk wzdłużnych

Najprostszym łożyskiem wzdłużnym jest łożysko kołnierzowe, występujące zwykle jako element łożyska poprzecznego, służące do przeniesienia niedużych obciążeń wzdłużnych (rys. 4.23). Jeżeli robocze obciążenia wzdłużne nie są przewidziane, to łożysko takie zabezpiecza przed przesunięciem przy obciążeniach przypadkowych.

Właściwe łożyska wzdłużne, służące zazwyczaj do podtrzymywania pionowych wałów ciężkich maszyn, np. turbin wodnych, mają czop tarczowy (rys. 424). Powierzchnia współpracy jest pierścieniowa. Łożyska o większych rozmiarach mają

Rjt 4.23. Łożysko wzdłużne kołnierzowe    Rys. 424. Łożysko wzdłużne i oopem unzowym

panewki podzielone na segmenty tak, aby utworzyć kliny smarowe i uzyskać tarcie płynne. Podziału na segmenty w panewce stałej dokonuje się przez wykonanie promieniowych rowków na jej powierzchni Segmenty między rowkami mają powierzchnie ścięte pod pewnym kątem w stosunku do płaszczyzny czołowej czopa. Nachylenie powierzchni ó = 0,001 -=-0,005. Łożyska bardzo duże wykonąje się z oddzielnymi wahliwymi segmentami. Segmenty są podparte tak, aby wychylając się tworzyły odpowiedni klin smarowy (rys. 425). Zalecane położenie punktu pod-