~LWF0054 (3)

110

Wszyscy einherjar na łące Odyna Walczą zc sobą codziennie;

Kto zginie wybierają, ale z walki wracają I pojednani razem siadają.

Odniesienia do Walhalli i einherjar pojawiają się już w najwcześniejszych poematach skaldów. W Hrafnsmal (II, 79) Thorbjorn Hornklofi wspomina Wal-hallę, nie wymieniając jednak jej nazwy. W Eriksmal nieznany nam z imienia poeta opisał powitanie w Walhalli króla Eryka blod0xa¹. Poemat na cześć zmarłego (erfidrapa) zaczyna się od sceny przebudzenia Odyna, który powiada:

Coż to mi się śniło? Budzę się przed świtem.

By gotowić Wal hal lę na przybycie ludu!

Obudzę einherjar, niechaj wreszcie wstaną

Zaścielą ławy i piwem napełniają kadzie.

Niech wino walkirie niosą, wszak wodzowie nadchodzą.

Czekam, aż przybędą z ziemi szlachetni Wanowie²,

Raduje się serce moje.

Cóż tak grzmi, rzekł Bragi, jakby tłum tysięczny

Szedł tutaj, albo większy?

Drżą nakrycia na ławach, jakby Baldr przybywał,

Z powrotem do sal Odyna.

Odyn odpowiada:

Co za głupstwa gadasz, mój poczciwy Bragi,

Skoro wiesz o wszystkim?

To grzmi dla Eryka, bo to on nadchodzi,

Wódz, do sal Odyna.

Sigmundzie, Sinfjotli! Natychmiast wstawajcie I wyjdźcie naprzeciw królowi!

Zaproście go tutaj, bo to przecież Eryk Na niego właśnie czekałem.

W odpowiedzi na pytanie Sigmunda, czemu Odyn właśnie na Eryka czeka w Walhalli bardziej niż na innych królów, dowiadujemy się, że zdecydował o tym jego oręż okrwawiony w wielu bojach, stoczonych w wielu krajach. Sig-mund pyta więc dalej:

Czemuś mu zabrał zwycięstwo, jeżeli był go godny?

Odpowiedź brzmi:

Ponieważ nikt nie wie, kiedy na bogów siedziby Wilk szary napadnie.

Sinfjotli i Sigmund wychodzą i przed Walhallą witają poległego władcę:

Cześć tobie, Eryku, witaj nam przybyszu.

Wejdź już do hali, mędrcu.

I o to chcę cię zapytać, jacy ci towarzyszą.

Królowie przybyli z boju?

Odpowiada Eryk:

Pięciu jest królów, powiem ci wszystkich imiona,

A ja sam jestem szósty.

Ale w tym miejscu zachowany tekst Eriksmal się urywa i imion królów towarzyszących Erykowi nie poznajemy.

Obraz Walhalli, jaki przynoszą poematy skaldów, pochodzi z czasów, kiedy wiara w jej istnienie była wciąż jeszcze żywa. Na tyle żywa, że w pełniącym propagandową rolę utworze do niej właśnie zdecydowano się odesłać ochrzczonego już władcę. Najwyraźniej nie mógł on trafić gdzie indziej, jeśli jego ród chciał widzieć go po śmierci w pełni chwały. Dopiero u skaldów widzimy w Walhalli Walkirie, których w jej przedstawieniu w Grimnismal i u Snorriego wyraźnie brakuje. Ale ich postacie pojawiają się już na gotlandzkich kamieniach obrazkowych, gdzie można zobaczyć, jak z rogiem napoju w dłoni witają poległych bohaterów przybywających w zaświaty. A identyczna nieomal postać kobiety z rogiem pojawia się już na jednym z rogów z Galehus.

Hakonarmal Eyvinda skaldaspillir³ pokazuje, że to one pilnują podczas bitwy, kto ma polec, i zapraszają wybranych do Walhalli. Poemat rozpoczyna pojawienie się dwóch Walkirii.

Gondul i Skogul posłał Gautatyr [Tyr Gotów = Odynj By wybrały wśród królów,

Kto z rodu Ynglingów ma iść do Odyna I zamieszkać w Walhalli.

Walkirie odnajdują Hakona i pilnują odpowiedniego przebiegu bitwy. Gdy śmiertelnie ranny Hakon siedzi we krwi ze swym wykrzywionym w boju mie-

1

   Poległ w 954 roku. Pieśń powstała na zlecenie Gunnhildy, wdowy po Eryku, który był najpierw królem Norwegii, a wygnany stamtąd został królem w Yorku, tak więc z całą pewnością musiał być ochrzczony.

2

   Dosłownie: vanir, w tłumaczeniach słusznie oddawane jako wodzowie, królowie. Bez wątpienia jednak odwołuje się to do wodzów jako władców „podobnych do Wanów”, a może i pochodzących z ich rodu, jako że Eryk pochodził przecież z Ynglingów. wywodzących się od Freja. Jest to jedyne znane mi miejsce w dziesiątowiecznej skaldyce, gdzie znajduje się odniesienie do Wanów.

3

Poemat (erfidrapa) na cześć Hakona Dobrego, władcy podobnie jak Eryk z pewnością ochrzczonego. Co więcej, Hakon próbował wprowadzić w Norwegii chrześcijaństwo, z czego musiał zrezygnować i stał się wzorowym królem pogańskim. Zginął około 970 roku w zwycięskiej dla siebie bitwie pod Fitjar, śmiertelnie raniony strzałą podczas pościgu za wrogami.