9

D - wystawanie kręgów w miejscu połączenia się dwóch krzywizn, h - fałd mięśniowy biegnący w kierunku wklęsłości kręgosłupa piersiowego,

F -zanik kąta talii,

G -pochyleniemiednicy,

H - poziom uszu,

I - zmniejszenie kąta zawartego między szyją a bai kiciu,

J - poziom barków,

K - |K)ło/cnicclolncgo kąta łopatki po Mionie wypukłości skrzywienia piersiowego,

L -garb żebrowy po stronie wypukłości skrzywienia piersiowego,

M - ułożenie ramion wskazujące na przemieszczenie tułowia w stronę wypukłości ski żywienia piersiowego,

N - pogłębienie kąta talii,

O - uniesienie grzebienia kości biodiuwcj po stronie wklęsłości skrzywienia lędźwiowego, P - wystawanie biodra po stronie wklęsłości skrzy wicnia lędźwiowego.

Zwracamy również uwagę na możliwość kompensacji czynnej, polecając choremu wypychanie głowy i tułowia w górę bez odrywania stóp od podłoża. Obser wujemy przy tym stopień ewentualnego zmniejszania się skoliozy.

Padanie orientacyjne ruchomości kręgosłupa

Celem ogólnego zorientowania się w ruchomości kięgoshipa przeprowadzamy badanie orientacyjne. Badany wykonuje skłon w przód i w tym czasie obserwujemy zachowanie się linii wyrostków kolczystych kręgów. Przy skłonie w przód prawidłowy kręgosłup tworzy równomierne łukowate wygięcie, a wyrostki kolczyste oddalają się od siebie równomiernie. W przypadku ograniczenia ruchomości kręgosłupa nic widzimy jego łukowatego wygięcia, a odcinek usztywniony jest plaski. Przy obecności bocznego skrzywienia kręgosłupa piersiowego przebiegającego ze skręceniem kręgów obserwujemy przy skłonie w przód wyraźny garb żebrowy po stronie wypukłej skrzywienia.

U chorego z bocznym skrzywieniem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym skręcone trzony i wyrostki kręgów uwypuklają przy skłonie w przód mięśniowy wał lędźwiowy po stronic wypukłej skrzywienia.

U zdrowych prostowanie odbywa się równomiernie we wszystkich odcinkach kręgosłupa i na całej jego długości. Przy ograniczonej ruchomości kręgosłupa chory prostuje najpierw odcinki zdrowe powyżej i poniżej odcinka usztywnionego, a dopiero potem doprowadza cały kręgosłup do pionu. Przy pochylaniu do boku linia wyrostków kolczystych tworzy równomierny luk. Odchylenia od tej linii świadczy o ograniczeniu ruchomości odpowiedniego odcinka kręgosłtipa. Przy podnoszeniu przedmiotu z podłogi człowiek zdrowy wykonuje tę czynność sprawnie, nic oszczędzając kręgosłupa. Natomiast chory z ograniczeniem ruchomości kręgosłupa czynność tę wykonuje niesprawnie, niekiedy przy pochylaniu opiera się on ręką o udo.

Polecamy również choremu wykonać skłon tułowia w bok, do tylu, skręcenie tułowia w lewo i w prawo, skłon głowy w przód, w tył, w bok, ruchy skręcające głowy i szyi w lewo i w prawo.

Pomiar zakresu ruchów odcinka szyjnego, piersiowego i lędźwiowego kręgosłtipa

Ruchomość kręgosłupa jest sumą zakresu ruchów poszczególnych jego segmentów ruchowych będących jednostkami anatomicznymi i funkcjonalnymi. bunkcjc kręgosłupa są więc łańcuchem funkcji poszczególnych jego segmentów. W praktyce oceniamy najczęściej pośrednio ruchomość poszczególnych odcinków kręgosłupa mierząc odległość między ogólnie przyjętymi punktami kostnymi w pozycji wyjściowej badanego i po wykonaniu przez niego ©kreślonego maksymalnego ruchu. Pomiary zakresu ruchów kręgosłupa mają duże znaczenie praktyczne mimo tego, że nic są one precyzyjne. Istotne bowiem jest porównywanie wyników pomiarów wstępnych i kontrolnych. Mniejsze znaczenie ma natomiast ścisłe uwzględnianie norm dla prawidłowego zakresu ruchów kręgosłupa podawanych różnie przez poszczególnych autorów. Ruchomość kręgosłupa zależy bowiem od wielu czynników, takich jak: wiek, poziom ogólnej sprawności i wydolności fizycznej, rodzaj wykony wartej pracy, stan odżywienia itp.

Opisujemy poniżej sposób pomiaru zakresów rucliu kręgosłupa taśmą centymetrową. Zakres ruchów kręgosłupa można mierzyć również używając kątomierzy różnej konstrukcji. Są one jednak u nas trudno dostępne i dlatego pomijamy ich opis.

Padając kręgosłup w pozycji stojącej u chorego ze skróceniem kończyny dolnej należy zawsze wyrównać długość kończyn, podkładając pod stopę nogi krótszej deseczkę aż tło osiągnięcia poziomego ustawienia miednicy, tj. do chwili ustawienia kolców biodrowych przednich górnych na linii poziomej.

a) Odcinek szyjny kręgosłupa. Zakres zginania głowy i szyi w przód i w tył mierzymy następująco: u badanego w pustawie stojącej, patrzącego wprosi przed siebie mierzymy odległość między guzowatością potyliczną zewnętrzną i końcem wyrostka kolczystego VII kięgu szyjnego. Jest to odległość a-b na rysunku 8.Pizy maksymalnym zgięciu głowy i szyi w przód zwiększa się ona średnio o 4-5 cm, a przy maksymalnym zgięciu głowy i szyi w tył zmniejsza się średnio o 4-6 cm. Zakres tych ruchów można określać również micr ząc odległość najniższego punktu bródki od dna wcięcia szyjnego rękojeści mostka przy maksymalnym zgięciu głowy i szyi w przód i w tył. U zdrowych przy maksymalnym zgięciu głowy i szyi w przód podbródek dotyka rękojeści mostka, a przy maksymalnym zgięciu w tył głowa ustawia się horyzontalnie.

19