MG!43

FIN}

FIN}

Rys. 2.11

. (C - stała ekstensometru / Pj - wskazanie ekstensometru)

At, I mm J

Współczynnik sprężystości wzdłużnej E (moduł Younga) oblicza się ze wzoru

E =    (2.23)

(r_t-pjs₀c

gdzie:

F_x, P_k — siły obciążające odpowiadające naprężeniom wynoszącym odpowiednio 10 i 90% spodziewanej granicy sprężystości [N], P_x, P_k — liczby działek ekstensometru, z których pierwsza odpowiada sile Fj, a druga sile

Wartości, które należy wstawić do wzoru, otrzymuje się z bezpośrednich odczytów wskazań siłomierza i ekstensometru lub ze sporządzonego wykresu (rys. 2.11).

2.1JJ. Analiza doświadczalna

W punkcie tym opisano sposób wyznaczania granic umownych oraz modułu Younga, dostosowany do nowoczesnych maszyn wytrzymałościowych, między innymi do maszyny FPZ 100 (produkcji niemieckiej). Maszyna ta jest wyposażona w bardzo dokładny zewnętrzny ekstensometr elektroniczny dostawiany do próbki. Zmiana długości próbki jest w nim przekształcana przez czujnik indukcyjny w sygnał napięciowy, sterujący urządzeniem samopiszą-

cym (rejestratorem). W efekcie uzyskuje się bezpośrednio z maszyny dokładny wykres: obciążenie-wydłużenie próbki, który może być wykorzystany do określenia obu umownych granic i modułu Younga. Możliwość wykorzystania wykresu rozciągania uzyskanego bezpośrednio z maszyny do określania wymienionych wyżej wielkości przewiduje norma, przy założeniu, że powiększenie skali wydłużeń wynosi co najmniej SO. W przypadku maszyny FPZ 100 warunek ten jest spełniony.

Etapy przeprowadzenia ścisłej próby przy użyciu maszyny FPZ 100 są następujące:

a)    po zamocowaniu próbki obciąża się ją wstępnie, w celu zlikwidowania luzów w układzie (np. do punktu (1) na rys. 2.12), po czym na próbkę zakłada się ekstensometr, ustala jego przełożenie x (np. x - 2000) i sprzęga z urządzeniem samopiszącym;

b)    obciąża się próbkę do momentu, w którym prostoliniowa część wykresu zacznie się zakrzywiać (punkt (2) na rys. 2.12). W tym momencie przerywa się obciążanie, a na uzyskanym już wykresie nanosi się prostą równoległą do prostoliniowego odcinka wykresu, odległą od niego o wartość

(2.24)

OA = ^-L.y, [mm], 100 * ^{1 J}

gdzie:

L [mm] — pomiarowy odcinek próbki (inaczej baza ekstensometru).

Jest to wartość odpowiadająca wydłużeniu trwałemu dla umownej granicy plastyczności;

FIN)

F

ALI mm)