skanuj0011

autorytet

surową dyscyplinę, stosując metody wychowawcze domagające się bezwzględnego respektu i wywołujące poczucie zagrożenia; osoba autorytarna jest pozbawiona poczucia bezpieczeństwa i bardzo zależna od przedstawicieli władzy (symboliczni rodzice), odczuwając wobec nich nie tylko szacunek, lecz również lęk i nieuświadomioną wrogość; przejawem takiego nastawienia są skłonności agresywne, które mogą przybierać postać agresji przeciwko osobom i grupom będącym w mniejszości i nie dysponującym siłą; jednostka autorytarna dzieli świat na „swoich” i „obcych”; identyfikując się z grupą własną, dobrą i silną, przeciwstawia ją grupom obcym, które uważa za gorsze i w stosunku do których przyjmuje postawy pogardy i nietolerancji.

E. FROMM Ucieczka od wolności, Warszawa 1970, wyd. 3. 1993; E. FROMM Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki, Warszawa-Wrocław 1996; TH. ADORNO, E. FRENKEL-BRUNSWICK, D. LEVISON, R.N. SANFORD The authoritańan personality, New York 1950.

autorytet pedagogiczny [łac. auctońtas 'powaga’], swoiste przymioty i kompetencje wychowawców zwiększające ich możliwości oddziaływania na wychowanków, przekazywania im wiedzy, postaw, wartości i formowania określonych umiejętności.

A.p. staje się koniecznym warunkiem właściwego przebiegu procesu edukacji; wyróżnia się następujące jego rodzaje: 1) a. oparty na doświadczeniu życiowym wychowawcy, czyli na jego wiedzy, wykształceniu, zdolnościach i mądrości, 2) a. desygnowany, odnoszący się do pozycji społ. wychowawcy, wynikający z uznania dla jego stanowiska bądź funkcji, 3) a. oparty na nieformalnych umowach, zaufaniu, kontraktach, które wychowawcy zawierają w codziennych interakcjach ze swoimi wychowankami, 4) a. wypływający z władzy, którą posiada osoba sprawująca zwierzchnictwo nad innymi ludźmi, 5) a. emocjonalny, wynikający z uczuć szacunku, miłości bądź też obaw czy lęku wobec wychowawcy.

A. może oddziaływać wyzwalająco bądź ujarzmiająco. A. wyzwalający inspiruje i konstruktywnie wpływa na postępowanie osób, mobilizując je do inicjatywy i podejmowania

samodzielnych działań, stymulując ich 1| wyobraźnię i intelekt czy pomagając

w osiąganiu cywilnej odwagi i kryty# wiedzy; współpraca z tak rozumiany# nie wynika z obowiązku czy z powinni lecz jest całkowicie dobrowolna. A. ujarżl jący pochodzi natomiast nie tyle z osoblul zalet czy zasług, ile z wygórowanych aifll i żądzy władzy jego „dysponenta", dążą# do podporządkowania sobie wychowani poprzez stosowanie aparatu przymusu III nawianie arbitralnych zakazów bądź tli zów; w tym typie a. ważną rolę odgrywa H gość wobec indywidualizmu oraz wymuś nie uległości za pośrednictwem cenzury, walizacji selektywnej czy represji za il|(j słuszeństwo; jest on wykorzystywany W t wychowaniu autorytarnym, w którym jj{ cję wychowawcy legitymizuje sam fakt [18 dania władzy pedag. i zdolność wymusflt posłuchu wśród wychowanków; w pode) takim wychowawca jest rozumiany w p wszym rzędzie jako reprezentant władny dzicielskiej, państw, bądź wyznaniowej,

K. SOŚNICKI Teoria środków wychowania, WflP wa 1973; E. BADURA Emocjonalne uwarunkoW autorytetu, nauczyciela, Warszawa 1981; A. UK( ME1ER Edukacja humanistyczna, Kraków 1993;, ry o edukację, red. Z. Kwieciński, L. WitkoW Warszawa 1993; T. GORDON Wychowanie bet 0 żek. Warszawa 1994.

autosugestia [gr. autós 'sam’, łac. su# tio 'podszeptywanie’], przekonywanie sai go siebie; jedna z technik -+ autogennegO | ningu.

autyzm [gr. autós 'sam’], zaburzenie piy przejawiające się w wycofaniu się z kmltl z otoczeniem, zamknięciu się w sobie, W rżeniu własnego fikcyjnego świata; moź# warzyszyć schizofrenii; zdarza się, że oll autystyczne przejawiają szczególne zdolfl ci, np. matematyczne.    *

„Auxilium Sociale — Wsparcie S łeczne”, kwartalnik pedagogów spoi., 1997 z inicjatywy prof. A. Radziewicza-W nickiego; pismo adresowane do osób pt tycznie lub teoret. związanych z pracą 90# ną, polityką społ. i działalnością opiekuń# -wychowawczą.    _;

Ukl Iiki I ( /i"il.iw (ur. 20 VII 1880, Mi-j)m*li 11. I mImiw.i, zm. 22 XI1952, Łódź), guii(l oijł.iiit/.iiin opieki nad dziećmi sie-flfiljlii ł*MM i*i i.uli-.i ds. dzieci i młodzieży lihilłiH-liHi' 1’i.n-y i Opieki Społ.; upo-

yiiiHiid truli'.......... nad dziećmi w Pol-

Ifli ijluli il inng.iiiizację zakładów opięli jiittiw UH l di mu iw dziecka); wykładowca ItjjjgnglM ■ i|iiid¹1inc/.cj w Studium Pracy iii{ Młii l d Wolne) Wszechnicy Pol., Pań-lljsl l ijin .•rrli^,l»kim i Państw. Inst. Pe-bi|l|.i 11111¹11 dnr|. 1926 zał. ruchu związko-Rnt ni i Imw.iwi nw; propagował własny ffWnn pi <ti v l"'d.ir.- w zakładach opiekuń-

■' |i h|hiIv ii.i wzorach wychowania ro-llli|n w iiidzmkowym: wychowanko-

Sli iUIfHIi ilr na nule, emocjonalnie zespoli* |iii|u l tiid/liilti"), stanowiące wspól-tb1| |hm ii ihH I zahawy, w której dzieci dti oi h|Hi Imw.ily nip młodszymi, traktując (• lik pi-yln.iiii' niilzcństwo; małe zespoły jiy.łi i -muu ;,|d dziecięcy zapewniały dzie-4-m    iMti.-iu lislionnego rozwoju; gł.

i-Mi u 11/nuiiimń' dziecka opuszczonego y ntl.utui/i n/iirkiińczo-wychowawczych IIIMI Im,m uiih'1,linem (1935).

ttUttiila ailukncyjne, analizy procesów ■Jat o i iii; i li na izi /.chlu krajowym i mię-)s!imi o uli u i.ili i y i m i lokalnym, instytucjo-Jiiłiii i lidiiiiidkiiwym, pozwalające na j»ł®|i*4Hii' wii-dzy w celu doskonalenia ■u ikl>Id ii.'«il,d l rozwoju teorii; w Polsce I i ulu-1 pi iiiIi’ w r/.yslkim: diagnozowaniu ,t*.aiiiiitiiiv,iii iiizwojii systemu oświaty w • * i. tli iMiiii|iiiui.n'|i spol.-ustrojowej, okreś-ismn piiiiiyli lmwi li kierunków rozwoju i d i h i* I i.itu na tle porównawczym,

I.......i wtnylili.irji > polityki oświat, pań-

■ i tinniiiioiwyw.miii kierunków, profili, iijfii I i (m iii )■ n -l,di filia do potrzeb reformu-t . i »i» uh,i)nul.u ki uraz norm wynikających - lipni ilu inii't'1 arji cirr., kształceniu i do-■-kniHlmilii i,iw nauczycieli oraz Wycho-irnii* tipi,u uwywaniu prognoz dalszego

rozwoju edukacji; b.e. są prowadzone przez -► Instytut Badań Edukacyjnych, szkoły wyższe, placówki PAN, resortowe instytuty, stów. i fundacje.

W. ZACZYŃSKI Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995; Ewaluacja ui edukacji, red. L. Korporo-wicz, Warszawa 1997; A. BOGAJ, S.M. KWIATKOWSKI, M.J. SZYMAŃSKI Edukacja w procesie przemian społecznych, Warszawa 1998; B.M. ŁOBOCKI Wprowadzenie do metodologu badań pedagogicznych, Kraków 1999.

badania podłużne, sposób organizacji badań empirycznych, których zadaniem jest uchwycenie zmienności danego czynnika poprzez systematyczne, powtarzane co pewien czas badanie tych samych osób.

badania poprzeczne, sposób organizacji badań empirycznych, których zadaniem jest uchwycenie aktualnego stanu występowania danego czynnika w określonej populacji poprzez jednorazowe badanie przeprowadzone na grupie reprezentatywnej.

Baden-Powell Robert, pseudonim Bi-Pi (ur. 22II 1857, Londyn, zm. 811941, Nyeria), twórca świat. -> skautingu; 1876 oficer armii bryt. w Indiach, następnie w Afganistanie, na Bałkanach i w Afryce Pld.; 1899/1900 zasłynął jako obrońca Mafekingu w wojnie z Burami; 1903 powraca do Anglii, gdzie pisze książkę dla żołnierzy — zwiadowców Wskazówki dla skautmistrzów; 1907 organizuje eksperymentalny obóz dla młodzieży, który uznaje się za początek ruchu skautowego; 1910 za radą króla Edwarda VII rezygnuje ze służby wojskowej, aby zaangażować się w propagowanie skautingu; 1920 organizuje w Londynie pierwsze -> jamboree, gdzie zostaje uznany Naczelnym Skautem Świata; 1922 otrzymuje tytuł lorda; wyróżniony 6 doktoratami honoris causa za działalność wych. wśród młodzieży; gł. dzieło: Scouting jako system wychowania młodzieży (1908, wyd. poi. 1911).