skanuj0053

Odgrywanie ról¹, gry i symulacje²

Metody te zalicza się do grupy metod symulacyjnych, które mają w nauczaniu dorosłych długą tradycję i duże znaczenie. Odgrywanie ról ma wpływ na rozwój osobowości, co potwierdza swoimi badaniami psychologia rozwojowa. W edukacji dorosłych wykorzystuje się je głównie w ćwiczeniach nad rozwiązywaniem sytuacji konfliktowych lub w zdobywaniu określonych umiejętności i sprawności.

Gry umożliwiają symulację konfliktów społecznych i instytucjonalnych działań. Ich celem jest rozwiązanie określonego zadania, a nie ćwiczenie sposobów zachowania i reagowania.

Sugestopedia³

Jako metoda nauczania-uczenia się została opracowana przez bułgarskiego lekarza i psychoterapeutę Gerogija Łazanowa. Najczęściej stosowana jest w nauce języków obcych. W'Polsce reklamowana jest pod nazwą SITA. Ważnymi elementami omawianej metody jest: stworzenie odprężonej i przyjemnej atmosfery uczenia się, wykorzystanie oddziaływania świadomych i nieświadomych spostrzeżeń, budowa pozytywnej i świadomej postawy na drodze interakcji, co prowadzić ma do osiągnięcia szczególnego rodzaju odprężenia ciała i uspokojenia umysłu (stan alfa/czujnej koncentracji)^{4 5}, który sprzyja efektywności kształcenia. M. Szurawski proponuje następujące etapy osiągania tego stanu:

•    rozluźnienie i fizyczne odprężenie ciała; w tym celu wystarczy najpierw napinać poszczególne partie mięśniowe, (idąc np. od głowy w dół), a potem je rozluźniać lub pracując wyobraźnią „czuć” ciepło w tych partiach i narastającą ociężałość;

•    uspokojenie umysłu, koncentracja na własnym oddechu; w tym celu należy oddychać coraz wolniej i głębiej (przeponowo, czyli „brzuchem”), wsłuchując się w szmer wdechu i wydechu oraz wypowiadając w myślach dowolne niezrozumiałe słowo, które nie budzi niepotrzebnego strumienia myśli;

•    w wyjściu i utrzymaniu stanu alfa skutecznie pomaga specjalnie dobrana muzyka, o odpowiednim rytmie i częstotliwości dźwięków (np. muzyka barokowa o tempie wynoszącym 60-70 taktów na minutę)² .

Uczenie się w ramach projektów⁶

Pod pojęciem tym kryją się formy dydaktyczne, które pomagają grupie samodzielnie rozwiązywać kompleksowe zadania w praktyce. Przy tym uczenie się i działanie są ze sobą ściśle powiązane. Podczas realizacji projektów należy zwracać uwagę na trzy zasady dydaktyczne:

H innowacyjne uczenie się,

2.    interdyscyplinarne uczenie się,

3.    integralne uczenie się.

Początków tej metody niektórzy dopatrują się już w średniowiecznym kształceniu rzemieślników. Pod wpływem amerykańskiego pragmatyzmu w pedagogice, idea projektów pojawiła się na początku XX w. w Europie, realizując zasadę interdyscyplinarności i bliskiego związku z życiem. Kraje stosujące częściej metodę projektów uzyskują współcześnie lepsze wyniki w międzynarodowym teście osiągnięć szkolnych PISA. W realizacji projektów wyróżnia się następujące fazy: inicjatywy, przygotowawczą planowania, realizacji, podsumowania. Rola nauczyciela sprowadza się do udzielania instrukcji, rad, wskazówek, w razie konieczności mobilizowania i inspirowania.

Warsztaty przyszłości^{7 8}

Celem metody jest wydobycie tkwiącej w każdym człowieku mądrości, poprzez wyzwolenie się ze schematycznego, stereotypowego myślenią np. w drodze fantazjowania i odwoływania się do intuicji. Warsztaty przyszłości tworzą następujące fazy: 1. przygotowawcza (zapoznanie się, formułowanie oczekiwań, ostateczny wybór tematu/problemu), 2. krytyki (zbieranie wypowiedzi krytycznych na wybrany temat), 3. fantazji (pozytywne przeformułowanic punktów krytyki, formułowanie nowych idei w celu rozwiązania problemu), 4. strategiczna (krytyczna ocena fantazji, opracowanie realnej strategii działania), 5. praktyki (wypróbowanie w praktyce opracowanej strategii), 6. oceniająca (refleksja nad doświadczeniami zebranymi w poprzedniej fazie), warsztatu permanentnego (ciągła gotowość do wpływania na otaczającą rzeczywistość). Warsztaty przyszłości uczą twórczego, demokratycznego dyskursu, skłaniają do projektowania przyszłości i stymulują do urzeczywistniania wypracowanych w ich trakcie wizji .

Zaprezentowane strategie i metody nauczania i uczenia się, akcentujące aktywność i samodzielność, są szansą rozwoju jednostki w nowych, ciągle zmieniających się warunkach życią ponieważ:

131

1

   Więcej na ten temat w: M. Laguna, op. cit., s. 170-179

2

   Ibidem, s. 164-169.

3

   Więcej na ten temat na: www.sita.pl (data dostępu: 11.08.2008).

4

   G. Dryden, J, Vos, Rewolucja w uczeniu, Poznań 2003, s. 166-173.

5

   Szurawski M., Pamięć. Trening interaktywny, Łódź 2007, s. 39-40.

6

   Więcej na ten temat w: A. Mikinia, B. Zając, Jak wdrażać metodą projektów?, Kraków 2001; M. S. Szymański, O metodzie projektów, Warszawa 2000.

7

   Więcej na ten temat: E. Dubas, Warsztaty przyszłości w naukach o wychowaniu, Kraków 1997.

8

   Ibidem, s. 19-20.