skanuj0028

egzamin

tor bądź inny nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze w szkole [jako przewodniczący), nauczyciel uczący ucznia danego przedmiotu (jako egzaminujący) oraz nauczyciel tego samego lub pokrewnego przedmiotu (jako członek komisji); z egzaminu sporządza się protokół; uczeń, który nie zdał e.p., nie otrzymuje promocji i powtarza klasę; w szkole podstawowej i gimnazjum rada pe-dag. może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować ucznia, który nie zdał e.p. z jednych zajęć edukacyjnych (rozporządzenie Min. Edukacji Nar. z 19 IV 1999 w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych, par. 15).

egzamin sprawdzający, egzamin przeprowadzany na życzenie ucznia bądź jego rodziców (opiekunów prawnych) w przypadku, gdy stwierdzają oni, że ocena okresowa, którą otrzymał uczeń, została — ich zdaniem — zaniżona; warunki i tryb e.s. reguluje każdorazowo -» statut szkoły.

egzystencjalne podejście [łac. existentia 'istnienie’], wizja człowieka, obecna m.in.. w literaturze, filozofii, pedagogice, psychologii i teologii, podkreślająca indywidualny, niepowtarzalny, niedookreślony, po części irracjonalny i tragiczny charakter ludzkiego bytowania w świecie; egzystencjaliści krytykowali zarówno całościowe, systematyczne czy ejde-tyczne, jak również scjentystyczne ujęcia rzeczywistości; twierdzili oni, iż rozum ludzki,— w imię własnej rozumności — powinien uznać swoje granice i otworzyć się na to, co ukryte, tajemnicze i niepoznawalne w człowieku; podejście takie nie oznacza bynajmniej propagowania antyintelektualizmu — odkrycie sfery irracjonalnej dokonuje się m.in. dzięki wysiłkowi rozumu, który potrafi „rozjaśnić” rzeczywistość; egzystencjaliści. głosili prymat egzystencji nad esencją — człowieka możemy ująć nie tyle dzięki znajomości domniemanych cech istotowych i ogól- . nych, ile przede wszystkim poprzez analizę jednostkowych, a przez to konkretnych sposobów jego bycia w świecie; opisując — często w formie literackiej — sposoby projektowania i zagospodarowywania przez ludzi swojego życia, ukazali różne formy przesądów (przed-sądów), zafalszowań i ucieczek od egzystencji autentycznej; egzystencjalizm jest wezwaniem do odrzucenia „tanich nadziei”, wyjścia poza to, co potoczne (poza owo „się” — jak „się” myśli), a w konsekwencji do egzystencji autentycznej i odpowiedzialnej; w p.e. wykorzystuje się częilj robek koncepcji -> fenomenologiczny^ hermeneutycznych; do prekursorów tencjalizmu zalicza się M. Lutra, B. Pfllj S. Kierkegaarda; w XX w. był on reprutl wany przez; K. Jaspersa, J.-P. Sartre'a t Camusa, natomiast wątki egzystelifl] można znaleźć w refleksji m.in. M. Hellli ra, P. Tillicha, M. Merleau-Ponty’egq Maya, a wśród pedagogów poi. — J. Taffl skiego.

ekspert oświatowy [łac. expertus świadczony w czymś ’, 'wypróbowany'], | cjalista, rzeczoznawca w zakresie ośw osoba niezależna od zleceniodawcy I! związana z systemem będącym przedmiol ekspertyzy, posiadająca kompetencje poi wcze i praktyczne w zakresie problemaj oświat.; najczęściej e.o. powołuje się w syi cji wymagającej określenia sytuacji z wytfl go poziomu ogólności niż czynią to aktuą „funkcjonariusze” oświatowi.

ekspertyza oświatowa, wynik pracy < perta lub zespołu ekspertów, stanowiący >9 cjalnie przygotowaną odpowiedź na pytaj lub problemy postawione przez zleceijj dawcę; e.o. dotyczy wszystkich lub wybl nych dziedzin funkcjonowania systemu edj kacji w gminie, w skali kraju czy międzyit i może być wydana w oparciu o diagnol uwarunkowań stanu i rozwoju oświaty (ii projektowanych zamierzeń legislacyjnycl przyjmuje zazwyczaj formę raportu syn® tycznego, raportów tematycznych bądź malf riału informacyjnego dla organu zamawiajj cego.

eksperyment kwidzyński, wdrożony 1 I 1992 nowy model zarządzania szkoła] podstawowymi, które zostały przejęte przej samorząd gminy Kwidzyń; jego celem byl praktyczna weryfikacja idei -► bonu oświal środki finans. przydzielane w uchwale budzi towej konkretnej placówce oświat, uzależnił no wprost od liczby uczniów, przy czym nii obejmowały one kosztów dużych remontów inwestycji, a jedynie ich bieżące funkcjono wanie; wyłącznym dysponentem powstałegt w oparciu o odpowiedni przelicznik budżefi zostali dyrektorzy placówek, co doprowa dziło do urynkowienia usług edukacyjnych wymuszając na szkołach dążenie do konku-rencyjności, dbałość o własny wizerunek w społeczności lokalnej i bogactwo ofert kształcenia.

eksperyment pedagogiczny, powtarzalny zabieg polegający na planowej zmianie

elementaryzacja

i

H|u (hiIh ‘i |i'ilny<’li czynników procesu Kitji j!t - v mwmiczesnej kontroli innych Hui^iin- i"»l|i‘iy w celu uzyskania odpo-Wjii u 11 iv iii iii' n skutki zmian powstałych Ii,,,. H|ih-wnu; istotą e.p. jest zatem yiuilyw.mię lub tylko zmienianie pi- i_M,i.n i |nzi't)iegu interesujących go |i_i,, jinl.ig. przez wprowadzenie do

it-i pi ih|ii ............ czynnika; w przypadku

• !,i, ,, nim nrińh niepełnoletnich nie wol-s , |,i).i|,„ ii ilu lego, by w związku z przyję-;.-iiii . r 111' i¹111 • 1111 i badawczymi, w jakikol-sijt, 9|imiii|i liyly one narażone na szkody i. I. |it li.-.yc/.ne.

ymnnt wałbrzyski („Badanie kom-i _ri_t,iii|i ilimilwenta szkoły podstawowej — i ,,.1,1 -i hi mwiioważny egzaminowi wstęp-,i.i n, IiiiI ponadpodstawowych”), eks-

.......i pi'il.i|;. w szkołach podstawowych

i»-ml iw.i wałbrzyskiego, przygotowują-, , mi my 'lyslcmu egzaminowania do szkół , ,..,l|.,ul i!.iwuwych; istotą e.w., zapocząt-i ... .411,-1111 i'M.1 przez Kuratorium Oświaty u ,,||.i, yi lm, było wdrożenie nowego spo-i u i, l iiil.u ji uczniów do szkół ponadpod-n i -.. ,v y i ■ 11 im zasadzie powsz., obowiązko-i_:n ii,ul,mia kompetencji absolwentów tul |i.iii’ii.iwowych jednolitym narzędziem

, .hii.....wiedzy w zakresie języka polskiego i

.iMii.ilylu wraz z elementami innych, po-i,., i li dziedzin; nową formę egzaminu , i ,|,niw,iil/.ono w formie kart egzaminacyjni .-.iwierających szereg pytań i zadań, -...i m.iii iinycli ciekawą szatą graficzną, zaś . i ilt i wyrażono rezultatem punktowym; za-unii im r.w. było przekazanie uczniom i . |.,,l,nii rzetelnej informacji o ich pracy oraz -u iiiilmw,mie poziomu stresu egzaminacyjni im i u zez zorganizowanie tego sprawdzianu iii.mrizystej szkole; dopiero 1997 MEN 111 ilu zgodę na nadanie temu doświadczeniu i lui akteru eksperymentalnego, zaś opie-11 u,mir. powierzono Inst. Studiów Spoi. UW; In li.iil.ni pilotażowych nad oprać, na tej pod-i.iwlc ogólnopol. testu kompetencji szkolny' li przystąpiły szkoły z województw: war-iw-ikiogo, krośnieńskiego, tarnowskiego,

• iimmii.nleckiego, koszalińskiego, słupskiego, 1'il'il'H'go, białostockiego i łódzkiego; pierw-■ u wyniki badań wskazały m.in., iż w nowej inulinie sprawdzianu uczniowie o wysokim ini/liimie lęku uzyskiwali wyższe wyniki, ni, w sytuacji egzaminu tradycyjnego.

i ,i/i, >1/ n Eksperymencie Wałbrzyskim, oprać. J. So-

l "liwska, D. Sroka, Wałbrzych 1997.

oknperymentalna szkoła, szkoła realizu-l l' .i eksperyment pedagogiczny; placówka, w której co najmniej jeden ciąg klas realizuje oryginalny, podlegający weryfikacji nauk. projekt w zakresie: 1) zmiany ustrojowej szkoły (np. wydłużanie lub skracanie okresu edukacji, nowy system egzaminowania i przyjęć, nowy model łączenia kształcenia ogólnego z przysposobieniem zaw.), 2) zmiany programu i metod kształcenia, 3) zmiany organizacji zarządzania szkołą (np. -* eksperyment wałbrzyski, -> Wrocławska Szkoła Przyszłości, -> ASSA).

W. OKOŃ O postępie pedagogicznym, Warszawa 1970; B. Śf.IWERSKI Jak zmieniać szkołę, Kraków 1996.

ekstaza [gr. ekstasis 'naruszenie’, 'zdumienie’], szczytowy moment przeżyć rek, polegający na nawiązaniu przez jaźń kontaktu z rzeczywistością transcendentną; pojawia się spontanicznie bądź też w następstwie długotrwałych ćwiczeń duchowo-cielesnych (-> asceza).

eksternistyczne Studia -* studia eksternistyczne.

ekstraspekcja [łac. extra 'poza’, specto 'patrzę’], postrzeganie, obserwacja zewn. (przeciwieństwo introspekcji).

ekstrawersja (łac. extra 'na zewnątrz’, 'poza’], cecha osobowości wyrażająca się tendencją do kierowania uwagi i zainteresowań na świat zewn., potrzebą kontaktu z innymi ludźmi; przeciwieństwo -> introwersji ; ekstrawertyka charakteryzują m.in. łatwość wyrażania myśli i uczuć oraz nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi, silna potrzeba działania, aktywności, uczestnictwa; współcz. badania prowadzone nad e. wskazują na jej pośredni związek z dziedzicznie uwarunkowanymi różnicami w funkcjonowaniu układu nerwowego, dotyczącymi tzw. poziomu aktywacji.

Elbląskie Gimnazjum Akademickie,

jedno z pierwszych w Polsce protest, gimnazjów humanist., zal. 1535, od 1598 prowadziło kursy akademickie z teologii i filozofii; po okresie upadku w końcu XVII w. ponowny rozkwit w 1. poi. XVIII w.; w XIX w. przekształcone w prus. gimnazjum państwowe.

elementaryzacja nauczania: l) postulat uznania elementarnych doświadczeń życiowych ucznia za „egzystencjalny” punkt wyjścia procesu dydaktycznego; 2) w teorii kształcenia kategorialnego W. Klafki’ego postulat wykorzystania w procesie edukacyjnym elementarnych pojęć, doświadczeń, opisów bądź definicji (zw. kategoriami