Gadacz Tadeusz (ur. 22 X 1955, Kraków), filozof; do 1995 wykładowca Wydz. Filozofii PAT; dyr. Liceum Ogólnokształcącego 0, Pijarów w Krakowie; 1996 prof. UW, kier. katedry filozofii religii; zajmuje się filozofią dialogu, metafizyką, filozofią człowieka i filozofią edukacji; tłum. z jęz. niem., wl. i ang.; gł. dzieło; Wolność' a odpowiedzialność. Rosenz-weiga i Lemnasa krytyka Heglowskiej wolności ducha (1991).
Galpierin Piotr Jakowlewicz (ur. 2 X 1902, Tambow, zm. 25 V 1988, Moskwa), psycholg i pedagog ros.; prof. pedagogiki w Uniw. Moskiewskim, czł. radź. Akademii Nauk Pedag.; zajmował się uwarunkowaniami czynności umysłowych; jego kocepcje były wykorzystywane w ros. dydaktyce; gł. dzieło: Towards Research on the Intelectual Deuelopment of the Child (1968).
luterańskie gimnazjum humanist., zał. 1558; jedna z najwyżej zorganizowanych szkół ówczesnej Polski; oprócz wykładowego języka niem. istniał ogólnie dostępny lektorat z języka poi.; od 1580 wprowadzono 7 kursów akademickich; zał. Collegium Medicum — pierwszą na ziemiach poi. nauk. organizację lekarzy; do rozwoju nauk. szkoły przyczyniły się reformy programowe przeprowadzone na pocz. XVII w. przez B. Keckermanna; wysoki poziom dydaktyki oraz poważne wyniki nauk. osiągnęło zwł. w takich dziedzinach, jak: matematyka, fizyka, medycyna (pierwsze w Polsce sekcje zwłok), prawo i historia; istniało do 1817, w jego miejsce powołano prus. gimnazjum miejskie.
K. KUBIK, L. MOKRZECKI Trzy wieki nauki gdańskiej, Wrocław 1976.
gen [gr. genos 'ród’], materialna jednostka dziedziczenia, decydująca o przekazywaniu poszczególnych dziedzicznych właściwości organizmu; g. znajdują się w chromosomach, ułożone liniowo w ściśle określonej kolejnoś-
— są to odcinki DNA (kwasu deoksyi ikleinowego); dzięki precyzyjnej replj NA, g. wykazują znaczną stałość i prt liałach komórkowych są przekazywdj jstaci identycznych kopii komórkom mnym, a przez komórki rozrodcze (ty| ) kolejnym pokoleniom organizmów; ij ielką, specyficzną dla danego g. i orgaill ;estościa e. zmieniaia sie. czvli mntul
-y u\~£.uą um uaiicgu 5. J. uigtiiitl
tością g. zmieniają się, czyli mutujfl iku czego powstają zmienione posil wotnego g. — jego allele. ]
łOtyp, zespół wszystkich genów orgaj warunkujący jego właściwości dziedsl e. ma charakterystyczny rodzaj, ukłjf 1 Renów: w trakcie rnzwnin nsr
,. ma cnaiaKierysiyczny roazaj, UKti ę genów; w trakcie rozwoju osobni 1 wyniku współdziałania g. i różno1 czynników zewn., wytwarza się -t 3 organizmu, tzn. zespół jego cech lll icznych i fizjol.; termin wnrowadw przez W.L. Johannsena.
logika [gr. geras 'starość’, agoń odnik’], dział gerontołogii i pedagogii ajmujący się uwarunkowaniami życij iji i samokształcenia osób w wioli
itoiogia [gr. geras 'starość’, logi ’, 'wiedza’], dziedzina wiedzy zajmt : osobami w wieku podeszłym; jednyl fałów jest geriatria — nauka o leczeni] okresu starości.
Ityzm [niem. Gestalt 'postać’], kietu ychol., zw. psychologią postaci, po pod koniec XIX w. jako reakcja na ato v ówczesnej psychologii; g. jest zaróvł ństą metodą terapii, jak holistycznyn em na świat i na relacje społ. pojmo Jobalnie jako jeden organizm; ma tak ije pozapsychol. zastosowanie — jest lystywany m.in. w naukach o wycho-(-» pedagogika Gestalt), sektorze wym, mediach czy rozrywce; g. przy-
eio Art nclnminr citnlri l/nn+ilcłn 1
up ni t michr.i-ncji emocjonalne), In
w Krakowie wydaje ‘ Ml|. ,,„świecony propagowaniu m.iil: ijestalt@ipl.net).
Ji/najder Danuta (ur. 7 VII
.Ml pedagog; prof. InstytutuPo-
.... , ;..|:uciw.i Wyższego; 1992
, . .„„1 /w )WSPS, kier. Katedry Teo-
,(Uh „,| 1993 także prof. Chrzesc.
,,„1 Mci Katedry Podstawowych f«Ł« Wy liowania; prowadzi badania
. ........ Wy,fi. funkcjami środowiska
| ,1 nad jakością ksztalce-
WX i i I,„m asystencki jako srodoim-S* ! i...„.„|,i.c (1981), Asystenci nauczy I Jinickimi (1991), Studenci 1 pw-~ , i,,„i ny ic Politechnice Warszawskiej
aiuiiitm -pc I.iluy autobus dowożący dzieci
r , , ‘ l Polsce-wzorem innych krajów
' “ „|.„iiiy wraz z reformą oświaty.
aiiiimotl i/kn, ćwiczenia mchowe, których ® p-Si kształtowanie prawidłowej po-
.. ..........„ijnego rozwoju fiz. człowieka;
. , tJ,| ., , zynności wegetatywne organiz-,, „„„Iżliwia rozwój układu rucho
.............. o sile, szybkości ruchu, gib-
wytrzymałości; uprawianiejcwt-
: \ 'Iirolazraelitów, Chińczyków,
Egipcjan); szczególnie wysoki po-
„i ipiicla g. w staroż. Grecji, gdzie I" l. , „e instytucje publ. służące do ,K ; ; lUiioiy), oraz w Rzymte
J...... pierwsze nowoż. systemy gimnas-
(„[wstały na zach. Europy z koncern MM pocz. XIX w.; twórcą nowożytnej
I,,.l 1 1 li.lś Guts Muths.
“ „ „i/cz MEN zestaw informacji o gim ’ |im, juki otrzymuje przed ukończeniem " , „|V podstawowej każdy szostoklasista.
“ I plikiemprzeznaczonydoup»
,, wic/.eń fiz., także
, .„H,f, i dysput.; 2) w okresie helemstycz
.....(w Rzymie od czasów Nerona) _pub •
Mil.i średnia; 3) w czasach nowoz. n , .,7kól średnich różnych typów, 4) w Pol ,, ,„| 1999 nowy typ trzyletniej szkoły, i . 1 l lako pierwsi zaczęli używać w epo-, „limdzeniahumaniściwŁ;typn^ Ja-............ szkoły średnie, “P°
rycznym, w której d“j fes.; mi*
wiły języki starcz. 1 . , j wymownej”;
ono uczyć „pobożności mądrej1 amowej na ukształtowanie się kon«pc, P ^ Erazm g. humanist. wywarli znaraąy P ymode! g. z Rotterdamu 1 Ph. $zybk0
Sturma, P™fna®erenach objętych16^'
kich); na g. wz w w progra-
tffSSS^Rsgss»
klasycznego,a w latach nash^y ^ działały
nego; po I dla młodzieży w
8-letnie g. ogolnokiizta ąc oWadziła
Uotami stopnia hcealnego^^ o-wiaty w
Zgodnie z zalozemam V szkolny *
Polsce - dostosowujące, sy te ix
możliwości rozwojowych dz trzyietnie
Tm ponownie “ ^^sytuowane
szkoły powsz. (klasylp oodstawowej (Klasy bezpośrednio po szko P . najeży do I“Vl); zakładanie 1 Pr°f "egcjainych -
zadań własnych gmny,^? ^ ^
ghnnazjalny, etapy szkolnej e^U^^ztap
gimnazjum klasyczne^typ ogo ^ od_
cącej szkoły średnie),,gsturma w Strasburgu 1 rodzenia i zał- Przez ■ beldze gimnazjów Ph. Melanchtona w Norym*idze gottzymało humanist.; właściwą posta^ & humanizmu w Prusach pod wpływ® - isk p0-
w pocz. XIX w.; wa.edfnfp)1 “ edmiotów hu-lożony byl na ®diowa® przed Qraz manist., w tym języków Was. (8 kultury staroż. Grecji 1 ,tedniei;
gimnazjum rea,n®’ ^ jSako Alternatywa powstało w 2. poi. XIX■ y ! w proce-
socjolog amer., zał. 1 dy Miatni; prof- w i studiów Kulturowych Um •