skanuj0091

regresja

szkoły, który mają prowadzić regionalne i centralne ośrodki egzaminacyjne. Z dniem 1 1 1999 min. edukacji nar. utworzył Centralną Komisję Egzaminacyjną i okręgowe komisje egzaminacyjne. Zadaniem Centralnej Komisji Egzaminacyjnej jest opracowywanie propozycji standardów wymagań, które będą podstawą do przeprowadzania sprawdzianów oraz egzaminów, natomiast okręgowe komisje egzaminacyjne będą realizować sprawdziany i egzaminy zewnętrzne, przygotowywać zadania i testy egzaminacyjne, analizować wyniki sprawdzianów i egzaminów oraz formułować stosowne do nich wnioski. Każdy z ministrów edukacji narodowej w latach 1989-98 przywiązywał wagę do działalności społecznego, ministerialnego organu ekspercko-doradczego. Od maja 1998 działa kolejna Rada Konsultacyjna ds. Reformy Edukacji Narodowej, skupiająca przedstawicieli ugrupowań politycznych, środowisk naukowych, samorządowych, związkowych, gospodarczych, a także Kancelarii Prezydenta RP, Kościołów oraz kilku ministerstw. Założenia reformy, niezależnie od prowadzonych przez Min. Edukacji Nar. konsultacji z nauczycielskimi związkami zawodowymi, odpowiednimi komisjami sejmu i senatu oraz klubami parlamentarnymi, zostały przedstawione w 1998 r. także ekspertom OECD, uzyskując z ich strony pozytywną opinię. Najsilniejszym oponentem projektowanej reformy jest opozycyjny Klub Parlamentarny SLD wraz z członkami z ZNP, zarzucający rządowi słabe przygotowanie samorządów, nauczycieli i uczniów do tak głębokiej transformacji, brak systemu monitorowania procesu wdrażania reformy oraz brak założeń długofalowej polityki finansowania oświaty, w tym niewystarczającego zabezpieczenia finansowego na realizację motywacyjnego systemu plac dla nauczycieli oraz niedoszacowania subwencji oświatowej dla samorządów, co może grozić likwidacją wielu placówek edukacyjnych i utrudnić powszechny dostęp do kształcenia.

Wśród działań promocyjno-informacyjnych została m.in. uruchomiona odpowiednia strona internetowa (www.men.waw.pl) oraz przygotowywana grupa „promotorów reformy oświatowej”, którzy mają zabiegać o pozytywne nastawienie środowiska, społeczeństwa i mediów. Zakłada się, że polski ruch promotorów reformy oświatowej, rozwijający się w systemie szkoleń kaskadowych, będzie liczył docelowo 45 tys. osób. Od 1996 są realizowane przez Min. Edukacji Nar. (a rozpoczęte przez obecną opozycję) dwa cykliczne programy kształcenia i doskonalenia kadr n| cielskich, a mianowicie: „Kreator”, w r# którego przygotowuje się materiały i prosi szkolenia w zakresie „wyrabiania” u tieH tzw. umiejętności kluczowych, oraz „Hj| Szkoła”, mający na celu przygotowanie { 2200 edukatorów — specjalistów wspll cych działania szkół w zakresie koni® wania programów, tworzenia ścieżek mlf przedmiotowych i wewnątrzszkolnego dt!|| nalenia nauczycieli.

Dramatyzm reform systemu oświatom w Polsce wynika w dużym stopniu ze sUfj między dwiema formami ustrojowymi, n I że dwiema praktykami demokracji: pośreillt i bezpośrednią. Wciąż ujawnia się bowl# wśród elit politycznych postrzeganie i tral(ti_ wanie państwa jako dysponenta systemu <# kacyjnego, gdzie wolność, twórczość i s<ugj)t rządność oświatowa pozostają przywilej!® jedynie przedstawicieli władzy (państwowej związkowej czy politycznej), którzy dynpfli nują tym systemem jak prywatną własnośelŁ W świetle takiego podejścia wola „władcy* dyktuje zakres swobód pedag. przyzna wanych bądź odbieranych nauczycielom; uczniom czy ich rodzicom. Stąd też Min. Edm kacji Nar., jako państwowy nadzorca systemu oświatowego, przejmuje wolność stanfl-wienia w nim praw, w tym również praw dotyczących jego reformowania, wymuszają! posłuszeństwo wszystkich podmiotów edukacyjnych, nawet należących do obszaru oświaty niepublicznej. Powyższej praktyce przeciwstawia się, będąca wciąż in statu na• scendi, forma państwa jako gwaranta systemu oświatowego i demokracji możliwie najbardziej bezpośredniej. Władze ministerialne powinny zatem zapewnić pełną podmiotowość każdemu uczestnikowi systemu edukacyjnego. Propagowanie praktyki demokracji bezpośredniej wiąże się z przyznaniem kompetencji decyzyjnych w radach szkolnych, wojewódzkich radach oświatowych, a następnie w krajowej radzie oświatowej reprezentacji obywatelskiej. Uspołecznienie oświaty zapewnia zarazem wolny przetarg opinii, prądów, kierunków pedagogicznych i pełną swobodę organizacji instytucji edukacyjnych, w tym również opartych na podstawie ideologicznej czy wyznaniowej. Należy zatem oczekiwać pełnej realizacji zapowiadanych przez Min. Edukacji Nar. reform oświatowych, które mogą wyznaczyć szanse rozwoju polskiego społeczeństwa w XXI w.

regresja [łac. regressio 'cofanie się’], jeden z mechanizmów obronnych osobowości

religia

Hfcit«4.ij,|cy się w sytuacji frustracji lub silne-

Kgi Mmiii, polegający na powrocie do wcześ-mniej dojrzałych form zachowań

■    luli im prymitywizacji zachowań nie będącej

■    pwioi/.cniem form wcześniejszych; może p»p|iiwiać się obniżeniem poziomu funkcjo-ituw.mi.i intelektualnego, poziomu organizacji i /.ynności i sprawności ich wykonania, i liik/.c w sferze życia emocjonalnego i po-*l-iw upoł.; pojęcie wprowadzone do psycho-liipll przez S. Freuda (psychoanaliza), u któ-ifili) oznaczało cofnięcie się jednostki (wsku-(4 Ilustracji) do wcześniejszej fazy rozwoju psychoseksualnego i charakterystycznych

[ i|ti niej sposobów osiągania gratyfikacji emo-i pm.ilnej.

H#ln Wilhelm (ur. 10 VIII 1847, Eisenach, #m 19 II 1929, Jena), pedagog niem.; prof. iiulw. w Jenie; kontynuator idei J.F. Herbarta; ipUiHlconalił system tzw. stopni formalnych w nauczaniu; gl. dzieła: Enzyklopddisches lluiulbuch der Padagogik (red, t. 1-7 1895-1/199), Die Padagogik in systematischer Dar-iliilung (t. 1-3 1902-1906), Schulpolitik 11926).

rejon szkolny -> obwód szkolny.

rokrutacja [niem. Rekrut 'żołnierz nowo wcielony do wojska’]: 1) pobór żołnierzy ilu wojska; 2) przyjmowanie kandydatów do u/,kół średnich bądź wyższych; zasady rekru-lacji na wyższe uczelnie ustala senat i podaje ilu publ. wiadomości na co najmniej 9 miesięcy przed początkiem następnego roku akademickiego.

rektor [łac. rector 'rządca’, 'władca’], najwyższa godność akademicka; jednoosobowy organ uczelni — przełożony pracowników i studentów; rektor jest wybierany na trzyletnią kadencję przez kolegium elektorów bądź przez senat spośród osób zatrudnionych w uczelni, będących samodzielnymi pracownikami nauki (mających tytuł nauk. profesora bądź stopień nauk. doktora habil.); do kompetencji rektora należy m.in. reprezentowanie uczelni, podejmowanie decyzji dotyczących jej funkcjonowania (o ile nie są zastrzeżone dla innych organów), sprawowanie nadzoru nad działalnością uczelni oraz dbałość

0    przestrzeganie prawa.

relaks (relaksacja), odprężenie psych, i fiz.; krótki odpoczynek z rozluźnieniem mięśni

1    zmniejszeniem do minimum aktywności myślowej, prowadzący do regeneracji sil; metody r. są m.in. stosowane W psychoterapii.

religia w szkole w Polsce, edukacja religijna — obok zadań kościelnych (teologicznych) — może wnosić wkład w ogólne i humanistyczne wykształcenie człowieka, a tym samym zyskać uprawomocnienie pedagogiczne (-> katecheza, -> pedagogika kultury, -» pedagogika religijna).

Okres międzywojenny. W II RP, zgodnie z artykułem 120. Konstytucji marcowej z 1921 r., lekcje religii były uznane za obowiązkowy przedmiot nauczania dla wszystkich uczniów poniżej 18 roku życia pobierających naukę w szkołach utrzymywanych przez państwo bądź samorząd. Regulacja ta dotyczyła wyłącznie związków wyznaniowych prawnie uznanych. Opracowywały one programy nauczania oraz przedstawiały kandydatów na nauczycieli, powoływanych następnie przez władze oświatowe. Konstytucja w sposób szczególnie uprzywilejowany traktowała jednak Kościół rzymskokatolicki, przyznając mu naczelne stanowisko wśród równouprawnionych związków wyznaniowych (zasada primus inter pares), co nie pozostawało bez wpływu na praktykę oświatową. Powyższe gwarancje zostały powtórzone w konkordacie ratyfikowanym 10 II 1925 r. Rozporządzenie ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego z 9 XII1926 r. wprowadzało obowiązek uczestniczenia uczniów w praktykach religijnych oraz przyznawało Kościołowi rzymskokatolickiemu prawo do sprawowania pieczy nad procesami wychowawczymi. Obowiązujący w latach 20. stan prawny został zachowany zarówno w ustawie o ustroju szkolnictwa z 11 III 1932 r., jak i w Konstytucji kwietniowej z 1935 r. Wyrazem ówczesnego układu politycznego była decyzja podjęta przez władze oświatowe w 1936 r., nakazująca dokonania korelacji w programie nauczania przedmiotów ogólnokształcących i religii katolickiej, co — jak się wydaje — w znaczącym stopniu naruszało nie tylko zasadę równouprawnienia wyznań, lecz również autonomiczny charakter poszczególnych dziedzin wiedzy.

Okres 1945-89. Po zakończeniu II wojny światowej nowe władze, zachowując tymczasowo podstawowe zasady Konstytucji marcowej, przejęły również ustawodawstwo wyznaniowe. Niemniej jednak poprzez akty niższego rzędu zaczęto dokonywać zmian w statusie edukacji religijnej w szkołach, co było wynikiem nie tylko komunistycznej proweniencji rządu polskiego, lecz również lewicowych poglądów części środowiska nauczycielskiego opowiadającego się za laicyzacją szkolnictwa. W1947 zaczęto zakładać pierw-