elektryczną mózgów Żywych embrio-
MODELE DO�WIADCZALNE
nów szczurzych, ale by" to tak trudny
wyczyn, Że dotąd nikt nie pokusi" si� o je-
W SKRÓCIE
Kolejny skok go powtórzenie  mówi Zaidman. A ba-
dając walabie damy, naukowcy mogą re-
Czy walabie zastąpią
Gorąca transakcja
jestrowa� taką aktywnoĘ� u Żywego,
szczury doĘwiadczalne?
To pierwszy taki przypadek w Stanach
nietkni�tego zwierz�cia na d"ugo przed
Zjednoczonych. Diversa Corporation
pojawieniem si� aktywnoĘci uk"adu
z San Diego zawar"a niedawno pi�cioletni
eurobiolog Craig Zaidman si�- wzrokowego  dodaje Richard Mark, ini-
kontrakt z Yellowstone
ga go"ą r�ką do torby walabii cjator tego programu ANU.
National Park.
W gorących ęród"ach, Ndamy (Macropus eugenii), wy- Tak jak wszystkie torbacze walabie to
gejzerach, fumarolach
sokiego na 45 cm kuzyna kangura. Do- ssaki: są pokryte sierĘcią, wytwarzają
(dymiących ęród"ach
tąd niespokojnie wiercąca si� samica sta- mleko i mają sta"ą temperatur� cia"a.
siarkowych)
je si� nagle potulna jak dojona krowa  W przeciwieł
stwie jednak do pozosta-
i wrzących kot"ach
b"otnych firma by� moŻe dlatego, Że dotyk r�ki odczu- "ych ssaków tylko bardzo wczesny ich
b�dzie szuka�
wa jako ruchy m"odego zwierzątka, usi- rozwój zarodkowy odbywa si� w "oŻy-
ekstremofili, z których
"ującego wpe"zną� jej do torby. Zaidman sku. Embrion walabii sp�dza zaledwie
spodziewa si�
rozwiera ujĘcie torby otoczone szaro- 28 dni w "onie matki, po czym rodzi si�
uzyska� enzymy
o wartoĘci handlowej. brązowym futrem i odczepia od sutka i przepe"za Ęlimakowatym ruchem do
W 10 tys. stanowisk
bezw"osy, d"ugi na palec  p"ód torbo- torby (marsupium), znajdującej si� na jej
cieplicowych na terenie
wy niczym winną jagod� od grona. brzuchu. Jeszcze 180 dni ssie mleko, roz-
parku naukowcy
 To w"aĘnie dlatego walabie są tak wija si� i roĘnie, aŻ stanie si� w pe"ni
zidentyfikowali
znakomitymi obiektami doĘwiadczal- ukszta"towaną m"odą walabią.
niespe"na 1% tych mikroorganizmów
przystosowanych do Życia w ekstremalnych
nymi. Nie ma Żadnego problemu z tym, Przez ca"y okres rozwoju w torbie
warunkach. Diversa ma prawa
Żeby wzią� do r�ki m"ode w okresie, kie- m"ode jest w rzeczywistoĘci wolno Żyją-
do wszystkich odkry� i uzyskanych
dy w istocie jest ono embrionem  mó- cym, "atwo dost�pnym p"odem. Nie po-
dzi�ki nim produktów, a park  udzia"y
wi Zaidman, stypendysta Fulbrighta trzeba narkozy ani zabiegów chirurgicz-
w tantiemach i wgląd do informacji.
prowadzący badania naukowe w Re- nych, Żeby do niego dotrze�, dzi�ki
search School of Biological Sciences czemu znika potencjalne ęród"o b"�du
Bez Żartów, panie Feynman
w Canberze, naleŻącej do Australian Na- doĘwiadczalnego.
Fizycy nareszcie zobaczyli  a takŻe
tional University (ANU).  MoŻna je Korzystną okolicznoĘcią jest równieŻ
us"yszeli  zjawisko, które zosta"o
przewidziane dawno temu m.in. w"oŻy� z powrotem do torby, Żywe i to, Że dojrzewanie w torbie przebiega
przez Briana Josephsona i nieŻyjącego
zdrowe, nadające si� do dalszych obser- powoli. Proces rozwojowy, zachodzący
juŻ Richarda Feynmana. Josephson
wacji  dodaje i waŻy pomarszczony, u szczurów w ciągu 24 godzin, u wala-
dosta" w 1973 roku Nagrod� Nobla
55-dniowy obiekt swoich badał
, które bii trwa trzy tygodnie. To tempo spra-
z fizyki za przewidzenie, co stanie si�,
jeĘli dwa nadprzewodniki rozdzielimy mają odpowiedzie� na pytanie, jak roz- wia, Że bardzo "atwo okreĘli� sekwen-
cienką warstewką izolatora:
wijające si� oko tworzy po"ączenia z cj� zdarzeł
nast�pujących w czasie
pary Coopera zaczną oscylowa�
mózgiem. embrionalnego rozwoju mózgu, na
pomi�dzy nimi. DziĘ zaĘ James C. Davis
Neurobiolodzy prowadzący badania przyk"ad Ęledzi� rozwój aksonów siat-
i Richard Packer z University of California
w Berkeley wykazali, Że jeĘli na bardziej tradycyjnych zwierz�tach la- kówki oka, które wyd"uŻają si� poprzez
po"ączymy dwa naczynia z nadciek"ym
boratoryjnych mogą jedynie marzy� o "a- nerw wzrokowy i wrastają we wzgórek
helem 3 otworkiem wymiarów
twym dost�pie do ich zarodków na tak czworaczy górny  jądro mózgu kontro-
mikroskopijnych, to ta ciecz kwantowa,
wczesnych etapach rozwoju. A przecieŻ lujące m.in. ruchy oka.
która moŻe przep"ywa� bez najmniejszych
wi�kszoĘ� po"ączeł
w mózgu tworzy si� Ale Żeby Mark i jego zespó" mogli za-
oporów, wykaŻe podobnie dziwne
kwantowe zachowanie. Badacze donoszą,
u tych ssaków w okresie p"odowym, kie- czą� takie studia, musieli po pierwsze
Że wibracje oscylującego p"ynu,
dy dost�p do obiektu badał
jest bardzo za"oŻy� koloni� zwierząt doĘwiadczal-
wzmocnione ponad miliard razy, dają si�
trudny. U powszechnie stosowanych nych.  Nie moŻna by"o po prostu za-
s"ysze� jako gwizd wysokiej cz�stoĘci.
zwierząt doĘwiadczalnych, takich jak dzwoni� do dostawcy zwierząt i z"oŻy�
szczury czy koty, m"o-
Jak sąsiad z sąsiadem
de rodzą si� w okresie,
MoŻe zdziwi ona niewielu, ale w kaŻdym
kiedy ta kluczowa faza
razie jest to juŻ wiadomoĘ� oficjalna:
rozwoju mózgu juŻ si�
ludzie, którzy pok"adają zaufanie
w swoich sąsiadach, rzadziej padają zakoł
czy"a.
ofiarą gwa"townych przest�pstw.
Z powodu przeszkód
Zespó" badaczy zaangaŻowanych
technicznych naukowcy
w Project on Human Development
są zazwyczaj zmuszeni
w Chicago przeprowadzi" pod kierunkiem
R. J. Sampsona z University of Chicago pobiera� materia" z mar-
wywiady z 8872 mieszkał
cami
twych p"odów, bada�
z 343 dzielnic wielkomiejskich. Tam,
komórki na szalkach Pe-
gdzie rodziny by"y gotowe interweniowa�
triego lub teŻ prowadzi�
w imi� wspólnego dobra, przest�pstwa
zdarza"y si� o wiele rzadziej. Badanie to obserwacje na kr�gow-
wykaza"o ponadto, Że bliska wi�ę
cach innych niŻ ssaki, na
spo"eczna "ącząca sąsiadów okaza"a si�
przyk"ad Żabach. Gru-
skuteczniejsza niŻ straŻ obywatelska
pie neurobiologów we
i inne s"uŻby lokalne. �YWY, O�MIOTYGODNIOWY ZARODEK walabii
W"oszech uda"o si� za-
wydobyty z torby samicy moŻe by� idealnym
Ciąg dalszy na stronie 18 rejestrowa� aktywnoĘ� modelem doĘwiadczalnym w neurobiologii ssaków.
16 �WIAT NAUKI Grudzieł
1997
KEITH GUNNAR
Bruce Coleman Inc.
DAN DROLLETTE