CHEMIA, Budownictwo, WAT
7. Elementy chemii nieorganicznej
Chemia mineralnych materiałów
budowlanych
Nazewnictwo i podział związków nieorganicznych
Chemia krzemu, krzemiany
Chemia wapnia
Spoiwa mineralne:
wapno,
gips,
cementy.
Procesy twardnienia i wiązania zapraw i spoiw
budowlanych.
Metale i stopy metali stosowane w budownictwie.
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 1
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
7.1. Nazewnictwo i podział związków
nieorganicznych
Tlenki - EnOm , np. tlenek azotu (III)
Wodorki - HnE, np. wodorek litu (I)
Wodorotlenki - M(OH)n np. wodorotlenek glinu
(III)
Kwasy. - (H)nE, (H)nR, HnEmOz
Sole. - MenRm
Sole obojętne
Wodorosole
Hydroksysole
Inne związki nieorganiczne nie nale\
ące do ww. grup;
siarczki, wodorki, związki kompleksowe.
Materiały budowlane: ceramika, spoiwa, betony,
szkło, drewno, metale, tworzywa sztuczne, inne.
Spoiwa budowlane:
Wypalone i sproszkowane materiały, które po
wymieszaniu z wodą, na skutek reakcji chemicznych
ulegają stwardnieniu, wykazując właściwości wią\
ące.
" Spoiwa powietrzne
" Spoiwa hydrauliczne
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 2
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
7.2. Chemia krzemu
Si + O2 = SiO2; "Ho = - 859,8 kJ/mol
Kwarc - SiO2
Ogółem znane są 22 odmiany krystaliczne SiO2;
Krzemionka reaguje z florowodorem tworząc gazowy
tetrafluorek krzemu
SiO2 + 4HF = SiF4 + 2H2O
KRZEMIANY
SiO2 + 2FeO = Fe2SiO4
SiO2 + 2NaOH = Na2SiO3 + H2O
SiO2 + Na2SO4 = Na2SiO3 + SO3
SiO2 + CaCO3 = CaSiO3 + CO2
KWASY KRZEMOWE
Na2SiO3 + HCl + 2H2O = H4SiO4 + 2NaCl
SiCl4 + 4H2O = H4SiO4 + 4HCl
Si(OCH4)4 + 4H2O = H4SiO4 + 4CH3OH
SPOIWA KRZEMIANOWE
Na2SiO3 + 2H2O = H2SiO3 + 2NaOH
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 3
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Na2SiO3 + CO2 + 2H2O = Na2CO3 + H4SiO4
2Na2SiO3 + Na2SiF6 + 2H2O = 3H2SiO3 + 6NaF
Na2SiO3 + Ca(OH)2 + nH2O = CaSiO3 nH2O +
+2NaOH
KRZEMIANY WAPNIA CaO-SiO2
" krzemian trójwapniowy  alit 3CaO SiO2
(Ca3SiO5)
" krzemian dwuwapniowy  belit 2CaO SiO2
(Ca2SiO4)
" dwukrzemian trójwapniowy  rankinit 3CaO 2SiO2
(Ca3Si2O7)
" krzemian wapniowy  wolastonit CaO SiO2
(CaSiO3)
Krzemiany dwuwapniowy (belit) i trójwapniowu (alit)
charakteryzują się bardzo wa\
nymi w technologii
cementu właściwościami hydraulicznymi, co
oznacza, \
e mogą twardnieć i wiązać pod wodą.
Struktura podstawowych minerałów krzemianowych.
Rys. Struktura powtarzających się jednostek SiO2 w kwarcu
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 4
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Rys. Piroksen. Jednostki podstawowe SiO4 połączone w łańcuch poprzez
wspólny atom tlenu.
Pirokseny to nazwa grupa bardzo rozpowszechnionych minerałów skałotwórczych o
strukturze wewnętrznej odpowiadającej krzemianom łańcuchowym i ogólnym wzorze:
AB[Si2O6]
 gdzie: A  to najczęściej; wapń, sód, lit; B  to najczęściej; magnez, \
elazo, glin.
Rys. Struktura miki. Ka\
da jednostka strukturalna SiO4 ma trzy wspólne
atomy tlenu. Mika ma budowę warstwową.
7.3. Chemia związków glinu
4Al + 3O2 = 2Al2O3; "Ho = -1671 kJ/mol
Al(OH)3 + 3HCl = AlCl3 + 3H2O
Al(OH)3 + 3NaOH = Na3[Al(OH)6]
W procesie twardnienia i wiązania materiałów budowlanych
największe znaczenie mają nw. gliniany:
CaO - Al2O3 oraz SiO2 - Al2O3
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 5
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
7.4. Siarczany i węglany
Ditlenek siarki  SO2
Tritlenek siarki SO3
2SO2 + O2 = 2SO3 (z udziałem katalizatora -
tlenki azotu)
SO2 + H2O = H2SO3 kwas siarkowy (IV)
SO3 + H2O = H2SO4 kwas siarkowy (VI)
CaMg(CO3)2 = CaCO3 x MgCO3 - dolomit
CaCO3  wapień, kamień wapienny, kreda,
marmur
MgCO3 - magnezyt
Na2CO3 - soda kaustyczna
K2CO3 - pota\

CaCO3 = CaO + CO2; "Ho = 178,3 kJ
CaCO3 + CO2 + H2O = Ca(HCO3)2
7.5. Litowce i berylowce
2Na + � O2 = Na2O; "Ho = - 416,2 kJ
Ca + � O2 = CaO; "Ho = - 635,0 kJ
Na2O + H2O = 2Na+ + 2OH-
Na2CO3 + H2O = 2Na+ + HCO3- + 2OH-
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 6
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
7.6. Chemia wapnia. Zaprawy ceramiczne.
Materiały wią\
ące. Cementy
Zaprawami ceramicznymi nazywamy się układy wielofazowe
i wieloskładnikowe tworzące z wodą plastyczne zaczyny, mające
właściwości przechodzenia ze stanu plastycznego w ciała stałe.
Dzięki takim właściwościom znajdują one zastosowanie do spajania
elementów budowlanych lub do ich wytwarzania.
W skład zapraw obok materiałów wią\
ących (wapno, cement)
wchodzą: kruszywa (piasek, \
wir, tłuczeń) i woda.
Przemiany jakim podlegają zaprawy mo\
na podzielić na dwa
zasadnicze etapy:
1. wiązanie  etap wstępny (następuje utrata plastyczności),
2. twardnienie  etap podstawowy (następuje wzrost
wytrzymałości zaprawy).
7.7. Spoiwa mineralne
Spoiwa wapienne
Surowce do wytwarzania wapna  węglan wapnia w postaci
wapniaka, który zawiera minerał o nazwie kalcyt i domieszki..
Do minerałów wapiennych zalicza się:
marmur  czysty węglan wapnia o wykształconych kryształach;
kreda minerał zawierający węglan wapnia z młodszych epok;
dolomit CaCO3 x MgCO3
margle  wapienie z domieszką materiałów ilastych(glin).
CaCO3(s) = CaO(s) + CO2(g) ; "Ho =+178,5 kJ
(temp. 950-1100oC)
Pomimo utraty 44% masy w procesie wypalania, objętość
otrzymanego wapna palonego CaO, w porównaniu z
surowcem wyjściowym (wapniakiem) zmniejsza się o 10%.
Wynika to z porowatej struktury wapna palonego.
Reakcja gaszenia (lasowania) wapna palonego:
CaO + H2O = Ca(OH)2 ; "Ho = -66,7 kJ
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 7
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Wodorotlenek wapnia jest trudno rozpuszczalny
w wodzie. Jego rozpuszczalność w temperaturze
20oC wynosi około 1,3 g/dm3.
W zale\
ności od ilości wody dodanej do wapna
palonego mo\
na otrzymać:
" wapno hydratyzowane,
" ciasto wapienne,
" mleko wapienne.
Wapno pokarbidowe otrzymuje się z karbidu (węglika
wapnia) i wody:
CaC2 + 2H2O = C2H2 + Ca(OH)2
Zaprawę wapienną sporządza się z mieszaniny
wapna, wody i piasku. Po spojeniu cegieł zaprawa
tę\
eje wskutek pochłaniania wody przez porowaty
materiał ceramiczny.
Wodorotlenek wapnia jest trudno rozpuszczalny w
wodzie. Jego rozpuszczalność w temperaturze 20oC
wynosi około 1,3 g/dm3.
Twardnienie zaprawy wapiennej polega na reakcji
wodorotlenku wapnia z dwutlenkiem węgla.
Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O ; "Ho = -83,6 kJ/mol
Działanie wody nasyconej dwutlenkiem węgla na
węglan wapnia (rozpuszczanie węglanu wapnia).
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 8
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
CaCO3 + CO2 + 2H2O = Ca(HCO3)2
Spoiwa gipsowe i anhydrytowe
Spoiwami gipsowymi i anhydrytowymi nazywany
materiały zawierające półwodny (CaSO4 x �H2O) lub
bezwodny (CaSO4) siarczan wapnia. Siarczan wapnia
występuje w kilku odmianach ró\
niących się kształtem
kryształów, rozpuszczalnością w wodzie i kinetyką
twardnienia.
Produkcja gipsu polega na częściowym
odwodnieniu CaSO4 x 2H2O w temp. 185-190 oC
w stalowych reaktorach ogrzewanych przeponowo.
Ogrzany gips przybiera w temp. 180 oC postać ciekłą
i z tego powodu proces ten nazywa się  gotowaniem
gipsu .
CaSO4 x 2H2O = CaSO4 x �H2O + 3/2H2O
(185-190oC)
Gips sztukatorski ma skład chemiczny odpowiadający
mieszaninie około 94% półwodzianu �-CaSO4 x �
H2O i około 6% anhydrytu.
Gips stosowany do kładzenia suchych tynków jest
prawie całkowicie odwodniony w temp. do 700oC
i zawiera pewną ilość tlenku wapnia CaO powstałego
w wyniku dysocjacji CaSO4:
CaSO4 = CaO + SO2 + �O2
(650-1000oC)
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 9
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Gips budowlany rozpuszcza się w wodzie tylko
częściowo.
Wiązanie zapraw gipsowych polega na szybkiej
krystalizacji CaSO4 x 2H2O w formie długich
przeplatających się kryształów.
CaSO4 x 1/2H2O + 3/2H2O =
= CaSO4 x 2H2O ; "Ho = 14,2 kJ/mol
Gips bardzo szybko osiąga wytrzymałość
końcową. Wiązaniu gipsu towarzyszy ok. 1% wzrost
objętości. Ta właściwość spowodowała, \
e jest to
doskonały materiał do wypełniania form, ubytków itp.
Czas wiązania gipsu mo\
na regulować sposobem
odwadniania oraz przez dodatek ró\
nych soli.
Gips stosowany jest jako dodatek do cementu (ok.
2-3%) regulujący szybkość wiązania betonu.
Spoiwa hydrauliczne  cementy
Cementami nazywamy hydrauliczne materiały wią\
ące
powstałe w wyniku wypalenia, do spieczenia, surowców
mineralnych.
Naturalne zaprawy hydrauliczne.
Nale\
ą do nich:
" cementy pucolanowe wytwarzane z tufów wulkanicznych
z południowych Włoch,
" cementy santorynowe wytwarzane z podobnych skał
występujących na wyspach greckich,
" cementy trasowe wydobywane w Niemczech.
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 10
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Otrzymuje się je z ogniowych skał wylewnych i w celu uaktywnienia
ich hydraulicznych właściwości wią\
ących miesza się je
z kilkuprocentowym dodatkiem wapna. Właściwości podobne do
zapraw naturalnych mają niektóre zasadowe \
u\
le hutnicze oraz
pyły.
Cement portlandzki
Materiał ten został (prawdopodobnie) przypadkiem odkryty
przez angielskiego murarza Josepha Aspina w Anglii-1824.
W wyniku pra\
enia mieszaniny gliny i zmielonego wapienia
Aspin otrzymał spoiwo, które mogło wiązać pod wodą.
W Polsce pierwsza cementownia została uruchomiona
przez Jerzego Ciechanowskiego w Grodz
cu k. Będzina
w 1854 r. W 35 lat póz
niej (1890 r.) rozpoczęto produkcję
cementu w USA.
Podstawowe surowce do produkcji cementu:
(1) wapienie, wapniak - CaCO3
(2) gliny (glinokrzemiany)
- Al2O3 x SiO2 x H2O+ m H2O
(3) surowce odpadowe
- \
u\
le hutnicze
- popioły paleniskowe
szlamy odpadowe zawierające
-
CaCO3
Klinkier czyli spiek cementu portlandzkiego powstaje
w wyniku pra\
enia do spieczenia mieszaniny surowców,
które dobiera się w taki sposób aby po wypaleniu otrzymać
klinkier o module hydraulicznym od 1,8 do 2,2 i module
krzemianowym ok. 2,5.
Podstawowe składniki cementu portlandzkiego:
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 11
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Wzór Nazwa Ozna- Zawartość
chemiczny chemiczna czenie %
tlenek wapnia (II) C 58-66
CaO
ditlenek krzemu S 18-26
SiO2,
(IV)
tritlenek glinu (III) A 4-12
Al2O3,
tritlenek \
elaza F 2-5
Fe2O3
(III)
tlenek magnezu M 0,5-5
MgO
(II)
tlenek sodu (I) N+K 0-2
Na2O+K2O
tlenek potasu (I)
tritlenki siarki (VI) S 0,5-2,5
SO3
Podstawowe operacje technologiczne przy
produkcji cementu:
" urabianie i rozdrabnianie surowców skalnych,
" odwa\
anie i mielenie surowców,
" wypalanie w piecu obrotowym,
" mielenie produktu wypalania  klinkieru
cementowego z domieszką 3% gipsu.
Charakterystyka cementu:
Współczynnik (moduł) hydrauliczny MH:
od 1,8 do 2,9
MH = %CaO/(%SiO2 + %Al2O3 + %Fe2O3)
Współczynnik (moduł) krzemianowy MK:
od 2,1 do 3,5
MK = %SiO2 /(%Al2O3 + %Fe2O3)
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 12
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Współczynnik (moduł) glinowy MG:
od 1,0 do 2,8
MG = %Al2O3/%Fe2O3
Skład mineralogiczny klinkieru
Nazwa Wzór Symbol Zawartość
chemiczny %
Krzemian
3CaO SiO2, C3S 50-60
trójwapniowy (alit)
Krzemian
2CaO SiO2, C2S 15-28
dwuwapniowy (belit)
Glinian trójwapniowy
3CaO Al2O3 C3A 8-11
Glinino\
elazian
4CaO Al2O3 C4AF 8-10
czterowapniowy
Fe2O3
(Braunmilleryt)
Skład mineralogiczny cementu
portlandzkiego
Nazwa
Wzór Symbol Zawartość
chemiczny %
Krzemian
3CaO SiO2, C3S 30-65
trójwapniowy (alit)
Krzemian
2CaO SiO2, C2S 15-45
dwuwapniowy
(belit)
Glinian
3CaO Al2O3 C3A 5-15
trójwapniowy
Glinino\
elazian
4CaO Al2O3 C4AF 5-15
czterowapniowy
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 13
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
(Braunmilleryt)
Fe2O3
Siarczan wapnia
CaSO4 x2H2O CSH2 2-5
dwuwodny (gips)
7.8. Procesy twardnienia i wiązania
zapraw i spoiw budowlanych
a. zaprawy wapienne  tworzenie CaCO3
b. spoiwa gipsowe  tworzenie CaSO4 x 2H2O
c. cementy
Hydratacja cementu
Tworzenie soli Candlota:
3CaO x Al2O3 + 3CaSO4 + 31 H2O =
3CaO x Al2O3 x 3CaSO4 x 31 H2O
Hydroliza glinianu trójwapniowego:
3CaO x Al2O3 + 6H2O = 3CaO x Al2O3 x 6H2O
Hydroliza \
elazianu czterowapniowego (celitu):
4CaO x Al2O3 x Fe2O3 + (n+6)H2O =
3CaO x Al2O3 x 6H2O + CaO x Fe2O3 x nH2O
Hydroliza krzemianu trójwapniowego (alitu):
3CaO x SiO2 + (n+1) H2O =
2CaO x SiO2 x n H2O + Ca(OH)2
Hydroliza krzemianu dwuwapniowego (belitu):
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 14
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
2CaO x SiO2 + nH2O = 2CaO x SiO2 x nH2O
Karbonatyzacja składników stwardniałego
zaczynu cementowego:
Reakcja składników zaczynu z CO2:
Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O
4CaO x Al2O3 x 12H2O + 4CO2 =4CaCO3 +
+ 2Al(OH)3 + 9H2O
3CaO x Al2O3 x 3CaSO4 x 31 H2O + 3CO2 =
3CaCO3 + 2Al(OH)3 +3(CaSO4 x 2H2O) + 22H2O
3CaO x 2SiO2 x 3 H2O + 3CO2
= 3CaCO3 + 2SiO2 + 3H2O
Proces karbonatyzacji jest powolny; około 0,5 do
1 mm na rok. W wyniku karbonatyzacji zmieniają
się właściwości betonu: zmniejsza się zdolność
ochrony antykorozyjnej betonu wobec stali
zbrojeniowej. Zwiększa się za to wytrzymałość
mechaniczna betonu.
ODMIANY CEMENTÓW
Cementy ogólnego stosowania,
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 15
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Cementy o podwy\
szonej odporności
siarczanowej,
Cementy szybkotwardniejące,
Cementy o małym cieple hydratacji
Cementy białe  cementy o bardzo małej ilości
Fe, Cr i Mn. Charakteryzuje się białym kolorem
oraz parametrami odpowiadającymi cementom
portlandzkim klasy 32,5 i 42,5. Do produkcji
białego klinkieru stosowane są surowce o
niewielkiej zawartości tlenków \
elaza (III) 
Fe2O3, oraz ditlenku manganu (IV) - MnO2.
Cement biały zawiera głównie krzemiany wapnia
i znajduje zastosowanie do wytwarzania betonu
architektonicznego, galanterii betonowej oraz
zapraw murarskich i tynkarskich.
Cementy kolorowe są to cementy białe z
dodatkiem barwnych tlenków metali, np. Fe2O3,
CoO2, MnO2.
Cementy ekspansywne.
Mają właściwość zwiększania objętości podczas wiązania.
Efekt ekspansji uzyskuje się w wyniku wprowadzenia
dodatków zwiększających swoją objętość w wyniku reakcji z
wodą. Nale\
ą do nich: CaO, MgO i CaSO4 � H2O.
Cementy glinowe. Cement ten charakteryzuje się
wysokim modułem glinowym. Nie zawiera natomiast gipsu.
Po zarobieniu z wodą cementy te szybko wią\
ą. Reakcja
jest silnie egzotermiczna co pozwala na stosowanie
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 16
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
cementu przy obni\
onych temperaturach zewnętrznych.
Cement glinowy osiąga bardzo szybko wytrzymałość
mechaniczną (nawet po kilku godzinach). Na skutek braku
w takich zaprawach Ca(OH)2 betony wykonane na bazie
tego cementu są odporne na korozję kwasową i
siarczanowa. Beton glinowy jest natomiast podatny na
reakcje z zasadami i alkaliami.
CaO x Al2O3 + K2CO3 + H2O =
CaCO3 + 2KOH + Al2O3
Al2O3 + 2KOH = 2K(AlO2) + H2O
7. 9. KOROZJA BETONU
W przypadku betonu wyró\
nia się korozję siarczanową,
chlorkową i węglanową.
Korozja siarczanowa
Korozja siarczanowa
Niszczenie betonu wywołane oddziaływaniem obecnych
w wodzie i ściekach siarczanów polega na tworzeniu się
trudno rozpuszczalnych siarczanów i związanym z tym,
wzroście objętości produktów reakcji. Du\
y wzrost objętość
produktów korozyjnych prowadzi do powstania naprę\
eń
mechanicznych w objętości materiału, a w konsekwencji
beton ulega zniszczeniu mechanicznemu. Typowym
przykładem korozji siarczanowej jest korozja etryngitowa -
powstawaniu etryngitu towarzyszy zwiększenie objętości a\

o 168%.
Korozja wywołana reakcjami rozpuszczonych w wodzie
siarczanów zalicza się do najgroz
niejszych w skutkach
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 17
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Korozja chlorkowa
Korozja chlorkowa
Chlorki zawarte m.in. w wodzie morskiej czy wodach
kopalnianych wywołują korozję chlorkową. Innym z
ródłem
agresywnego działania chlorków są tzw. środki odladzające
(NaCl, CaCl2) stosowane zimą w celu utrzymania właściwej
nawierzchni dróg.
Działanie chlorków jest podwójnie niebezpieczne: następuje
niszczenie betonu w wyniku reakcji jonów chlorkowych z
produktami hydratacji cementu, a dodatkowo, znacznemu
przyspieszeniu ulegają procesy korozyjne stali zbrojeniowej.
Ma to szczególne znaczenie w przypadku konstrukcji
\
elbetowych (mosty, wiadukty). Powstanie w\
erów na
powierzchni prętów stalowych powoduje znaczne
zmniejszenie wytrzymałości całej konstrukcji \
elbetowej, a
w konsekwencji mo\
e doprowadzić do jej zniszczenia.
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 18
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Korozja węglanowa
Korozja węglanowa
Dwutlenek węgla zawarty w powietrzu lub w roztworach
wodnych wywołuje korozję węglanową betonu. Mechanizm
niszczenia betonu polega na osłabieniu struktury zaczynu
cementowego co jest spowodowane wymywaniem produktu
hydratacji - wodorotlenku wapnia.
Proces korozyjny przebiega dwuetapowo:
" dwutlenek węgla reagując z wodorotlenkiem wapnia
powoduje powstanie węglanu wapnia - CaCO3, który jest
trudno rozpuszczalną substancją chemiczną. Prowadzi to do
stopniowego zobojętniania  otuliny betonowej i stanowi
zagro\
enie dla stali zbrojeniowej (mo\
liwość korozji).
" w wyniku dalszego działania dwutlenku węgla i wody na
węglan wapnia tworzy się wodorowęglan wapnia -
Ca(HCO3)2, który jako substancja dobrze rozpuszczalna jest
wymywany z betonu.
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 19
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
Wysoką odporność korozyjną betonu uzyskuje się przez:
Wysoką odporność korozyjną betonu uzyskuje się przez:
" wykonanie odpowiednio szczelnego betonu (niska
porowatość) o niskim wskaz
niku w/c,
" stosowaniu właściwego rodzaju cementu - cementy
hutnicze, cementy z dodatkami (modyfikowane, cementy
odporne na siarczany i cementy pucolanowe,
" wprowadzenie domieszek chemicznych - uszczelniających
i uplastyczniających.
7.10. Metale i stopy metali stosowane
w budownictwie
Ogólna charakterystyka metali
- metale lekkie: d<5000 kg/m3 Li, Mg, Al, Ti
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 20
Specjalności: wszystkie
CHEMIA, Budownictwo, WAT
- metale cię\
kie: d>5000 kg/m3 Fe, Cr, Ni, Sn, Pb
- metale łatwo topliwe: Tt<700oC, - Sn, Zn, Pb, Cs
- metale trudno topliwe: Tt>700oC, - Fe, Cr, W, Ni, Ti
Właściwości:
Właściwości:
- gęstość, d (kg/m3)
- wytrzymałość na rozciąganie, fr (MPa)
- moduł sprę\
ystości podłu\
nej, E (GPa)
- temperatura topnienia, Tt (K)
- przewodność cieplna,  (W/m K)
- przewodność elektryczna, � (Om/m)
- współczynnik liniowej rozszerzalności cieplnej
ąT 105, K-1
Kierunek studiów: budownictwo, in\
ynieria materiałowa 21
Specjalności: wszystkie