Interkom do motoru
Pretekstem do zaprojektowania układu wspomagającego kontakt kierowcy
motoru z pasażerem oraz ze światem poprzez radiotelefon CB. Były prośby ze
strony kolegów " motoromaniaków" żeby wykonać układ prosty w obsłudze i
przy niewielkich nakładach finansowych . Pomysł był świetny, trudno sobie
wyobrazić jazdę na motorze i jednocześnie prowadzić rozmowę z pasażerem. A
już nie wyobrażam sobie bezpiecznego prowadzenia motoru i rozmowy przez
radio CB lub jakikolwiek inny radiotelefon. Prostym rozwiązaniem tego
problemu jest zastosowanie w swoim motorze prezentowanego układu.
Budowa interkomu. Urządzenie umieściłem w obudowie plastykowej z
dwoma uchwytami w której zawarte są wszystkie elementy motorinterkomu .
Na obudowie znajdują się dwa gniazda duży Jack do podłączenia zestawów
mikrofonowo-słuchawkowych kierowcy i pasażera. Znajdują się również,
wyłącznik zasilania, wyłącznik układu VOX-a . Z obudowy wyprowadzone są
następujące przewody:
- przewód zasilający z bezpiecznikiem
- przewód ekranowany z wtyczką do gniazda dodatkowego wyjścia głośnika
CB radia
- przewód płaski sześciożyłowy do gniazda mikrofonowego CB radia
Układ składa się z czterech zasadniczych bloków:
- zasilacza
- układu VOX-a (sterowanie radiotelefonem)
a) wzmacniacz wstępny
b) układ wykonawczy
- toru rozmównego kierowcy
- toru rozmównego pasażera
Rodzaje pracy interkomu:
- rozmowa między kierowcą a pasażerem
- rozmowa kierowcy przez radiotelefon i z pasażerem
Działanie układu: Sygnał akustyczny z mikrofonu umieszczonego w kasku
kierowcy doprowadzony jest do wzmacniacza toru rozmównego. Kask
połączony jest za pomocą przewodu z zasadniczą częścią interkomu. Sygnał z
mikrofonu kierowcy jest wzmacniany we wzmacniaczu zbudowanym na
układzie US2 LM386. Poziom wejściowy we wzmacniaczu US2 reguluje się przy
pomocy potencjometru POT2 o wartości 10 kom. Wzmocniony sygnał
skierowany jest do słuchawek zestawu rozmównego pasażera. Z zestawu
mikrofonowo - słuchawkowego pasażera sygnał akustyczny wzmacniany we
wzmacniaczu US3 zbudowanym również na LM386 US3, wyjście wzmacniacza
połączone jest z słuchawkami w kasku kierowcy. Identycznie jak w US2 poziom
wejściowy reguluje się za pomocą potencjometru POT3 o wartości 10 kom.
Takie połączenie dwóch oddzielnych wzmacniaczy pozwala na realizację
rozmowy dupleksowej pomiędzy pasażerem a kierowcą motoru. Do sterowania
pracą radiotelefonu w czasie jazdy służy układ VOX-a. Wykonany jest przy
użyciu również układu scalonego LM386 US1. Układ VOX-a jest sterowany
sygnałami akustycznymi pochodzącymi z mikrofonu kierowcy. Sygnał
akustyczny po wzmocnieniu w US1 doprowadzone są do zasadniczej części
VOX-a i również do wejścia mikrofonowego radiotelefonu poprzez styki
przekaz
nika P1. Przekaz
nik P1 jest przekaz
nikiem o sześciu sprężynach
stykowych przy pomocy którego możemy bez przeszkód dostosować interkom
do sterowania radiotelefonami różnych typów (rys 6). Czułość zadziałania VOX-
a regulowana jest przy pomocy potencjometru POT1 o wartości 10 kom.
Opóz
nienie układu VOX-a realizuje się przy zastosowaniu kondensatora C9
który jest włączony równolegle do cewki przekaz
nika P1. Ze względu na
wymiary obudowy użytej do budowy interkomu, przekaz
nik P1 zamontowany
został na płytce drukowanej w pozycji leżącej. Im większa pojemność
kondensatora C9 tym większa jest zwłoka przy przyciąganiu i zwalnianiu części
ruchomej (kotwicy) przekaz
nika P1. Wartość pojemności kondensatora C9
dobrałem eksperymentalnie. W układzie modelowym C9 wynosi
470uF.Elementami układu wykonawczego VOX-a są tranzystory T1 BC107 i
tranzystor T2 BD 135 tworzące układ Darlingtona sterujący pracą przekaz
nika
P1. Zasilanie układu motorinterkomu realizowane jest z instalacji elektrycznej
motoru 12V lub z oddzielnego akumulatora. Układ może być zasilany z tej
samej baterii co radiotelefon. Pobór prądu w czasie rozmowy kierowca -
pasażer przy 12V wynosi 25mA. A w czasie rozmowy przez radiotelefon pobór
prądu się zwiększa ze względu na potrzebę zadziałania przekaz
nika P1 i wynosi
45mA . Podczas jazdy motorem kiedy nie rozmawiamy przez radiotelefon
możemy wyłączyć część wykonawczą układu VOX-a wyłącznikiem W2. Odcina
on zasilanie cewki przekaz
nika P1. Tor rozmówny kierowcy, tor rozmówny
pasażera oraz wzmacniacz wstępny układu VOX-a są zasilane napięciem 10 V
poprzez stabilizator scalony US4 7810. Układ wykonawczy VOX-a bezpośrednio
jest zasilany napięciem 12V. W celu zabezpieczenia motorinterkomu przed
ewentualnym odwrotnym połączeniem zasilania włożyłem w kierunku
zaporowym diodę D3 między masę a plus zasilania. Dodatkowo w dodatnim
przewodzie zasilającym umieściłem bezpiecznik B1 o wartości 0,25A. Celem
uniknięcia ewentualnych zakłóceń ze strony układu zapłonowego motoru,
umieściłem przed stabilizatorem scalonym filtr przeciw zakłóceniowy typu P
złożony z dławika Dł 1 o wartości 1 uH i dwóch kondensatorów C1 i C2 o
wartości 150nF każdy. Włączenie i wyłączenie zasilania układu realizowane jest
przy pomocy wyłącznika W1.
 Montaż układu:Jest dość prosty i nie powinien stwarzać kłopotów.
Najistotniejszą rzeczą jest to aby interkom zamontować w takim miejscu
motoru aby nie stwarzał problemów przy eksploatacji . Należy wziąć pod uwagę
długość kabli :
- zasilającego
- kabli do radiotelefonu
 - przewodów od zestawów mikrofonowo słuchawkowych kierowcy i pasażera.
Oprócz brania pod uwagę długości kabla od zestawu mikrofonowo
słuchawkowego, ważna jest również łatwość podłączania tych zestawów z
zasadniczą częścią interkomu. Blokowy schemat połączeń przedstawiony jest
na rysunku (rys.2). Najwięcej kłopotów przy budowie motorinterkomu może
stworzyć wykonanie zestawu mikrofonowo słuchawkowego według schematu
rys.4 i umieszczenie jego w kasku . Powinniśmy użyć mikrofonu dynamicznego
do tego celu można wykorzystać wkładkę telefoniczną lub jakąkolwiek inną
słuchawkę np. ze starych słuchawek od Walkmana. Można użyć również
gotowych zestawów mikrofonowo słuchawkowych dostępnych w sklepach
komputerowych i z akcesoriami dla telefonów komórkowych. W kasku cały
zestaw umieszczamy tak aby nie przeszkadzał w czasie jazdy i nie powodował
ugniatania w głowę.
Uruchomienie układu. Po zmontowaniu układu na płytce drukowanej według
rys.6 i podłączeniu zasilania , zestawów mikrofonowo słuchawkowych.
Możemy przystąpić do regulacji motorinterkomu . Regulacji dokonujemy w
czterech punktach za pomocą potencjometrów POT 1-4. Przy pomocy POT 1
ustawiamy czułość zadziałania VOX-a należy dokonać regulacji z
uwzględnieniem tła akustycznego tzn. czułość VOX-a ustawić tak aby hałas
pracującego motoru nie włączał radiotelefonu. Sygnał akustyczny skierowany
do wejścia mikrofonowego regulowany jest przy pomocy potencjometru POT 4.
Tę regulację można przeprowadzić w sposób bardzo prosty przy pomocy
drugiego radiotelefonu. Przy tej regulacji suwak potencjometru ustawić w
pozycję do masy i mówiąc do mikrofonu zestawu mikrofonowo
słuchawkowego kierowcy. Przesuwać suwak POT 4 jednocześnie monitorując
sygnał przy pomocy drugiego radiotelefonu, tak aby nie było żadnych
zniekształceń w sygnale. W przypadku wystąpienia sprzężeń podczas
uruchomiania i regulacji należy sprawdzić poprawność połączeń interkomu z
radiotelefonem co może być przyczyną wadliwej pracy motorinterkomu. Do
regulacji poziomów w torach rozmownych kierowcy i pasażera służą
potencjometry POT 2 i 3. Ustawiamy słyszalność kierowcy i pasażera nawzajem
według własnego uznania , tak jednak aby praca silnika nie zagłuszała
rozmowy między nimi. Jest to regulacja na "ucho" , dość prymitywna ale
pozwala wyregulować układ bez użycia jakichkolwiek mierników. Ostatnią
regulacją po zmontowaniu układu i zamontowaniu na motorze jest
odpowiednie wyregulowanie sygnału wychodzącego z głośnika dodatkowego
radiotelefonu . Regulujemy pokrętłem głośności radiotelefonu i ustawiamy
odpowiedni poziom otwarcia blokady szumów. W celu zabezpieczenia
powierzchni płytki drukowanej przed wilgocią pokryłem druk roztworem
kalafonii w spirytusie. Konstrukcja motorinterkomu jest nieskomplikowana i
może być wykonana nawet przez początkującego "motoromaniaka"
elektronika. Zastosowane rozwiązania konstrukcyjne nie są ostateczne np. w
celu zmniejszenia wymiarów możemy zastosować inny przekaz
nik o sześciu
sprężynach lub też inne gniazda do zestawów mikrofonowo słuchawkowych.
Motorinterkom współpracował z radiotelefonem CB Midland CTE 77/102. Każdy
kto się zdecyduje na wykonanie tego układu będzie miał pole do popisu przy
umieszczeniu w kasku zestawów mikrofonowo słuchawkowych. Interkom
używany przez kolegów do rozmowy przez radiotelefon CB lub jakikolwiek inny
w czasie jazdy motorem spisywał się znakomicie.
Literatura:
1. Stanisław Mac "Elektrotechnika samochodowa" WSiP 1992
2. Cezary Rudnicki "Układy scalone w sprzęcie elektroakustycznym" NOT-
SIGMA 1987
3. Andrzej Janeczek "Konstrukcje krótkofalarskie dla początkujących" WKA

1994
WYKAZ ELEMENTÓW
REZYSTORY:
R1 10 om
R2 10 om
R3 10 om
R4 4,7 kom
R5 2,2 kom
 POTENCJOMETRY:
POT1-3 10 kom
POT4 68 kom
KONDENSATORY:
C1;C2;C4;C9;C14;C19 150nF
C3;C6 470uF/25V
C5 4,7nF
C7;C15;C21;C24 10uF/25V
C8;C13;C20 47uF/25V
C10;C12;C17 2,2uF/25V
C11;C16;C18; 47nF
C23;C22 220nF
PÓA
PRZEWODNIKI:
US1-3 LM386
US4 7810
T1 BC107
T2 BD135
D1-D2 BAVP17
D3 1N4148
PRZEKAy
NIK:
P1 MT-6
DA
AWIK
L1 1uH