IMG!58

^{t h}n<M(ł_rn.

ńy mogli byli ejsłonkfwie wąskiej grupy urzędniczej lub kuplami, rnoicii oni równia należeć do określonej podgrupy obywatelsktej, j^J' oi przykład ludzie z tej samej fyli co darczyńco. Ate najczęściej tai zoiditwitlfi zo|iroxzona no (farrwthrrinin lub dostawała daty dranico tej szczodrobliwości są zmienno: czasami kierowana była ₍j, wszystkich uczestników danego święto religijnego, o czasami da wazyitklch męskkh obywateli jnlit. Niewolników nigdy nie obejmują liii; otwarcie aktami hojności, u kobiety otrzymują jedynie dary, nie ?ą. praiza afi; Ich na uczty. Zazwyczaj zaproszenie Jest otwarte dla „wazyalkiś"; obywateli, atole oaiadiych lub przejezdnych cudzozinm. sów, a nieraz i dla „Kzymlan" — uznawanych zo odrębną kategorio — czyli dla Halików. Takie zaproszenia dowodzą, że palii) czuło się częścią szerszej helleńskiej wspólnoty kulturowej, ponieważ nic obejmowały one nWJreków (z wyjątkiem wapomnionych „Rzymian”); o Ile z radością podejmowano obywateli innych greckich lniani, o tyle tubylczy chłopi byli wykluczeni W taki apoaób nowe matulu świata greckiego starały się za pomocą form kulturowych wzbudzić poczucie wapólnoty, które dawniej było spontaniczne,,Jedli będziemy spoglądać na te praktyki jedynie pod kątem kontynuacji, to umknie nam element nowości; wyraża nią on w uniwersalizacjl i nowej funkcji opisywanych działań.

Stowarzyszenia opatie na działalności ekonomicznej ialnialy w greckiej jiolU od zawsze; w przeciwieństwie jednak do świata rzymskiego czy też średniowiecznych miaat nie atanowiiy nigdy znaczącego elementu struktury społecznej, Decydował o tym zapewne nlaki a ta tuz npoteczhy zajęć handlowych i podporządkowanie afery gospodarczej polityce. Sporadycznie napotykamy wzmianki na temat czynności kultowych takich grup, jak brązownicy czy garncarze, ule trzeba będzie czekać aż do czaaów rzymskich, by takie zrzeszenia daty o dobie znać w aferze publicznej, Wcześniej grupy rzemieślników miały znaczenie tylko w obrębie spraw profesjonalnych, zewnętrznych w stosunku do struktury obywatelskiej. Przenosząc się z miejsca nu miejsce, lekarze pstiadali od V wieku własny kult Asklepiosa, ośrodki kształcenia (zwłaszcza Kos), samoświadomość grupy zawodowej oraz przysięgę Hipokratesa. W czasach hellenistycznych pojawiali się „fcchmtai Dionizosa'' — korporacje zawodowych aktorów, których działalność DOŻetny prześledzić we wszystkich greckich miuslach. Zjawisko to,

IjMmfc lfirn* tv«to npmmm

m

jjOfTtf

_k    w Alenach i gdżte tod*h?j zorgaoizowanych

jp^jLh cudzoziemców, jHtfhoŚMffleh % określonych (Amarów, wtrakUw/ Indii, fle potrzebę istnienia form społecz-K0^rC P⁰²⁸ P⁰^* wykracsaijił, Analogicznie jęrupy o workowym

ff odzie (a często i o enarasierze specynczme, konsekwencją zatrudniania najemników fr: _reglonów, którzy często dostawali obywatel*

Sm.

.narodowym”/ były z Kampanii lub in-<W» albo narzucali

* ‘(^uniyaejf* nauki powtarzała trakcyjny schemat organizacji kuł-^echowany przez wspólną własność i koleżeństwo wyffflk ze pilnego ucztowania. Dawny obraz filozofii z czasów Sokratesa, u^rtfślony przez Platona, z publicznymi wykładami i prywatnymi jpytkaniami bądź w domach arystokratów, bądź na ateńskiej ulicy uetąpil miejsca skonsolidowanym, stałym instytucjom; pozostawały one w związku z gimnazjonem (akademia platońska!, budynkiem użyteczności publicznej (fitoa) albo świątynią (arystoteiesowski Like-jon). Zalążkiem każdej z tych szkól była grupa przyjaciół, która użytkowała budynek w celu spotkań i wspólnej lektury, choć jego faktycznym właścicielem pozoatawal zwierzchnik szkoły, Ludzie ci razem układali ofiary i razem spożywali posiłki. Organizacja naukowa *tworzona przez Ptolemeusza Filadelfia w Aleksandrii — Musejon — układała się, analogicznie, z grupy uczonych związanych wspólnym kultem i wspólnym życiem w pałacu oraz przy królewskim stole, To właśnie był okres uczt mędrców, podczas których dyskutowano kwestie literackie bądź filozoficzne; trwa) on aż do 146 roku, kiedy Ptolemeusz VIII przegnał intelektualistów ze swego dworu. Najciekawszym przykładem życia w małej wspólnocie jest Ogród Epikura: uczniowie pędzili „życie w ukryciu” w domu mistrza, gdzie co miesiąc urządzali ucztę w dniu jego urodzin. W skład grupy wchodziły także zamężne kobiety, hetery oraz niewolnicy obojga pici. Grupa była zorganizowana hierarchicznie, niby sekta mistyków, na trzech poziomach: nauczycieli, asystentów uczniów. Choć więc uczniowie Epikura uciekali ze świata polis, nie mogH uciec przed jej formami społecznymi: wspólnego ucztowania i kultu mistrza jako herosa*¹’.

o W kwestii mraaeli awwlnwych Pnr. Zfebsrth, IS80; Wand, 1906.

* '(Wlę I praktyk* ópikuH5l*kta| przyjaźni omawia Blat, 167% w rozdz. 117,