IMGC28 (2)

16 Cele edukacji

cele pośrednie — odnoszące się do aspiracji mniej ogólnych, średnioterminowych, które kierują wysiłkiem na jednym czy kilku poziomach systemu oświatowego,

zadania edukacyjne — wiążące się z celami pośrednimi, odpowiadające konkretnym zadaniom, jakie przypadają procesowi nauczania i uczenia się, precyzujące zasady działalności i inspirujące te procesy⁸.

Posługiwanie się taksonomiami nie jest łatwe, chociaż ujmują one główne działania dydaktyczno-wychowawcze, które w zasadzie są obserwowalne. Przytoczone taksonomie również są przykładem ograniczania celów, umacniają bowiem przedmiotowy aspekt kształcenia.

W początkowym okresie reformy systemu edukacji w klasach I-III położono w celach akcent na rozwój uczniów; celom nadaje się większą podmiotowość i bardziej humanistyczne cechy, wydłuża się ich perspektywę i próbuje wiązać z systemem wartości nadających sens edukacji.

Wartości stanowią zarówno punkt wyjścia — źródło celów kształcenia, jak i dojścia — aktywność uczniów bierze początek z celów nastawionych na określone wartości.

Program nauczania określa dla klas I-III:

—    cele kierunkowe o wysokim stopniu ogólności,

-r- szczegółowe cele kształcenia i wychowania dla poszczególnych przedmiotów,

—    nie określa ich uszczegółowień, co czyni nauczyciel w odniesieniu do zajęć lekcyjnych i innych w działalności zwanej projektowaniem, planowaniem dydaktyczno--wychowawczym.

Przykładem celów kierunkowych są sformułowania: celem edukacji wczesnoszkolnej jest wszechstronny i harmonijny rozwój dzieci, zmierzanie do rozwijania dyspozycji intelektualnych i roz-

* Lanwerys J. A., Owen R., Teoretyczne aspekty problemu (w:) Bliskie i dalekie cele

wychowania. Warszawa 1985, s. 35-36.