ballady a mickiewicza Nieznany

Jeœli chcemy znaleŸ�Ś siê w krêgu rozwa�ża�ą moralnych, wystarczy przytoczy�Ś ballady: Lilije, Rybka i �łwitezianka. S�ą to utwory, które poruszaj�ą moralne problemy, chocia�ż werdykty ustalone w nich nie zawsze zgadzaj�ą siê z naszymi wspó�łczesnymi pogl�ądami. PrzeœledŸmy wydarzenia fabularne tych ballad:

Lilije - ballada o zbrodni mê�żobójstwa. Rzecz dzieje siê za czasów króla Boles�ława �łmia�łego, który to wyda�ł srogi rozkaz kary œmierci dla niewiernych �żon swoich wojów. Bohaterka ballady - Pani - "nie dochowa�ła wiary", gdy m�ą�ż jej by�ł na wojnie z królem. Nie zamierza jednak przyzna�Ś siê do winy i zabija mê�ża, chowa go "g�łêboko" w ziemi i zasiewa lilie na grobie (st�ąd tytu�ł). To jeszcze nie koniec perypetii. Nadje�żd�żaj�ą bracia rycerza, twierdz�ąc, �że brat wojnê prze�ży�ł, �że wyprzedzi�ł ich tylko w drodze do dworu, �że pewnie zb�ł�ądzi�ł i wkrótce nadjedzie. A zatem czekaj�ą... Pani�ą drêczy strach, biegnie do chaty pustelnika po porady, lecz starzec j�ą uspokaja - wszak tylko m�ą�ż - ofiara - wie o zbrodni. A bracia powoli zapominaj�ą, pragn�ą pozosta�Ś z Pani�ą na zawsze, obaj kochaj�ą niecn�ą niewiastê, obaj prosz�ą j�ą o rêkê. Pani znów biegnie do pustelnika. Ten radzi zda�Ś siê na los - niech obaj uplot�ą wie�ące z kwiecia, ten którego wieniec Pani wybierze, ten bêdzie mê�żem. I tak siê sta�ło. Lecz obaj bracia zerwali na wie�ące lilie z grobu zabitego mê�ża. Gdy Pani dokona�ła wyboru, zatrz�ąs�ł siê koœció�ł w posadach, zjawi�ł siê duch ma�ł�żonka i dokona�ł zemsty: wszyscy zapadli siê pod ziemiê!

Ktoœ powie: romantyczny horror! Tak, ale o wymowie moralnej. Przecie�ż wyraŸnie obserwujemy problem winy i kary, tak jak w "Makbecie" Szekspira, jeden z�ły czyn poci�ąga za sob�ą kolejne, i nie ma zbrodni doskona�łej - jeœli nie ten œwiat - to zaœwiaty wymierz�ą zbrodniarzowi sprawiedliwoœ�Ś. Ballada przedstawia oczywiœcie rozwi�ązanie ludowe - my wolelibyœmy racjonalne œledztwo, wyrzuty sumienia, prze�życia psychiczne zbrodniarki, a nie "zemstê ducha". Lecz ocena dobra i z�ła jest podobna.

Rybka - ballada o zbrodni uwiedzenia. Oto m�łody panicz uwiód�ł Krysiê - piêkn�ą, lecz naiwn�ą, wiejsk�ą dziewczynê. Efektem romansu by�ło nieœlubne dziecko. Niecny panicz natomiast o�żeni�ł siê z kobiet�ą równego sobie stanu. Nieszczêsna Krysia rzuci�ła siê w odmêty wody, pozostawiaj�ąc swoje dziecko wiernemu s�łudze. Lecz co dzie�ą wieczorem wy�łania�ła siê w rybiej postaci z toni jeziora, przemienia�ła w kobietê i karmi�ła dziecko. Pewnego dnia panicz wybra�ł siê nad brzeg jeziora na spacer wraz z m�łod�ą ma�ł�żonk�ą. Nigdy ju�ż nie powrócili. Nigdy te�ż wiêcej nie pojawi�ła siê Rybka. Zdaje siê, �że tylko wierny s�ługa wiedzia�ł co siê sta�ło - skojarzy�ł z ca�ł�ą tajemnicz�ą spraw�ą dwa nowe kamienie, przypominaj�ące ludzkie postacie. Czy�żby Rybka dokona�ła zemsty, zamieniaj�ąc nowo�że�ąców w g�łazy? Jeœli tak, to znów jesteœmy obserwatorami zale�żnoœci zbrodnia - kara. Zbrodni�ą tu, w mniemaniu prostego ludu by�ło uwiedzenie dziewczyny. Kar�ą - czyn Rybki. Prawd�ąjestjednak, �że dziœ inaczej spojrzelibyœmy na tê sprawê, by�Ś mo�że dlatego, �że nie s�ąju�ż aktualne problemy spo�łeczne (podzia�ł panicz - wiejska dziewczyna), a mo�że tak�że dlatego, �że z�łagodnia�ły obyczaje? "Wina" panicza nie wydaje siê dziœ tak zbrodnicza i zupe�łnie jednostronna. Bardziej ni�ż samo "uwiedzenie" dra�żni wspó�łczesnego cz�łowieka oszustwo i k�łamliwe obietnice, jakie stosowa�ł wobec Krysi. Kara, która najwyraŸniej wprawi�ła w zachwyt s�łu�ż�ącego, w myœl dzisiejszych mniema�ą wydaje siê zbyt okrutna, zw�łaszcza gdy dotyczy Bogu ducha winnej ma�ł�żonki panicza, by�Ś mo�że w ogóle nieœwiadomej jego dawnych grzechów. A zatem - kodeksy etyczne: ówczesny ludowy i wspó�łczesny ró�żnie interpretuj�ą pewne czyny, tym niemniej dyskusja o nich jest wci�ą�ż aktualna.

�łwitezianka - ballada o mêskiej niesta�łoœci i konsekwencjach, jakie poci�ąga za sob�ą ten grzech. Sprytna �łwitezianka wystawi�ła na próbê ukochanego. Najpierw - na randkach z tajemnicz�ą dziewczyn�ą nad b�łyszcz�ąc�ą �łwitezi�ą, w blasku ksiê�życa ów m�łodzieniec przysiêga�ł jej mi�łoœ�Ś i wiernoœ�Ś na wieki. By go sprawdzi�Ś �łwitezianka zmieni�ła siê w czarown�ą, kusz�ąc�ą "dziewicz�ą piêknoœ�Ś". M�łodzieniec da�ł siê skusi�Ś - i wówczas rozpozna�ł swoj�ą pierwsz�ą mi�łoœ�Ś. Jego zbrodnia - z�łama�ł przysiêgê. Kara - tysi�ąc lat cierpie�ą pod modrzewiem... Zaiste - dziœ taka kara wydaje siê niewspó�łmiern�ą wobec przewinienia. Lecz moralnoœ�Ś ludowa doby romantyzmu by�ła najwyraŸniej niez�łomna, najwy�żej ceni�ła szczeroœ�Ś uczu�Ś i wiernoœ�Ś danemu raz s�łowu.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BALLADY MICKIEWICZA
ballady a mickiewicza
Scenariusz lekcji języka polskiego dotyczącej ballady A Mickiewicza Powrót taty
Romantyczna koncepcja świata w balladach A Mickiewicza
Program ideowy polskiego romantyzmu na przykładzie wybranych ballad A Mickiewicza
poezja mickiewicza (5) Nieznany
tworczosc mickiewicza Nieznany
Romantyczny bohater ballad A Mickiewicza
liryki lozanskie adama mickiewi Nieznany (2)

więcej podobnych podstron