MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Justyna Zdunek
Zarządzanie przedsiębiorstwem
321[09].O1.09
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Elżbieta Gębura
mgr inż. Jadwiga Mieczyńska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Justyna Zdunek
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[09].O1.09
Zarządzanie przedsiębiorstwem zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik technologii żywności.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 10
5.1. Przedsiębiorstwo  struktura, cele i funkcje 10
5.1.1. Ćwiczenia 10
5.2. Działalność handlowa, zaopatrzeniowa i produkcyjna przedsiębiorstwa 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Zarządzanie zasobami ludzkimi 17
5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Elementy rachunkowości 19
5.4.1. Ćwiczenia 19
5.5. Biznes plan 23
5.5.1. Ćwiczenia 23
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 25
7. Literatura 39
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela  Zarządzanie przedsiębiorstwem , który
będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik
technologii żywności 321[09].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym zadania
wielokrotnego wyboru.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktację zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcję dla nauczyciela,
- instrukcję dla ucznia,
- kartę odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
321[09].O1
Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego
321[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w przemyśle spożywczym
321[09].O1.02 321[09].O1.03 321[09].O1.04
Posługiwanie się Rozróżnianie surowców Stosowanie materiałów
dokumentacją techniczno- stosowanych w przemyśle pomocniczych w
technologiczną spożywczym przemyśle spożywczym
321[09].O1.05
Pozyskiwanie surowców dla przetwórstwa spożywczego
321[09].O1.06
Badanie organoleptyczne jakości surowców, półproduktów
i produktów spożywczych
321[09].O1.07
Analizowanie podstawowych działań w produkcji i przetwórstwie żywności
321[09].O1.08
Organizowanie pracy w zakładach przetwórstwa spożywczego
321[09].O1.09 321[09].O1.10
Prowadzenie działalności
Zarządzanie marketingowej związanej z
przedsiębiorstwem produkcją i przetwórstwem
żywności
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- identyfikować potrzeby,
- określać podmioty i przedmioty rynkowe,
- charakteryzować podstawowe mechanizmy rynkowe,
- interpretować elementarne prawa ekonomiczne,
- analizować podstawowe działania w produkcji żywności,
- określać sposoby pozyskiwania surowców dla przetwórstwa spożywczego,
- posługiwać się dokumentacją produkcyjną i organizacyjną zakładu przetwórstwa
spożywczego,
- objaśniać zasady organizowania pracy w zakładach przetwórstwa spożywczego,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- posługiwać się technologią informacyjną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
 określić cele i funkcje przedsiębiorstwa,
 scharakteryzować struktury organizacyjne przedsiębiorstwa,
 określić zalety i wady małych firm,
 zastosować przepisy prawa cywilnego i handlowego,
 przygotować dokumentację związaną z rozpoczęciem działalności gospodarczej,
 zaprojektować obsługę handlową przedsiębiorstwa,
 określić potrzeby zaopatrzeniowe przedsiębiorstwa,
 zaplanować gospodarkę zapasami,
 dokonać wyboru dostawców,
 zdefiniować strategie przedsiębiorstwa,
 opracować strategie dla przedsiębiorstwa w zakresie obsługi handlowej, wytwórczej oraz
zaopatrzeniowej,
 zastosować zasady komunikowania się ze współpracownikami,
 poprowadzić negocjacje,
 określić role i funkcje kierownika przedsiębiorstwa,
 rozróżnić style pracy kierownika,
 ocenić stan i strukturę zatrudnienia,
 przygotować dokumenty związane z zatrudnieniem pracownika,
 przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną,
 określić bodz
ce motywujące do wykonywania zadań,
 określić cele i zadania rachunkowości,
 zastosować zasady rachunkowości,
 scharakteryzować majątek trwały i obrotowy,
 określić z
ródła pochodzenia majątku przedsiębiorstwa,
 scharakteryzować formy opodatkowania,
 zarejestrować przychody w ewidencji przychodów,
 dokonać ewidencji zakupów i sprzedaży w odpowiednich rejestrach,
 dokonać ewidencji przychodów i rozchodów w książce przychodów i rozchodów,
 poprowadzić ewidencje dodatkowe,
 obliczyć dochód osiągany z działalności gospodarczej na podstawie ewidencji
rachunkowej,
 wypełnić deklaracje podatkowe w zależności od form opodatkowania,
 wyjaśnić istotę rachunkowości zarządczej,
 dokonać klasyfikacji kosztów,
 sporządzić rachunek kosztów stałych i zmiennych,
 obliczyć próg rentowności,
 ocenić potrzeby finansowe przedsiębiorstwa,
 określić z
ródła pozyskania środków finansowych,
 opracować wniosek kredytowy,
 sporządzić zestawienie przepływów pieniężnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 3211[09]
Moduł: Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego 321[09].O1
Jednostka modułowa: Zarządzanie przedsiębiorstwem 321[09].O1.09
Temat: Bilans majątkowy
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności sporządzania bilansu majątkowego przedsiębiorstwa.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zdefiniować pojęcie bilans przedsiębiorstwa,
- objaśnić zasady sporządzania bilansu majątkowego,
- sporządzić bilans majątkowy przedsiębiorstwa,
- zinterpretować bilans majątkowy.
Metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne.
- dyskusja dydaktyczna,
- pogadanka.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna.
Środki dydaktyczne:
- przykładowe bilanse majątkowe,
- kalkulator.
Czas: 60 min.
Przebieg zajęć:
1.Czynności organizacyjne.
2.Nawiązanie do tematu i określenie celu zajęć.
3.Wprowadzenie przez przypomnienie znanych treści: Co to są aktywa? Jakie składniki
majątku należą do aktywów. Co to są pasywa ? Wymień składniki pasywów.
4.Realizacja nowych treści.
Nauczyciel:
- przedstawia ideę bilansu,
- objaśnia zasadę zachowania równowagi bilansowej,
- przedstawia schemat równowagi bilansowej,
- przedstawia schemat uproszczony bilansu majątkowego,
- rozdaje uczniom zadanie do rozwiązania,
- obserwuje działania uczniów i wstępnie koryguje zauważone błędy.
5. Podsumowanie.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 3211[09]
Moduł: Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego 321[09].O1
Jednostka modułowa: Zarządzanie przedsiębiorstwem 321[09].O1.09
Temat: Sztuka negocjacji
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności negocjowania.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zastosować techniki wspomagające uważne słuchanie i poprawne mówienie,
- zaproponować rozwiązanie dowolnego konfliktu,
- przeprowadzić negocjacje.
Metody nauczania uczenia się:
- pogadanka
- inscenizacja
- dyskusja dydaktyczna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 90 min.
Środki dydaktyczne:
- karty obserwacji przygotowane dla uczniów
- prezentacja multimedialna lub foliogram.
Przebieg zajęć:
Część I  podająca
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy.
4. Realizacja tematu:
- wyjaśnienie pojęcia negocjacje,
- przedstawienie przykładów różnych sytuacji życiowych, w których przeprowadzane
są negocjacje oraz wyjaśnienie ich znaczenia w życiu codziennym,
- przedstawienie etapów negocjacji,
- przedstawienie sposobów negocjowania uwzględniając najistotniejsze cechy
charakteryzujące poszczególne sposoby negocjowania,
- w krótkiej pogadance należy ukazać istotę komunikacji werbalnej i niewerbalnej w
przeprowadzaniu negocjacji:  jak mówić, aby zostać zrozumiałym ,  jak dobrze
słuchać ,  jak rozpoznać mowę ciała ,  jak przekonywać ,
- podsumowanie i przypomnienie najważniejszych pojęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Praca domowa
Po zakończeniu zajęć 1 należy wybrać 4 osoby, które w ramach pracy domowej przygotują
scenki obrazujące negocjowanie tego samego konfliktu (temat konfliktu dowolny). Uczniowie,
(wykorzystując sugestie nauczyciela), w 3 scenkach ukażą przerysowane cechy
charakterystyczne dla danego sposobu negocjowania, wykorzystując materiały z poprzednich
zajęć; mile widziane są również wszelkiego rodzaju rekwizyty.
Część II - utrwalająco-systematyzująca
1. Podział klasy na 5-6-cio osobowe grupy problemowe.
2. Wybór liderów grup.
3. Rozdanie treści poleceń do wykonania i arkuszy obserwacji każdej grupie problemowej.
4. Przedstawienie treści poleceń do wykonania przez każdą z grup.
5. Prezentacja scenek obrazujących negocjacje, przygotowanych w ramach pracy domowej.
6. Dyskusja w grupach  rozwiązywanie problemów.
7. Przedstawienie obserwacji, pomysłów i wniosków przez liderów z każdej grupy.
8. Podsumowanie
- Który ze sposobów negocjacji pozwala osiągnąć rozwiązanie satysfakcjonujące obie
strony?
- Które umiejętności negocjacyjne zostały zaprezentowane w inscenizacjach?
Zakończenie zajęć
Pytania sprawdzające osiągniecie celów
1. Co to są negocjacje?
2. Przytocz kilka przykładów sygnałów werbalnych i niewerbalnych stosowanych
w negocjacjach.
3. Wskaż różnice występujące między poznanymi rodzajami negocjacji.
4. Oceń poprawność przeprowadzonych negocjacji.
5. Wynegocjuj najlepszy wariant rozwiązania przedstawionego problemu.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. ĆWICZENIA
5.1. Przedsiębiorstwo  struktura, cele i funkcje
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Do każdej formy prawno  organizacyjnej wyszukaj po jednym przedsiębiorstwie
związanym z produkcją i przetwórstwem surowców rolnych, działającym w środowisku
lokalnym i określ jego działalność gospodarczą.
Forma prawno - Nazwa firmy Rodzaj działalności
organizacyjna
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać przedsiębiorstwa rolne i spożywcze działające w regionie szkoły,
2) zebrać informacje na temat wybranych przedsiębiorstw,
3) określić na podstawie uzyskanych informacji formę prawno  organizacyjną,
4) rozróżnić prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalność gospodarczą,
5) zestawić uzyskane informacje w tabeli.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne, dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- wykaz i opis przedsiębiorstw rolnych i spożywczych działających w regionie,
- ulotki, foldery, broszury przedsiębiorstw,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- literatura [7].
Ćwiczenie 2
Opracuj umowę spółki cywilnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
 Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować wzór umowy zamieszczony w materiale nauczania,
2) określić charakter i zakres działalności spółki,
3) określić wspólników,
4) ustalić wykaz odpowiedzialności wspólników,
5) wybrać siedzibę spółki,
6) określić wysokość wkładów poszczególnych wspólników,
7) określić zasady prowadzenia spółki,
8) ustalić sposób rozwiązania spółki,
9) sporządzić umowę na piśmie,
10) zaprezentować umowę.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- przykłady umów spółek cywilnych,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- literatura [7].
Ćwiczenie 3
Sporządz
wniosek o rejestrację przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać dane adresowe sądu do, którego składany będzie wniosek,
2) przeczytać wniosek,
3) wypełnić poszczególne części wniosku,
4) wypełnić stosowne załączniki,
5) sprawdzić czy wszystkie wymagane pola zostały wypełnione.
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- wniosek o rejestrację przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- literatura [7].
Ćwiczenie 4
Opracuj strukturę organizacyjną wybranego przedsiębiorstwa spożywczego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo spożywcze,
2) określić typ i rodzaj struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa,
3) dokonać analizy struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa,
4) sporządzić schemat struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa,
5) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, dyskusji dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- opis przedsiębiorstwa spożywczego,
- schematy struktur organizacyjnych przedsiębiorstw,
- zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
- literatura [7].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Działalność handlowa, zaopatrzeniowa i produkcyjna
w przedsiębiorstwie
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządz
informacje o odbywających się targach rolnych i spożywczych, giełd hurtowych
i towarowych działających w regionie szkoły.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w regionalnej prasie oraz Internecie informacje o targach, giełdach hurtowych
i towarowych działających w regionie szkoły,
2) sporządzić notatkę.
Zalecane metody nauczania  uczenia się;
- pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- ulotki i foldery z informacjami o targach, giełdach hurtowych i towarowych,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura [3].
Ćwiczenie 2
Korzystając z Internetu podaj 5 przykładów notowań cen surowców i produktów rolnych
i spożywczych z giełd hurtowych i towarowych z obszaru Polski.
Nazwa surowca lub produktu Notowania cen Nazwa giełdy
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w Internecie strony internetowe giełd hurtowych i towarowych z obszaru
Polski,
2) wybrać 5 surowców i produktów rolnych i spożywczych,
3) wyszukać ceny tych surowców i produktów,
4) uzupełnić tabelkę,
5) przeanalizować notowania cen z poszczególnych giełd,
6) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- wykaz surowców oraz produktów rolnych i spożywczych,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura [7].
Ćwiczenie 3
Określ czynniki doboru dostawcy materiałów, surowców i produktów dla: zakładów
mięsnych, hurtowni materiałów do produkcji rolnej, spółdzielni mleczarskiej, zakładów
zbożowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyjaśnić jakie czynniki decydują o doborze dostawcy,
2) dobrać materiały, surowce i produkty niezbędne w: zakładzie mięsnym, hurtowni
materiałów do produkcji rolnej, spółdzielni mleczarskiej, zakładzie zbożowym,
3) określić zapotrzebowanie na te materiały, surowce i produkty,
4) określić czynniki decydujące o doborze dostawcy materiałów, surowców i produktów dla:
zakładów mięsnych, hurtowni materiałów do produkcji rolnej, spółdzielni mleczarskiej,
zakładów zbożowych,
5) uzupełnić tabelkę.
Wyszczególnienie Czynniki decydujące o doborze dostawcy
materiałów, surowców i produktów
Zakład mięsny
Hurtowni materiałów do
produkcji rolnej
Spółdzielnia mleczarska
Zakład zbożowy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- teksty z
ródłowe dotyczące wymagań materiałów, surowców i produktów stosowanych
w przetwórstwie spożywczym,
- literatura [7].
Ćwiczenie 4
Sporządz
umowę o dostawę wybranego towaru.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać strony transakcji oraz rodzaj towaru,
2) opracować umowę o dostawę towaru zawierającą:
- informacje o towarze, tj. określenie rodzaju, gatunku, ilości itp.,
- informacje dotyczące stron transakcji handlowej, tj. nazwy, adresy, konta bankowe,
NIP, REGON, telefon, fax,
- warunki dostawy,
- warunki płatności,
- warunki reklamacji,
3) pamiętać o złożeniu podpisu na umowie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- przykładowe umowy dostawy,
- literatura [7].
Ćwiczenie 5
Opracuj schemat technologiczny produkcji wybranego produktu żywnościowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać produkt żywnościowy,
2) ustalić operacje składające się na proces produkcji wybranego produktu spożywczego,
3) narysować schemat technologiczny produkcji wybranego produktu spożywczego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- przykładowe schematy technologiczne produkcji,
- literatura [7].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.3. Zarządzanie zasobami ludzkimi
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj przebieg realizacji fikcyjnego zamierzenia np. wycieczki szkolnej. Zastanów się
co należy zrobić aby zamierzenie zostało zrealizowane.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) określić cel,
2) ustalić działania jakie muszą być podjęte,
3) określić kto będzie realizował te działania,
4) ustalić środki jakie będą potrzebne do realizacji,
5) opracować w formie tabelarycznej.
Działanie Środki Osoby
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura [3].
Ćwiczenie 2
Zaplanuj przebieg rozmowy kwalifikacyjnej z kandydatem na stanowisko sprzedawcy
w cukierni.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować pytania, jakie zadasz kandydatowi,
2) zastanowić się jakie pytania, kandydat może zadać tobie jako pracodawcy,
3) zainscenizować z kolegą lub koleżanką scenkę rozmowy kwalifikacyjnej.
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
- literatura [3].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Ćwiczenie 3
Przygotuj inscenizacje dotyczącą sporu pracownika z kierownikiem działu o warunki
bezpieczeństwa i higieny pracy w wybranym zakładzie przetwórstwa spożywczego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) podzielić się z kolegą lub koleżanką rolami pracownika z kierownikiem działu,
2) przygotować się do konwersacji,
3) przeprowadzić rozmowę,
4) pełnić rolę mówcy i słuchacza,
5) informować w sposób wiarygodny i atrakcyjny słuchacza,
6) odbierać informacje w sposób obiektywny i cierpliwy,
7) dbać o dobry klimat rozmowy,
8) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
- literatura [3].
Ćwiczenie 4
Przygotuj symulację negocjacji w klasie na temat wybranego zdarzenia z uwzględnieniem
poszczególnych negocjatorów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać zdarzenie i ustalić skład zespołów negocjacyjnych,
2) zdefiniować cel negocjacji,
3) oszacować koszty negocjacji,
4) przeprowadzić negocjacje,
5) opisać zachowanie się poszczególnych negocjatorów,
6) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania  uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, inscenizacja.
Środki dydaktyczne:
- literatura [3].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.4. Elementy rachunkowości
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządz
na koniec roku 2006 r. bilans majątkowy przedsiębiorstwa posiadającego
następujące składniki majątkowe (zł):
- maszyny produkcyjne 200 000,-
- środki pieniężne w kasie 50 000,-
- budynki produkcyjne 600 000,-
- środki transportu 130 000,-
- materiały 200 000,-
- produkty gotowe 90 000,-
- fundusz własny 1 200 000,-
- środki pieniężne w banku 160 000,-
- należności od odbiorców (spłata w marcu 2008) 70 000,-
- kredyt bankowy (koniec spłaty za 3 mies.) 300 000,-
Określenie jednostki sporządzającej bilans
Bilans sporządzony na dzień . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kwota (tys. Kwota (tys. zł)
Aktywa Pasywa
zł)
Aktywa trwałe Kapitał (fundusz) własny
Aktywa obrotowe Zobowiązania
Suma aktywów Suma pasywów
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać klasyfikacji składników majątku i z
ródeł ich pochodzenia,
2) podzielić składniki majątku i z
ródła ich pochodzenia zgodnie z układem bilansowym,
3) zapisać wartości poszczególnych pozycji aktywów i pasywów,
4) obliczyć wartość aktywów i pasywów,
5) sprawdzić czy została zachowana zasada równowagi bilansowej.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenie praktyczne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Środki dydaktyczne:
- kalkulator,
- literatura [5 i 6].
Ćwiczenie 2
Zakładając przykładowe dane wypełnij Fakturę VAT i dokonaj kontroli formalnej,
rachunkowej i merytorycznej faktury VAT wystawionej przez koleżankę lub kolegę.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przykładowe faktury VAT,
2) wypełnić fakturę,
3) przeprowadzić kontrolę formalną, rachunkową i merytoryczną faktury wystawionej przez
koleżankę lub kolegę.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- przykładowe faktury VAT,
- druki faktur,
- literatura [5 i 6].
Ćwiczenie 3
Przygotuj ewidencję przychodów na podstawie dowodów dokumentujących sprzedaż
towarów, wyrobów i usług wg stawek zryczałtowanego podatku dochodowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować otrzymane dowody księgowe,
2) dokonać wpisu na karcie ewidencji przychodów,
3) podsumować wpisy na karcie ewidencji przychodów.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- wpogadanka, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- karty ewidencji przychodów,
- przykładowe wystawione dowody księgowe,
- literatura [5 i 6].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Ćwiczenie 4
Zaewidencjonuj w księdze przychodów i rozchodów następujące operacje gospodarcze:
Data Operacja gospodarcza na kwotę
7.09. Otrzymano i zapłacono fakturę VAT nr 673 za ogłoszenie reklamowe z Biura
Ogłoszeń Gazety Wyborczej w Warszawie na kwotę netto 230 zł
12.09. Otrzymano fakturę VAT nr 258 za zakupione towary z Centrum w Warszawie
na kwotę netto 12 480 zł
14.09. Otrzymano i zapłacono rachunek uproszczony nr 132 za transport zakupionych
towarów z Bus-spedycja w Warszawie na kwotę 440 zł
15.09. Zapłacono przelewem za fakturę VAT nr 258
17.09. Otrzymano i zapłacono fakturę VAT nr 623 za zakup benzyny z PKN Orlen w
Milanówku na kwotę netto 95 zł
30.09. Wypłacono pracownikom wynagrodzenie za grudzień wg listy płac nr 9 na
kwotę brutto 10 180 zł,
30.09 Wg deklaracji rozliczeniowej nr 9 naliczono składki ubezpieczeń społecznych,
które przekazano do ZUS w Warszawie na kwotę 6 486 zł,
30.09 Zestawienie nr 9 sprzedanych towarów za wrzesień na kwotę netto 68 800 zł,
30.09 Sporządzono polecenie księgowania nr 30 na odpisy amortyzacyjne od środków
trwałych za wrzesień na kwotę 6 450 zł.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wpisać do księgi przychodów i rozchodów operacje gospodarcze,
2) podsumować przychody i koszty za miesiąc wrzesień,
3) sprawdzić wyniki podsumowania z kolegą.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- podatkowa księga przychodów i rozchodów,
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
- literatura [5 i 6].
Ćwiczenie 5
Wartość za 1 kg towaru według cen netto wynosi 20 zł. Oblicz ile będzie wynosiła kwota
podatku VAT przy zastosowaniu stawki 22% oraz ile za towar zapłaci klient i wystaw fakturę
VAT na dokonaną sprzedaż.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
 Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) obliczyć podatek VAT,
2) obliczyć należność od odbiorcy,
3) wystawić fakturę VAT.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- faktura VAT,
- kalkulator.
- literatura [5 i 6].
Ćwiczenie 6
Wypełnij otrzymane od nauczyciela dokumenty podatkowe.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać instrukcję do wypełniania deklaracji podatkowej,
2) przeanalizować deklarację podatkową,
3) założyć przykładowe dane dotyczące przychodów, kosztów, strat i pobranych zaliczek,
4) odliczyć ewentualne ulgi, zwolnienia lub odliczenia,
5) obliczyć podatek według obowiązujących stawek podatkowych.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- wzory dokumentów podatkowych,
- instrukcje do wypełniania deklaracji podatkowych,
- kalkulator,
- literatura [5 i 6].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.5. Biznes plan
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Opracuj charakterystykę wybranego przedsiębiorstwa spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo spożywcze działające w regionie Twojej szkoły,
2) zebrać informację na temat działalnością przedsiębiorstwa od chwili założenia do momentu
obecnego,
3) przygotować opis przedsiębiorstwa uwzględniający m. in.:
- nazwa, adres, misja i cele przedsiębiorstwa, forma prawna, itp..
- historię przedsiębiorstwa, czyli: gdzie i kiedy powstała, ważniejsze osiągnięcia, itp..
- strukturę organizacyjną firmy: opis stanowisk, zakres ich kompetencji, sposób
powiązania między nimi, schemat organizacji.
- dane o właścicielu przedsiębiorstwa  imię, nazwisko, numer dowodu osobistego,
miejsce zamieszkania, itp..
- informacje na temat załogi: płeć, wiek, wykształcenie, lecz także stosunek do pracy,
sumienność, pomysłowość, liczebność, działające związki zawodowe. Dane
o profesjonalistach, informacje o radzie nadzorczej,
- zaciągnięte kredyty, proponowane zabezpieczenia kredytu,
- lokalizację firmy.
Zalecane metody nauczania uczenia się;
- ćwiczenie praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- informacje na temat działalności przedsiębiorstwa spożywczego,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura [2].
Ćwiczenie 2
Przeprowadzić analizę SWOT dla przedsiębiorstwa wybranego do ćwiczenia 1.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy otoczenia przedsiębiorstwa,
2) określić szanse do rozwoju przedsiębiorstwa,
3) określić zagrożenia rozwoju przedsiębiorstwa,
4) określić mocne strony przedsiębiorstwa,
5) określić słabe strony przedsiębiorstwa,
6) zapisać wyniki analizy otoczenia i przedsiębiorstwa w tabeli.
Szanse Zagrożenia
- -
- -
Mocna strony Słabe strony
- -
- -
7) wyciągnąć wnioski z przeprowadzonej analizy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne, dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- informacje na temat działalności przedsiębiorstwa spożywczego,
- literatura [2].
Ćwiczenie 3
Opracuj biznes plan dla wybranego przedsięwzięcia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsięwzięcie,
2) uzasadnić wybór przedsięwzięcia,
3) określić cele działalności,
4) przedstawić sposób zarządzania i kto będzie realizował wybrane cele,
5) scharakteryzować rynek,
6) opisać proces wytwarzania produktów,
7) przedstawić informacje finansowe,
8) dołączyć załączniki.
Zalecane metody nauczania  uczenia się:
- ćwiczenia praktyczne, metoda projektów.
Środki dydaktyczne:
- przykładowe biznes plany,
- literatura [2].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test jednostopniowy do jednostki modułowej  Zarządzanie
przedsiębiorstwem
Test składa się z 20 zadań, z których wszystkie zadania są z poziomu podstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań.
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań.
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań.
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. a, 5. b, 6. c, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. b,
12. b, 13. a, 14. b, 15. b, 16. a, 17. a, 18. b, 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wyjaśnij pojęcie osobowość prawna
1. B P c
Sklasyfikować rodzaje spółek
2. A P a
Zidentyfikować urząd, który nadaje NIP
3. B P b
Scharakteryzować strukturę organizacyjną
4. C P a
przedsiębiorstwa organizacyjne
Wyjaśnić pojęcie towar
5. A P b
Dobrać formę organizacyjną handlu
6. B P c
detalicznego
Wyjaśnić kryteria klasyfikacji towarów wg
7. B P a
Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług
Scharakteryzować oznaczenia produktów w
8. C P b
Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług
Rozróżnić funkcje zarządzania
9. A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Wyjaśnić istotę motywowania
10. A P b
Sklasyfikować majątek trwały
11. A P b
przedsiębiorstwa
12. Wyjaśnić istotę zobowiązania A P b
Określić pojęcie z
ródła pochodzenia środków
13. C P a
w przedsiębiorstwie
Wyjaśnić pojęcie bilans majątkowy
14. A P b
Wyjaśnić zasadę równowagi majątkowej
15. B P b
Scharakteryzować ewidencję zakupów
16. C P a
Wyjaśnić pojęcie podatek
17. A P a
Określić terminy składania deklaracji
18. C P b
podatkowych
Wskazać elementy analizy SWOT
19. A P a
Określić potrzebę sporządzania biznes planu
20. C P d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
3. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
5. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
6. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
10. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, poprzez zaznaczenie
prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Osobowość prawna jest to:
a) cecha firmy wynikająca z wyboru formy finansowania jej majątku,
b) forma prawna firmy,
c) zdolność organizacji do nabywania praw i zaciągania zobowiązań oraz odpowiadania
za nie,
d) forma organizacyjna firmy.
2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest:
a) spółką kapitałową,
b) spółką osobową,
c) spółką partnerską,
d) jawną.
3. Numer Identyfikacji Podatkowej nadaje:
a) Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
b) Urząd Skarbowy,
c) Sąd Rejonowy,
d) Urząd Wojewódzki.
4. Struktura smukła zarządzania przedsiębiorstwem charakteryzuje się:
a) małą rozpiętością kierowania,
b) dużą rozpiętością kierowania,
c) różną rozpiętością kierowania,
d) dużymi komórkami organizacyjnymi.
5. Towar jest to produkt:
a) wytworzony przez daną jednostkę w celu jego odsprzedaży,
b) zakupiony przez daną jednostkę w celu jego odsprzedaży
c) zakupiony przez daną jednostkę w celu jego dalszego przetworzenia a następnie
odsprzedaży,
d) wytworzony przez daną jednostkę w celu przetworzenia.
6. Optymalną formą sprzedaży paczkowanych słodyczy w sklepie dyskontowym jest
a) sprzedaż preselekcyjna
b) sprzedaż tradycyjna.
c) sprzedaż samoobsługowa
d) sprzedaż wysyłkowa.
7. W klasyfikacji towarów wg PKWiU nie stosuje się kryterium
a) jakości towaru.
b) rodzaju użytego surowca.
c) technologii wytwarzania.
d) konstrukcji i przeznaczenia towaru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
8. W Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług symbol grupowania produktu składa się z:
a) pięciu cyfr,
b) dziesięciu cyfr,
c) czterech cyfr,
d) ośmiu cyfr.
9. Funkcja zarządzania to:
a) planowanie,
b) stymulowanie,
c) integrowanie,
d) negocjowanie.
10. Motywowanie polega na:
a) namawianiu ludzi do lepszej pracy,
b) skłanianiu ludzi za pomocą różnych działań, by chętnie i dobrze wykonywali
powierzone im zadania,
c) ciągłej kontroli podwładnych pod kątem realizowanych zadań i w zależności od
wyników pracy, karaniu ich lub nagradzaniu,
d) rozmowie z pracownikami.
11. Majątek trwały to m.in.
a) inwestycje, wartości niematerialne i prawne, zapasy.
b) wartości niematerialne i prawne, rzeczowe składniki majątku trwałego.
c) wartości niematerialne i prawne, należności krótkoterminowe,
d) produkty gotowe, towary, materiały.
12. Zobowiązania są to:
a) kwoty, które się nam należą,
b) kwoty, które powinniśmy spłacić,
c) kapitały własne,
d) środki pieniężne.
13. y
ródła pochodzenia środków w przedsiębiorstwie to:
a) pasywa,
b) aktywa,
c) inwestycje krótkoterminowe,
d) zaliczki na dostawy.
14. Bilans majątkowy przedsiębiorstwa odzwierciedla:
a) wszystkie koszty poniesione przez przedsiębiorstwo,
b) majątek przedsiębiorstwa oraz z
ródła jego finansowania w danej chwili,
c) straty i zyski w poszczególnych latach,
d) wszystkie straty poniesione przez przedsiębiorstwo.
15. Zasada równowagi bilansowej mówi, że:
a) pasywa mogą czasami przewyższać aktywa,
b) suma pasywów równa się sumie aktywów,
c) majątek trwały = kapitał własny,
d) zobowiązania = należności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
16.Przy zakupie towarów wydawany jest dokument:
a) faktura VAT,
b) arkusz spisu z natury,
c) wydanie na zewnątrz,
d) raport obrotów.
17. Podatek jest to:
a) przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie materialne pobierane przez
państwo,
b) dobrowolne i bezzwrotne świadczenie materialne pobierane przez państwo,
c) dobrowolne i bezzwrotne świadczenie materialne pobierane przez konkurencyjne
przedsiębiorstwa,
d) przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie materialne pobierane przez ZUS.
18. Deklarację PIT  5 należy składać do:
a) 30 każdego miesiąca, za miesiąc poprzedni, od stycznia do listopada,
b) 20 każdego miesiąca, za miesiąc poprzedni, od stycznia do listopada,
c) na koniec roku,
d) raz na kwartał.
19. Analiza strategiczna SWOT składa się z następujących elementów:
a) mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia,
b) analiza konkurencji, rozwój nowych produktów,
c) analiza ekonomiczna,
d) weryfikacji kadry kierowniczej.
20. Biznes planu nie sporządza się wówczas, gdy przedsiębiorstwo:
a) rozpoczyna swoją działalność,
b) oczekuje pomocy od banku,
c) istnieje potrzeba zmiany strategii,
d) kończy swoją działalność.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Zarządzanie przedsiębiorstwem
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Zarządzanie
przedsiębiorstwem
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1 do 7, 9, 10, 12 do 16, 19 są z poziomu podstawowego,
- zadania 8,11,17, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. d, 5. b, 6. a, 7. b, 8. c, 9. c, 10. a, 11. c,
12. a, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. a, 19. c, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wyjaśnić na czym polega działalność
1. C P b
gospodarcza
Określić rodzaje działalności wymagające
2. C P c
koncesji
3. Zdefiniować skrót KRS A P c
Rozróżnić formy własności przedsiębiorstw B P
4. d
Sklasyfikować spółki C P
5. b
Rozróżnić struktury organizacyjne B P
6. a
przedsiębiorstwa
Zdefiniować pojęcie towar A P
7. b
Określić zadania kontraktowego systemu
8. C PP c
dystrybucji
Zidentyfikować działania logistyki
9. A P c
10. Zdefiniować pojęcie operacje technologiczne A P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Scharakteryzować rolę kierownika i C PP c
11. pracownika w procesie kierowania
nastawionym na osiąganie założonych celów
Zdefiniować pojęcie aktywa A P a
12.
Określić z
ródła pochodzenia majątku C P b
13.
Wyjaśnić zasadę równowagi bilansowej B P b
14.
Wyjaśnić istotę sporządzania bilansu B P a
15.
majątkowego
Sklasyfikować koszty C P b
16.
Określ zakres na co wpływu wysokości C PP a
17.
kosztów
Zastosować dowody księgowe C PP a
18.
Wyjaśnić zastosowanie analizy SWOT B P c
19.
Określić potrzebę sporządzania biznes planu C PP d
20.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
3. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
4. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
5. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
6. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
7. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
10. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, poprzez zaznaczenie
prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Działalność gospodarcza polega na:
a) produkcji jak największej ilości wyrobów,
b) postępowaniu zmierzającym do najpełniejszego zaspokojenia potrzeb ludzkich,
c) zatrudnieniu jak najmniejszej liczby pracowników,
d) dążeniu do wyeliminowania rozbieżności między ograniczonością dóbr
a zapotrzebowaniem na nie.
2. Który z wymienionych rodzajów działalności wymaga uzyskania koncesji:
a) sprzedaż wyrobów jubilerskich,
b) handel hurtowy artykułami spożywczymi,
c) dystrybucja paliw,
d) świadczenie usług edukacyjnych.
3. Co oznacza skrót KRS:
a) Krajowy Rejestr Szkół,
b) Krajowy Rejestr Skarg,
c) Krajowy Rejestr Sądowy,
d) Krajowy Rejestr Spółek.
4. Do sektora publicznego należą:
a) przedsiębiorstwa państwowe i spółdzielnie,
b) spółki z przeważającym udziałem skarbu państwa i fundacje,
c) przedsiębiorstwa komunalne i organizacje społeczne,
d) przedsiębiorstwa państwowe i komunalne.
5. Do spółek osobowych zalicza się:
a) spółkę cywilną i z o.o.,
b) spółkę jawną i partnerską,
c) spółkę jawną i akcyjną,
d) wszystkie spółki działające w oparciu o kodeks spółek handlowych.
6. Przedstawiony na rysunku schemat organizacyjny przedstawia strukturę:
a) liniową,
b) funkcjonalną,
c) sztabową,
d) macierzową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
7. Towar jest to produkt:
a) wytworzony przez daną jednostkę w celu jego odsprzedaży,
b) zakupiony przez daną jednostkę w celu jego odsprzedaży,
c) zakupiony przez daną jednostkę w celu jego dalszego przetworzenia a następnie
odsprzedaży,
d) wytworzony przez daną jednostkę w celu przetworzenia.
8. Kontraktowy system dystrybucji polega na:
a) wyłączności rynkowej,
b) zawieraniu jednorazowych umów,
c) zawieraniu umów terminowych,
d) nie zwieraniu umów.
9. Logistyka to organizacja systemu:
a) badań rynku,
b) poszukiwania nabywców,
c) transportu i magazynowania,
d) sprzedaży elitarnej.
10. Operacje to:
a) części procesu technologicznego składające się z zabiegów,
b) fazy procesu, które występują tylko skomplikowanych procesach technologicznych,
c) to części procesu obejmujące wszystkie wykonywane ruchy,
d) ostatni etap procesu technologicznego.
11. W procesie kierowania, nastawionym na osiąganie założonych celów:
a) kierownik oddziałuje tylko na pracowników,
b) pracownicy oddziałują tylko na kierownika,
c) kierownik i pracownik wzajemnie na siebie oddziałują,
d) kierownik przydziela zadania do realizacji.
12. Aktywa to:
a) majątek trwały i obrotowy jednostki gospodarczej,
b) majątek trwały jednostki gospodarczej,
c) z
ródła finansowania działalności gospodarczej,
d) kapitał obcy jednostki gospodarczej.
13. Do kapitałów obcych zaliczamy:
a) należności,
b) kredyty,
c) kapitał akcyjny,
d) udziały.
14. Zasada równowagi bilansowej polega na:
a) wykazaniu kwoty wyniku finansowego netto w bilansie oraz w rachunku zysków
i strat,
b) równości wartości majątku jednostki gospodarczej oraz z
ródeł sfinansowania
(pochodzenia) tego majątku,
c) ewidencji tych samych kwot na dwóch różnych stronach różnych kont,
d) równości kwot zysków i strat.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
15. Po stronie aktywów bilansu składniki majątkowe wykazywane są wg:
a) zasady wzrastającej płynności,
b) pilności spłaty z
ródeł ich finansowania,
c) zmniejszającego się stopnia ich płynności,
d) zasady równowagi bilansowej.
16. Układ kalkulacyjny dzieli koszty na:
a) proste i złożone,
b) koszty bezpośrednie i pośrednie,
c) koszty działalności operacyjnej i koszty działalności finansowej,
d) koszty stałe i zmienne.
17. Wysokość kosztów wpływa bezpośrednio na:
a) wynik finansowy,
b) sumę bilansową,
c) kapitały własne,
d) zobowiązania.
18. Przedsiębiorstwo nie będące podatnikiem VAT wystawia:
a) rachunki zwykłe,
b) faktury VAT,
c) faktury VAT RR,
d) wszystkie wymienione.
19. Analiza SWOT służy do:
a) oceny konkurencyjności przedsiębiorstwa,
b) oceny atrakcyjności otoczenia,
c) oceny pozycji firmy na tle otoczenia,
d) analizy finansów przedsiębiorstwa.
20 Biznes planu nie sporządza się wówczas, gdy przedsiębiorstwo:
a) rozpoczyna swoją działalność,
b) oczekuje pomocy od banku,
c) istnieje potrzeba zmiany strategii,
d) kończy swoją działalność.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Zarządzanie przedsiębiorstwem
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
7. LITERATURA
1. Bagieński S., Chabiera J., Dobiegała-Korona B.: Zarządzanie w agrobiznesie. FAPA,
Warszawa 1998
2. Borowska G.: Podstawy rachunkowości, WSiP, Warszawa, 2003
3. Bryś J., Bryś R.: Zarządzanie firmą. Format  AB, Warszawa 2002
4. Frymark I.: Elementy rachunkowości, WSiP, Warszawa, 2003
5. Kożuch A., Marcysiak A., Piechowicz B.: Podstawy rachunkowości. Cz. 1. WSiP, 1999
6. Kożuch A., Marcysiak A., Piechowicz B.: Podstawy rachunkowości. Cz. 2. WSiP, 1999
7. Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach
gospodarki rynkowej. Cz. 1. REA, Warszawa 2003
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39