3012
3
0
1
2
3012
3
0
1
2
Timer
T
i
m
e
r
Timer
T
i
m
e
r
mikroprocesorowy
m
i
k
r
o
p
r
o
c
e
s
o
r
o
w
y
mikroprocesorowy
m
i
k
r
o
p
r
o
c
e
s
o
r
o
w
y
Opisywany układ przeznaczony jest do kon- Przewidziano także możliwość lokalnego stano wskaz
niki LED ze wspólną anodą. Ze
troli czasu wystąpienia mówcy podczas wy- zerowania głównego timera za pomocą wbu- względu na małą wydajność portów w stanie
kładu czy przemówienia. Odlicza czas: mi- dowanego weń przycisku. wysokim, tranzystory T1...T4 są konieczne,
nuty i sekundy. Maksymalna pojemność wy- Rysunek 2 pokazuje schemat ideowy by wysterować znacznym prądem anody wy-
nosi 99 minut 59 sekund. Posiada także inne wersji z mniejszymi wyświetlaczami. Pod- świetlaczy. Ponieważ prąd anod jest dość du-
praktyczne i przydatne funkcje,. stawą konstrukcji jest popularny  atmelek ży, zamiast popularnych BC558 zastosowano
W artykule opisane są dwie wersje timera. 89C2051. Mostek prostowniczy D1...D4 jest małe  darlingtony BC516 o większym prą-
Jedna z bardzo dużym wyświetlaczem (o wy- niezbędny, by układ pracował przy dowolnej dzie dopuszczalnym. Wydajność prądowa
sokości cyfr 57 i 38mm), druga z typowymi biegunowości napięcia zasilającego. portu P1 w stanie niskim jest dość duża i wy-
wyświetlaczami o wysokości cyfr 20 Uwaga! Mimo obecności mostka pro- nosi 20mA, co jednak przy takim sposobie
i 14mm. Pokazany na fotografiach prototyp stowniczego, układ nie jest przystosowany sterowania niestety nie wystarcza. Dlatego
z wielkimi wyświetlaczami i dodatkowym ti- do zasilania napięciem zmiennym. Wskazuje dodano tranzystory T5...T11. I tu zamiast po-
merem kontrolnym umieszczonym w obudo- na to między innymi niewielka wartość kon- pularnych BC558 wykorzystano BC327
wie zasilacza/sterownika, pracuje w Warsza- densatora filtrującego C1. Za to kondensator o większym prądzie kolektora. Rezystory
wie w sali wykładowej przy ul. Szwedzkiej. umieszczony za stabilizatorem ma wyjątko- R8...R14 decydują o jasności świecenia
wo dużą wartość 470µF. Nietypowym ele- wskaz
ników.
Opis układu mentem jest także rezystor R1, włączony W wersji podstawowej diody D7...D10
Rysunek 1 ilustruje zasadę działania syste-  bezproduktywnie między szyny zasilania. nie będą montowane  zamiast nich należy
mu kontroli czasu mówcy. Timer, a właści- Jest on niezbędny, by rozładować C3 do zera, wlutować zwory.
wie dwa timery, zaczynają liczyć czas od ze- a tym samym zapewnić niezawodne zerowa- Elementy R7, D6, D6 pracują w obwodzie
ra w górę po włączeniu napięcia zasilającego. nie nawet po krótkotrwałym wyłączeniu na- kontroli biegunowości napięcia zasilającego.
Mogą być w każdej chwili wyzerowane pięcia zasilania. Drugim sposobem wyzero- W czasie normalnej pracy na punkt S trzeba
przez wyłączenie zasilania na co najmniej se- wania licznika jest naciśnięcie przycisku S1. podać dodatni biegun napięcia zasilania.
kundę. Dodatkowo, jeśli w czasie pracy ob- Program wykryje stan niski na tej nóżce Wtedy na końcówce P3.2 (nóżka 6) występu-
sługa zmieni biegunowość napięcia zasilają- i wyzeruje stosowne rejestry. je stan wysoki, a timer normalnie zlicza i wy-
cego, timery będą nadal liczyć czas, ale Cztery cyfry wyświetlacza pracują oczy- świetla czas.
wskaz
nik będzie migał, wskazując mówcy, wiście w trybie multipleksowym. Wykorzy- Gdy biegunowość napięcia podawanego
że już przekroczył przewidziany czas i powi- na punkty R, S zmieni się, na końcówce P3.2
nien szybko skończyć wystąpienie. Rys. 1 pojawi się stan niski. Program to wykryje
i wyświetlacz będzie migać. Dodatkowo,
w czasie migania jasność segmentów jest
dwukrotnie większa, przez co dodatkowo
zwraca uwagę mówcy. Zwiększanie jasności
zrealizowano w sposób programowy, bo ta-
kie rozwiązanie okazało się najprostsze.
Wersję z dużym wyświetlaczem, pokaza-
ną na fotografii wstępnej zrealizowano we-
dług nieco innego schematu, pokazanego na
rysunku 3. Jeden segment dużego wyświe-
tlacza zawiera kilka diod LED połączonych
w szereg, co oczywiście wymaga zastosowa-
nia napięcia zasilającego znacznie wyższego
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
17
Rys. 2 Schemat ideowy wersji  małej napięcia zasilającego wskaz
niki do około i tym samym nieco mniej  męczyć tranzy-
15V i zmniejszyć wartości rezystorów do story przełączające. Dlatego przebieg z time-
niż 5V. Próby wykazały, że napięcie zasilają- 22&!, by uzyskać pożądaną jasność. ra jest dzielony przez 7 w programowym
ce musi wynosić około 15V. Ponieważ mi- liczniku ze zmienną T333us, co daje okres
kroprocesor musi nadal być zasilany napię- Program ponad 2,331ms i częstotliwość nieco mniej
ciem około 5V, konieczne jest dodatnie czte- Pełny listing programu umieszczony jest na niż 500Hz. Każdy cykl pracy licznika
rech tranzystorów pośredniczących stronie internetowej EdW. Program jest w su- T333us, powoduje obsłużenie wyświetlacza
(T1...T4). Konieczne było też dodanie czte- mie prosty, a plik wynikowy .bin ma tylko i oczywiście zostaje zliczony w kolejnych
rech diod D7...D10, by wyrównać jasność 619 bajtów. Realizacja jest typowa: wewnę- licznikach programowych ze zmiennymi
świecenia wszystkich wyświetlaczy. Rzecz trzny licznik Timer0 pracuje w trybie 2 i ge- T2ms (podział przez 11) i T25ms (podział
w tym, że zastosowane mniejsze wskaz
niki neruje przerwania podczas przepełnienia. Za- przez 39). Licznik T25ms przepełnia się co
sekund mają segmenty zawierające mniej stosowano kwarc o częstotliwości 8MHz, bo jedną sekundę (teoretycznie przy kwarcu
diod LED, niż większe wskaz
niki minut. Bez taki akurat był pod ręką. Wewnętrzny dziel- o częstotliwości idealnie równej 8MHz co
diod D7...D10 jasność wyświetlaczy sekund nik podaje na Timer0 przebieg o częstotliwo- 1,000001s czyli z pomijalnym błędem
byłaby więc znacznie większa, niż wyświe- ści fosc/12 czyli w tym wypadku 0,0001%). Nie można zastosować jednego
tlaczy minut. 0,666(6)MHz (okres wynosi 1,5µs). Przebieg prostego licznika w miejsce liczników T2ms
Inne obwody są identyczne, jak w wersji ten trzeba podzielić za pomocą Timera0 i T25ms, bowiem zmienne są jednobajtowe,
z małymi wyświetlaczami. i liczników programowych przez liczbę a wymagany współczynnik podziału jest
Podczas uruchomiania i testów modelu 666666 lub 666667 (drobna odchyłka nie ma większy niż 256 i wynosi 429.
pokazanego na fotografii dały o sobie znać znaczenia. Liczbę 666666 rozłożono na Impulsy sekundowe z licznika T25ms są
specyficzne cechy układu. Na pierwszy rzut czynniki pierwsze i dobrano częstotliwości zliczane przez liczniki jednostek i dziesiątek
oka napięcie zasilania może być dowolnie podziału poszczególnych liczników. Timer0 sekund i minut (Jedsek, Dziesek, Jedmin,
duże, a potrzebną jasność można uzyskać za powinien pracować z jak największym Dziemin).
pomocą rezystorów R8...R14 o odpowiedniej współczynnikiem podziału, by w czasie mię- Przepełnienie licznika T333us, następujące
wartości. Okazało się jednak, że napięcie za- dzy kolejnymi przepełnieniami procesor zdą- co 2,331ms, powoduje wykonanie procedury
silające i spadek napięcia na R8...R14 nie żył wykonać zaplanowane czynności. W try- obsługi wyświetlacza. Zamieszczony frag-
mogą być zbyt duże. Podczas pierwszych bie 2 maksymalny współczynnik podziału ment listingu pokazuje niezbędne czynności.
prób przy napięciu zasilania powyżej wynosi 255, a w proponowanym układzie Chodzi o to by kolejno zaświecać kolejne wy-
17V świeciły się słabo także segmenty, które wykorzystano współczynnik 222. Oznacza świetlacze i prezentować na nich zawartość
powinny być wyÅ‚Ä…czone. Na katodach seg- to, że timer generuje przerwanie co 333µs liczników sekund i minut. W danej chwili mo-
mentów napiÄ™cie byÅ‚o na tyle wysokie, że (222*1,5µs) czyli z czÄ™stotliwoÅ›ciÄ… 3kHz. że Å›wiecić tylko jedna z czterech cyfr multi-
tranzystory T5...T11 przewodziły lekko na- Można byłoby tę częstotliwość wykorzystać pleksowanego wyświetlacza, dlatego na
wet wtedy, gdy na ich bazach napięcie było do sterowania wyświetlacza, ale śmiało moż- początku cyklu obsługi wyświetlacza wszyst-
równe +5V. Trzeba było zmniejszyć wartość na pracować przy mniejszej częstotliwości kie cyfry są wygaszane przez ustawienie
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
18
na liniach P3.3...P3.7 stanu wysokiego. Do stępnego wyświetlacza. Polecenie Select
sterowania potrzebny jest licznik  multiple- Case sprawdza stan zmiennej Mux1 i zaświe-
ksowy . Do obsługi wyświetlacza czterocy- ca jeden z wyświetlaczy, podając stan niski na
frowego wystarczyłby licznik liczący do 4 jedną z końcówek P3.3...P3.7. Aby wyświe-
(0...3). Tu wykorzystano licznik Mux liczący tlacz pokazał odpowiednią cyfrę, do zmiennej
do ośmiu. Takie rozwiązanie umożliwia dwu- pomocniczej Wysw wpisywane jest zawartość
krotne zwiększenie jasności w bardzo prosty jednego z czterech liczników sekund bądz
mi-
sposób  wystarczy wykorzystać stany licz- nut. Wartość zmiennej Wysw nie może być
nika 4...7. Pomaga w tym zmienna pomocni- wyświetlona wprost, ponieważ jest to liczba
cza Mux1. dwójkowa. Aby zamienić ją na znak
Gdy biegunowość napięcia zasilającego
jest  normalna , do zmiennej Mux1 przepisy-
Listing 1
L
i
s
t
i
n
g
1
wana jest wartość licznika Mux. W normal-
Set P3.7 : Set P3.5 : Set P3.4 : Set P3.3
nym trybie wykorzystywane sÄ… stany licznika
Incr Mux
If Mux = 8 Then Mux = 0
Mux równe 0...3, natomiast gdy stan tego
Mux1 = Mux
licznika wynosi 4...7, nie świeci żaden wy-
If P3.2 = 0 Then
świetlacz. Mux1 = Mux \ 2
Incr Migacz
Gdy natomiast na końcówce P3.2 pojawi
If Migacz > 100 Then
siÄ™ stan niski, zmienna Mux1 zawiera wy-
Migacz = 0
nik dzielenia bez reszty zawartości Mux Wygasz = Not Wygasz
End If
przez dwa. Zwiększa to dwukrotnie ja-
End If
sność, bo wyświetlacz świeci także przy za-
If Wygasz = 0 Then
wartości licznika Mux 4...7. Wskazanie ma Select Case Mux1
Case 0:
przy tym migać  realizuje to zmienna bito-
Wysw = Jedsek
wa Wygasz. Gdy Wygasz ma wartość 1, pro-
Reset P3.7
gram nie zaświeca żadnego wyświetlacza. Case 1:
Wysw = Dziesek
Częstotliwość migania wyznacza licznik ze
Reset P3.5
zmienną Migacz  przepełnienie tego licz-
Case 2:
nika cyklicznie zmienia wartość zmiennej Wysw = Jedmin
Reset P3.4
bitowej Wygasz. W proponowanym progra-
Case 3:
mie licznik Migacz pobudzany co 2,331ms
Wysw = Dziemin
Reset P3.3
liczy do 101, co daje częstotliwość migania
End Select
około 2Hz.
End If
Jeśli zmienna Wygasz ma wartość 0, co
P1 = Lookup(wysw , Tabela)
Tabela:
2,331ms następuje też zmiana wartości
Data 192 , 249 , 164 , 176 , 153 , 146 , 130 , 248 ,
zmiennych Mux i Mux1 oraz zaświecenie na-
128 , 144
Rys. 3 Schemat ideowy wersji  JUMBO
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
19
zrozumiały dla człowieka, należy zaświecić montować elementy najmniejsze, potem co-
odpowiednie segmenty wyświetlacza. Kon- raz większe. W modelu pod procesor dano
wersji z postaci dwójkowej dokonuje się podstawkę, pod wyświetlacze  nie. Przy bu-
dzięki poleceniu Lookup. Wartość zmiennej dowie wersji według rysunku 2 nie powinny
Wysw decyduje, która z liczb tabeli zostanie wystąpić żadne niespodzianki  układ od ra-
wpisana do portu P1. Jeśli przykładowo bę- zu powinien pracować poprawnie.
dzie wartość 0, z tabeli zostanie pobrana Uwaga! Układ powinien być zasilany na-
pierwsza liczba  192. 192 to dwójkowo pięciem 9V z zasilacza stabilizowanego.
11000000, więc na wyświetlaczu zostaną za- W takim przypadku wystarczy mały stabiliza-
świecone wszystkie segmenty, z wyjątkiem torek 78L05. Przy napięciu niższym niż
segmentu g, czyli właśnie cyfra zero (pierw- 8,2V jasność wyświetlacza radykalnie się
sza jedynka liczby 11000000 nie ma znacze- zmniejsza, natomiast przy napięciach powyżej
nia, bo wyprowadzenie P1.7 jest wykorzysty- 9V stabilizator U2 będzie się grzał i należało-
wane do czego innego). Gdy natomiast by go zastąpić silniejszą wersją 7805 w obu-
zmienna Wysw przyjmie wartość 1, polecenie dowie TO-220, z ewentualnym radiatorkiem.
Lookup wpisze do portu P1 liczbę 249, dwój- Nabywcy zestawu AVT-3012 otrzymają
kowo 11111001, co zgodnie z oczekiwaniami zaprogramowany mikroprocesor. Inni mogÄ…
zaświeci tylko segmenty b, c wyświetlacza, znalez
ć program napisany w BASCOM-ie na
czyli pokaże cyfrę 1. stronie internetowej EdW.
Przy testach modeli wypróbowano różne
Montaż i uruchomienie wyświetlacze i okazało się, że typowe dwu-
Wersję mniejszą według schematu z rysunku 2 cyfrowe wyświetlacze LED różnych produ-
można zmontować na jednostronnej płytce centów mają zdecydowanie różną spraw-
drukowanej, pokazanej na rysunku 4. Wła- ność, a tym samym jasność przy danym prą-
śnie taka płytka i komplet elementów wcho- dzie. Gdyby układ miał być zasilany z bate-
dzą w skład zestawu AVT-3012. rii, warto postarać się o wyświetlacze
Płytka jest dostosowana do obudowy Z14 o podwyższonej jasności i zwiększyć wartość
Pomocą przy montażu może być fotogra- rezystorów R8...R14.
fia. Montaż jest klasyczny, najpierw warto Ciąg dalszy na stronie 21.
Wykaz elementów
Wykaz elementów wersji małej Wykaz elementów wersji dużej
wg rysunków 2, 4 wg rysunków 3, 5
Rezystory Rezystory
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&! R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
R3-R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k&! R3-R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k&!
R
3
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
3
k
&!
R
3
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
3
k
&!
R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8k&! R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8k&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
,
8
k
&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
,
8
k
&!
R8-R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10&! R8-R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22&!
R
8
R
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
&!
R
8
R
1
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
&!
Kondensatory Kondensatory
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220µF/25V C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220µF/25V
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
µ
F
/
2
5
V
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
µ
F
/
2
5
V
Rys. 4
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/15V C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/17V
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
µ
F
/
1
5
V
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
µ
F
/
1
7
V
Rys. 5
C4,C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33pF C4 C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33pF
C
4
,
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
p
F
C
4
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
p
F
Półrzewodniki Półprzewodniki
D1-D4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001 D1-D4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001
D
1
D
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
0
0
1
D
1
D
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
0
0
1
D5,D6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BAT43 D5 D6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BAT43
D
5
,
D
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
A
T
4
3
D
5
D
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
A
T
4
3
D7-D10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4107 D7-D10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4107
D
7
D
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
0
7
D
7
D
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
0
7
T
1
2
T
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
5
8
DSP1,DSP2 . . . . . . . . . . . . . . .wyświetlacz o wspólnej anodzie T12-T15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC558
D
S
P
1
,
D
S
P
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
w
y
Å›
w
i
e
t
l
a
c
z
o
w
s
p
ó
l
n
e
j
a
n
o
d
z
i
e
(wysokość cyfry 20mm), np. SA08-11EWA T1-T4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC516
(
w
y
s
o
k
o
Å›
ć
c
y
f
r
y
2
0
m
m
)
,
n
p
.
S
A
0
8
1
1
E
W
A
T
1
T
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
1
6
DSP3 . . . . . . . . . . . .wyświetlacz podwójny o wspólnej anodzie T5-T11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC327
D
S
P
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
w
y
Å›
w
i
e
t
l
a
c
z
p
o
d
w
ó
j
n
y
o
w
s
p
ó
l
n
e
j
a
n
o
d
z
i
e
T
5
T
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
3
2
7
(wysokość cyfry 14mm), np. DA56-11EWA U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT89C2051
(
w
y
s
o
k
o
Å›
ć
c
y
f
r
y
1
4
m
m
)
,
n
p
.
D
A
5
6
1
1
E
W
A
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
T
8
9
C
2
0
5
1
T1-T4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC516 U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L05
T
1
T
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
1
6
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
0
5
T5-T11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC327
T
5
T
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
3
2
7
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT89C2051 Inne
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
T
8
9
C
2
0
5
1
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L05 S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .µswitch
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
0
5
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
µ
s
w
i
t
c
h
X1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kwarc 8MHz
X
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
k
w
a
r
c
8
M
H
z
D
S
P
1
,
D
S
P
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
w
y
Å›
w
i
e
t
l
a
c
z
o
w
s
p
ó
l
n
e
j
a
n
o
d
z
i
e
Inne DSP1,DSP2 . . . . . . . . . . . . . .wyświetlacz o wspólnej anodzie
S1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .µswitch (wysokość cyfry 57mm ), np. SA23-11EWA firmy Kingbright
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
µ
s
w
i
t
c
h
(
w
y
s
o
k
o
Å›
ć
c
y
f
r
y
5
7
m
m
)
,
n
p
.
S
A
2
3
1
1
E
W
A
f
i
r
m
y
K
i
n
g
b
r
i
g
h
t
X1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .kwarc 8MHz DSP3, DSP4 . . . . . . . . . . . . . .wyświetlacz o wspólnej anodzie
X
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
k
w
a
r
c
8
M
H
z
D
S
P
3
,
D
S
P
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
w
y
Å›
w
i
e
t
l
a
c
z
o
w
s
p
ó
l
n
e
j
a
n
o
d
z
i
e
(wysokość cyfry 38mm), np. SA15-11EWA firmy Kingbright
(
w
y
s
o
k
o
Å›
ć
c
y
f
r
y
3
8
m
m
)
,
n
p
.
S
A
1
5
1
1
E
W
A
f
i
r
m
y
K
i
n
g
b
r
i
g
h
t
Komplet podzespołów z płytką i obudową Z14 jest dostępny w sieci handlowej
AVT jako kit szkolny AVT-3012
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
20
Wersja z dużymi wyświetlaczami może być zrealizowana według
rysunku 1, 3 z wykorzystaniem płytki pokazanej na rysunku 5. Przy
zastosowaniu dwu 57-milimetrowych czerwonych wyświetlaczy
SC23-11EWA oraz dwu 38-milimetrowych czerwonych wyświetlaczy
SC15-11EWA - firmy King-bright - napięcie zasilania powinno wyno-
sić około 15V. Rozkład wyprowadzeń wielu różnych wyświetlaczy
LED podany był w EdW 05/2001 na stronach 41,42 i 84. Wyświetla-
cze wlutowane w płytkę uniwersalną i sterownik wg rysunków 3, 5
umieszczono w obudowie.
W  dużym modelu pokazanym na fotografii wstępnej kontrolny ti-
mer z małym wyświetlaczem wbudowano w obudowę sterownika,
gdzie umieszczono też zasilacz i przełączniki. Układ timera kontrolne-
go zrealizowano wprawdzie na płytce z rysunku 5, ale układ połączeń
odpowiada rysunkowi 2. Ze względu na duże napięcie zasilania, ko-
nieczne okazało się zastosowanie stabilizatora U2 7805 w obudowie
TO-220. Pracą obu timerów sterują dwa przełączniki: jeden załącz/wy-
łącz, drugi zmieniający biegunowość zasilania.
Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
21