Szkoła Konstruktorów
Szkoła
S
z
k
o
ł
a
Szkoła
S
z
k
o
ł
a
Konstruktorów
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Konstruktorów
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
Rozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły opis działania.
Model i schematy montażowe nie są wymagane, ale przysłanie działającego modelu lub jego
fotografii zwiększa szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają Czytelnicy o różnym stopniu zaawansowania, mile widziane
jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być umieszczone na oddzielnych
kartkach, również opatrzonych nazwiskiem i pełnym adresem. Prace należy nadsyłać w terminie
45 dni od ukazania się numeru EdW (w przypadku prenumeratorów  od otrzymania pisma pocztą).
Zaprojektować urządzenie elektro- Bardzo proszę, żebyście przysyłali także
Zadanie nr 72
niczne, przydatne w ogródku lub na doniesienia o wykonanych wcześniej rozwią-
Temat bieżącego zadania ma ścisły związek działce. zaniach, własnych albo cudzych.
z zadaniem 65, które dotyczyło wskaz
nika Osoby, które nie czują się na siłach za-
wody w zbiorniku znajdującym się na dział- Celem zadania jest najpierw znalezienie projektować układ, a znają jakiś problem do
ce. Po raz kolejny okazało się, że elektronika i określenie problemu, a następnie rozwiąza- rozwiązania, proszę także o listy z opisem
może pomóc także działkowcom i że istnieje nie go. Jeśli nie macie doświadczenia, nie tego problemu. Niewykluczone, że stanie
znaczne zapotrzebowanie na różne nietypowe znacie potrzeb w tym zakresie, zapytajcie ro- się to tematem kolejnego zadania, a pomy-
rozwiązania. W naszej Szkole mieliśmy już dzinę i znajomych. Hasło  elektronika na słodawca otrzyma nagrodę za propozycję
kilka zadań dotyczących ogrodów i działek. działce daje Wam ogromne pole do popisu. zadania.
W tym miesiącu proponuję temat bardziej Tematem rozwiązania mogą być rozmaite Nie zlekceważcie zaproponowanego te-
ogólny. Wiem, że wielu Czytelników ma urządzenia alarmowe, sygnalizacyjne, po- matu. Żywe reakcje po wcześniejszych za-
ogródki przydomowe lub działki pracowni- miarowe (temperatura), odstraszające i jakie- daniach tego typu upewniają mnie, że na-
cze. Na podstawie własnych doświadczeń kolwiek inne. prawdę istnieje duże zainteresowanie
i potrzeb zaprojektujcie dowolne urządzenie Zadanie obejmuje nie tylko zagadnienia  elektroniką na działce . Zachęcam więc
elektroniczne, przydatne w ogródku lub na związane z uprawą roślin, ale także na przy- do udziału w bieżącym zadaniu nie tylko
działce. Rozwiązanie tego zadania ukaże się kład problem zabezpieczenia domku na bardziej zaawansowanych uczestników
w czerwcu i to jest dobry termin, żeby skorzy- działce i jego zawartości, powiadomienia Szkoły, ale też osoby, które zechcą zapre-
stać z nadesłanych propozycji i pomysłów. o włamaniu czy zdalnego sterowania przez zentować tylko ogólne idee albo problem
Oto oficjalny temat: radio czy przez telefon. do rozwiązania.
takie nadesłali Marcin Grzegorzek z Rybni- Cls
Rozwiązanie zadania nr 68
ka, Piotr Szumiłło z Wieprza, A
ukasz Lcd  FRQ=: ; Frequency;  Hz
Temat zadania 68 brzmiał: zaprojektować Szczęsny z Wybcza i Karol Szymański Frequency = 0, Counter=0
przyrząd sprawdzający częstotliwość z Gdańska. Idea jest prosta - podczas uderza- Start Counter0
drgań ręki masażysty. nia powinna zmieniać się rezystancja między Wait1
Zadanie było trudne, tym bardziej cieszę ciałem pacjenta a masażysty. Sposób ten, Stop Counter0
się więc ze wszystkich nadesłanych prac choć bardzo prosty, ma pewne wady. Rzecz Frequency=Counter0
w tym kilku modeli. Zaproponowaliście w tym, że masażysta często używa olejku, Loop
różne sposoby realizacji postawionego za- zwykłego lub eterycznego, który jest dobrym Spora grupa uczestników chce wykorzy-
dania. Głównym problemem było uzyska- izolatorem. W efekcie zmiany rezystancji bę- stać dz
więk. Rozwiązania zawierają mikro-
nie  czystej informacji o drganiach, czyli dą zależeć od warunków i mogą zmieniać się fon, wzmacniacz, układ formujący impulsy
wytworzenie impulsów prostokątnych o po- w szerokim zakresie, co nie jest czynnikiem i licznik, ewentualnie inny układ obrazujący
ziomach logicznych. Zliczenie i zobrazo- sprzyjającym. wynik. Większość nadesłanych propozycji
wanie tych impulsów było zdecydowanie W układzie Marcina (Grzegorzek.gif) tej grupy zawiera tylko schematy blokowe,
łatwiejsze. pracuje licznik 4017 i negatory 4069. 14-let- podobne do tego z rysunku 1. Większość
ni A
ukasz chciałby wykorzystać mikropro- rozwiązań z innymi czujnikami też opiera się
Rozwiązania teoretyczne cesor AT89C2051 i wyświetlacz LCD na podobnym schemacie blokowym. Zapro-
Niektórzy Koledzy chcą wykorzystać rezy- (Szczesny.gif), kluczowa część programu ponowaliście różne liczniki i wyświetlacze,
stancję ciała masażysty i pacjenta. Propozycje w BASCOM-ie ma postać: ale zazwyczaj były to: licznik 4017 i wyświe-
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
36
Szkoła Konstruktorów
tlacz w postaci dziesięciu diod LED. 15-letni Marcin Ma-
Piotr Romysz z Koszalina przysłał rozwią- lich z Wodzisła-
zanie e-mailem z załącznikiem w postaci pli- wia Śl. przysłał 8-
ku Worda. Choć pliku nie dało się otworzyć stronicową bro-
w normalny sposób, odczytany innymi spo- szurkę w postaci
sobami tekst wskazuje, że Piotr oprócz mi- pdf-a (Ma-
krofonu i układu formującego wykorzystał lich.zip). Warto
dwa liczniki 4029, dekodery 4543 i wyświe- ściągnąć z naszej
tlacze 7-segmentowe, przez co układ może strony interneto-
mierzyć częstotliwość powyżej 10Hz. wej tę broszurkę
Inna grupa osób chce wykorzystać zwy- i ją dokładnie
kły styk mechaniczny (przycisk), na przykład przejrzeć. Marcin Rys. 2
microswitch. Ta koncepcja może być dobra, ostatecznie zde-
zwłaszcza jeśli chodzi o trening  na sucho , cydował się na Rys. 3
gdy masażysta wykorzystuje do treningu ro- czujnik akustycz-
dzaj poduszki z wbudowanym stykiem. ny (mikrofon),
W warunkach naturalnych (masażysta + pa- niemniej przeana-
cjent) sposób z przyciskiem jest trudniejszy lizował też szereg
do realizacji, choć ze względu na prostotę na- innych rozwią-
prawdę warto rozważyć takie koncepcje. zań. Wspomniał
Rozwiązania z przyciskiem zaproponowali o możliwości wy-
między innymi Robert Jaworowski z Augu- korzystania prze-
stowa, Szymon Stachurski z Mielęcina i Ja- twornika często-
rosław Stefaniak z Rzeszowa. tliwość/napięcie
Pokrewnym sposobem jest użycie magne- typu LM331 (RC4151) oraz analogowych rysunku 3. Sam program można ściągnąć ze
su i kontaktronu, mające swoje zalety i wady. woltomierzy LM3914 i ICL7107. Zapropono- strony internetowej (Chilmon.html). Przy
Tylko kilka osób zastanawiało się nad wał kilka układów czyszczenia impulsów, uni- okazji wyjaśniam Mariuszowi i wszystkim
sensem wykorzystania czujników fotoop- wibratorów, liczników i wyświetlaczy. Bardzo zainteresowanym:
tycznych. Bariera laserowa albo zwykła dio- ciekawą koncepcję pokazuje zamieszczony na 1. Autor propozycji zadania w Szkole
da LED czy IRED, a do tego fotoelement końcu broszurki prosty układ z kostką śmiało może przysłać rozwiązanie  swojego
mogą spełnić swoje zadanie, ale praktyczna NE(LM)567 i brzęczykiem, którego schemat problemu i ma taką samą szansę na nagrody,
realizacja i regulacja systemu byłaby utru- można zobaczyć na rysunku 2. Detektor tonu jak wszyscy inni uczestnicy,
dniona. 567 wykrywa obecność przebiegów o usta- 2. O szczegóły dotyczące prenumeraty
wionej częstotliwości i spraw z tym związanych trzeba zwracać się
Foą5%. Wyskalowany do Działu Prenumeraty AVT
potencjometr pozwala ([e-mail]).
ustawić zakres często-
tliwości, które spowo- Rozwiązania praktyczne
dują włączenie brzę- Na fotografii 1 pokazany jest model Ale-
czyka w zakresie ksandra Draba ze Zdziechowic. Schemat
6...16Hz. W praktyce można znalez
ć na stronie internetowej
wykorzystanie przy- (Drab.gif). Przycisk S1 to czujnik, S2 służy
rządu polegałoby na do zerowania licznika.
ustawianiu potencjo-
Rys. 1 metrem P1 coraz wyższej częstotliwości
i sprawdzanie, czy drgania ręki masażysty po-
Piotr Bechcicki z Sochaczewa podzielił wodują włączenie brzęczyka. Za ten oryginal-
się ogólnymi przemyśleniami na temat czuj- ny pomysł i za staranność przygotowania bro-
ników i sposobów uzyskiwania informacji szurki Marcin otrzymuje pięć punktów i na-
o drganiach ręki. Wspomniał o możliwości grodę, choć nie wykonał modelu.
wykorzystania (kosztownego) czujnika przy- Do grupy rozwiązań teoretycznych zali-
spieszenia z rodziny ADXL. Jacek Koniecz- czyłem też sposób zaproponowany przez
ny z Poznania w dwóch listach przysłał kilka Mariusza Chilmona z Augustowa. Oto frag-
ogólnych propozycji, w tym dość skompliko- ment e-maila: Rozwiązanie zadania nr 68 by-
wane systemy mechaniczne, fotoelektryczne ło dla mnie zdecydowanie zbyt trudne. Posta-
oraz rozbudowane układy elektroniczne. nowiłem, więc pójść nieco inną drogą. Napi-
Przedstawione koncepcje nie są z gruntu złe, sałem skrypt w języku JavaScript mierzący Fot. 1 Prototyp Aleksandra Draba
jednak ich realizacja byłaby zbyt skompliko- częstotliwość klikania myszką. Co prawda,
wana, zwłaszcza, że pomysłodawca nie spre- ma on wątpliwą przydatność dla masażysty 15-letni Paweł Broda z Rzeszowa przed-
cyzował szczegółów. Zachęcam Autora, żeby (który rozniósłby delikatną myszkę :), ale stawił kilka możliwych rozwiązań czujników
zamiast proponować innym swoje skądinąd przyda się nałogowym komputerowcom. Do- i wykonał układ pokazany na fotografii 2.
interesujące pomysły, choć raz spróbował łączam go do listu w postaci gotowej strony W modelu wykorzystał czujnik rezystancyj-
wykonać działające urządzenie według swej www (klikacz.html). ny i zlicza impulsy w dwóch licznikach 4017
koncepcji, wtedy na pewno zrozumie, że Fragment ekranu ściągnięty podczas ko- w ciągu 10 sekund. Układ jest dość skompli-
układy trzeba upraszczać, a nie komplikować. rzystania z  klikacza pokazany jest na kowany (Broda.gif) i można go znacznie
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
37
Szkoła Konstruktorów
uprościć, niemniej młodziutkiego konstruk- mam nadzieję, trafią do działu E-2000 lub do
tora jest też za co pochwalić. Forum Czytelników, a ich Autorzy otrzyma- Punktacja Szkoły Konstruktorów
Fotografia 3 pokazuje model Marcina ją honoraria. Na razie dostaną drobne upo-
Marcin Wiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gacki 65
Wiązani z Gacek. Czujnikiem jest mecha- minki w postaci kitów startowych.
Krzysztof Kraska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przemyśl 37
niczny styk - przełącznik. Przetwornik
Mariusz Chilmon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Augustów 35
Dariusz Drelicharz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przemyśl 30
LM2917N i wskaz
nik LM3914 umożliwiają
Bartłomiej Radzik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ostrowiec Św. 30
zobrazowanie wyniku na wyświetlaczu dio-
Marcin Malich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wodzisław Śl. 23
dowym. Marcin przysłał też schemat innego
Dariusz Knull . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zabrze 22
testera, wykorzystującego rejestr przesuwny Jarosław Chudoba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gorzów Wlkp. 21
Piotr Wójtowicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wólka Bodzechowska 21
- schemat pokazany jest na rysunku 4.
Roman Biadalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zielona Góra 20
Mariusz Ciołek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kownaciska 20
Jakub Kallas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gdynia 20
Filip Rus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawiercie 20
Rafał Stępień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rudy 20
Michał Pasiecznik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawiszów 18
Jacek Konieczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poznań 17
Radosław Koppel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gliwice 17
Piotr Romysz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koszalin 17
Fot. 4 Model Romana Biadalskiego
A
ukasz Cyga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chełmek 16
Fot. 2 Układ Pawła Brody
Radosław Ciosk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trzebnica 15
Maciej Jurzak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rabka 15
Fot. 3 Model Marcina Wiązani Uwagi końcowe Ryszard Milewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wrocław 15
Emil Ulanowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Skierniewice 15
Gratuluję wszystkim, którzy zmierzyli się
Artur Filip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Legionowo 14
z tym trudnym zadaniem. Duży plus mogą
Aleksander Drab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zdziechowice 13
sobie postawić Koledzy, którzy wspomnieli
Jarosław Tarnawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Godziszka 13
Arkadiusz Zieliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Częstochowa 12
lub choćby pomyśleli o problemie bezpie-
Piotr Dereszowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chrzanów 11
czeństwa i obudowy.
Szymon Janek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lublin 11
Jeśli ktoś dopiero teraz chciałby zaprojek-
Wojciech Macek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowy Sącz 11
tować odpowiedni układ, powinien przede Sebastian Mankiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poznań 11
Maciej Ciechowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gdynia 9
wszystkim zwrócić uwagę na łatwość obsługi.
Mariusz Ciszewski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polanica Zdr. 9
W przedstawionych propozycjach bywało
Filip Karbowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Warszawa 9
z tym różnie. Wygląda na to, że najmniej krę-
Witold Krzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Żywiec 9
Piotr Kuśmierczuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gościno 9
pujący jest sposób z czujnikiem dz
więkowym.
Michał Waśkiewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Białystok 9
Warto wtedy zastanowić się, czy nie zastoso-
Piotr Wilk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Suchedniów 9
wać skutecznego filtru dolnoprzepustowego,
Rys. 4 żeby odciąć wszelkie niepożądane dz
więki zrealizować w przypadku przetwornika
o wyższych częstotliwościach. F/U i linijki LM3914.
Na fotografii 4 można zobaczyć ele- 10 uderzeń na sekundę to naprawdę rewe- Nagrody i upominki otrzymują: Marcin Ma-
gancki model Romana Biadalskiego lacyjny wynik. Czy trzeba mierzyć częstotli- lich, Roman Biadalski, Marcin Wiązania, Pa-
z Zielonej Góry. Czujnikiem jest tu mikro- wości powyżej 10Hz? Niekoniecznie - jeśli weł Broda, Aleksander Drab i Mariusz Chil-
fon, a układ jest tak rozwiązany, że włoże- już ktoś chce, wystarczy informacja, że czę- mon. Aktualna punktacja podana jest w tabeli.
nie wtyku mikrofonu włącza też zasilanie stotliwość jest większa niż 10Hz. Szczerze Zachęcam serdecznie do udziału w bieżą-
układu. mówiąc, zakres pomiarowy mógłby wynosić cym i następnych zadaniach.
Dwa ostatnie modele przekazuję do Pra- 5...10Hz z dodatkową sygnalizacją częstotli- Wasz Instruktor
cowni Konstrukcyjnej, skąd po sprawdzeniu, wości poniżej 5Hz i powyżej 10Hz. A
atwo to Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
38