Szkoła Konstruktorów
z Zabrza, drugi, przedstawiony na fotografii gdy zachoruje ktoś z domowników. Przypo- dla różnych chorych i różnych leków.
11 został wykonany przez Piotra Wójtowi- minacz miałby wtedy postać niewielkiego Przeanalizujcie pod tym kątem przedsta-
cza z Wólki Bodzechowskiej. Wymienieni pudełka, ale nie musi być aż tak mały, jak wione rozwiązania.
trzej koledzy otrzymują na razie drobne upo- breloczek. W tej drugiej wersji, przeznaczo- W każdym przypadku trzeba się też zasta-
minki, a po opublikowaniu projektów - hono- nej dla różnych osób i różnych lekarstw nale- nowić, czy sygnał ma być na tyle głośny, że-
raria autorskie. żałoby koniecznie przewidzieć możliwość ła- by obudzić zainteresowanego, jeśli kolejny
twego nastawienia długości cyklu pracy. termin wypada w środku nocy? Jeśli tak, to
W takim przypadku trzeba też uwzględnić czy nie wprowadzić obwodu stopniowego
dodatkowy istotny problem. Pominięcie porcji zwiększania głośności?
syropu czy witamin ma niewielkie znaczenie. GratulujÄ™ wszystkim uczestnikom i licznej
Ale pominięcie jednej lub kilku dawek antybio- grupie tych, którzy rozwiązali zadanie, ale z róż-
tyku może mieć istotny wpływ na skuteczność nych względów nie nadesłali prac. Nagrody
kuracji. Pół biedy, gdy chory  klient leży plac- i upominki otrzymują: Piotr Bechcicki, Roman
kiem w łóżku. Wtedy prawdopodobnie nie Biadalski, Mariusz Chilmon, Dariusz Dreli-
przegapi sygnału dz
więkowego z przypomina- charz, Robert Jaworowski, Dariusz Knull,
cza, o ile tylko nie śpi kamiennym snem. Ale Michał Koziak, Piotr Kuśmierczuk, Rafał
nie zawsze przyjmowanie antybiotyków wiąże Stępień, Marcin Wiązania i Piotr Wójtowicz.
się z leżeniem w łóżku. Zdarza się, że mamy Aktualna punktacja podana jest w tabeli.
Fot. 11 Przypominacz Piotra Wójtowicza zwolnienie i pozostajemy w domu, ale przebieg Zachęcam serdecznie do udziału w bieżą-
choroby nie jest drastyczny i możemy nawet cym i następnych zadaniach.
wychodzić na dwór. Wtedy łatwo przegapić ko-
Uwagi końcowe lejny sygnał przypominacza i pominąć dawkę Wasz Instruktor
Bardzo się cieszę, że większość nadesłanych leku. Jak wspomniałem ogłaszając zadanie, Piotr Górecki
modeli została wykonana bardzo estetycznie. przed wakacjami na własnej skórze przekona-
Liczba przyznanych punktów w istotny spo- łem się, jak łatwo jest  przegapić kolejkę . Że-
Punktacja Szkoły Konstruktorów
sób uzależniona była też od estetyki wykona- by mieć kontrolę nad zużyciem leku oznacza-
Marcin WiÄ…zania Gacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
nia modelu. łem flamastrem terminy zażycia na plastiko-
Krzysztof Kraska Przemyśl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Myślę, że przedstawione propozycje ukła- wym listku z tabletkami, co nie do końca roz- Mariusz Chilmon Augustów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
dowe zainspirują do dalszych modyfikacji wiązało problem. Jeszcze trudniej jest kontrolo- Dariusz Drelicharz Przemyśl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
i ulepszeń. Decydując się na zaprojektowanie wać zużycie leku w postaci syropu czy proszku
Dariusz Knull Zabrze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
nowej wersji przypominacza lekarskiego nale- (np. leki wziewne na astmÄ™). Warto w zwiÄ…zku
Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
żałoby dokładnie określić sposób jego działa- z tym rozważyć, czy ma sens zastosowanie ja-
Mariusz Ciołek Kownaciska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
nia. Zdecydowana większość uczestników kiegoś prostego licznika, pomocne do kontroli
Jakub Kallas Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Filip Rus Zawiercie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
proponuje jedynie krótki sygnał dz
więkowy po przyjmowania kolejnych dawek.
Rafał Stępień Rudy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
upływie zadanego czasu. Czy to wystarczy? Osobiście nie jestem przekonany do takie-
Michał Pasiecznik Zawiszów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Wystarczy, o ile będziemy przypominacz go licznika, ale może on zainteresować Kole-
Marcin Malich Wodzisław Śl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
stale nosić przy sobie, na przykład gdy bę- gów, którzy lubią rozbudowywać układ
Radosław Koppel Gliwice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
dzie miał on postać małego breloczka moco- i wzbogacać go o różne dodatkowe funkcje.
A
ukasz Cyga Chełmek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
wanego do szlufki spodni. Jeden niezbyt dłu- Ja byłbym za prostszym rozwiązaniem - Jacek Konieczny Poznań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Radosław Ciosk Trzebnica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
gi i niezbyt głośny sygnał dz
więkowy całko- niech sygnał dz
więkowy zostanie włączony aż
Maciej Jurzak Rabka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
wicie wystarczy. Taki przypominacz dobrze do czasu, gdy użytkownik skasuje go przyci-
Ryszard Milewicz Wrocław . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
zda egzamin u osób, które prowadzą normal- śnięciem przycisku i dopiero wtedy rozpocznie
Piotr Romysz Koszalin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
ny tryb życia, a muszą regularnie zażywać ja- się nowy cykl (przy czym dz
więk nie powinien
Emil Ulanowski Skierniewice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
kieś lekarstwo. W tym wypadku nie trzeba być ciągły ze względu na oszczędność prądu, Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska . . . . . . . . . . . . . 15
Artur Filip Legionowo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
przełącznika czasów - wystarczy jednorazo- tylko powinny to być impulsy, powtarzane np.
Roman Biadalski Zielona Góra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
wo ustalić długość cyklu pracy. co 20 sekund czy co minutę.). W takiej wersji
Jarosław Tarnawa Godziszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Działanie powinno być inne, jeśli przypo- wymagana byłaby reakcja użytkownika - wci-
Arkadiusz Zieliński Częstochowa . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
minacz miałby być większym urządzeniem, śnięcie przycisku i zażycie lekarstwa. Z pew-
Piotr Dereszowski Chrzanów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
którego nie będziemy stale nosić przy sobie. nością radykalnie zmniejszy to szansę pomi- Aleksander Drab Zdziechowice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Szymon Janek Lublin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Taka wersja jest także jak najbardziej sen- nięcia dawki medykamentu. Przypominam, że
Wojciech Macek Nowy SÄ…cz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
sowna i byłaby przeznaczona do użytku do- takie działanie byłoby potrzebne do przypomi-
Sebastian Mankiewicz Poznań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
mowego sporadycznie, tylko w okresach, nacza  stacjonarnego , stosowanego w domu
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
S
z
k
o
Å‚
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
k
l
a
s
a
I
I
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 63 można zobaczyć na rysunku A. Według po- SFH300, przerzutnik zostanie wyzerowany,
W EdW 9/2001 zamieszczony był schemat mysłodawcy naciśnięcie przycisku START a generator zatrzymany. Liczba impulsów zli-
dalmierza laserowego, nadesłany jako roz- uruchomi laser oraz przerzutnik 4013 oraz czonych przez liczniki będzie zależna od cza-
wiązanie jednego z wcześniejszych zadań generator 555. Gdy promień lasera odbije się su powrotu promienia, czyli od odległości od
Szkoły przez młodego uczestnika. Układ od przeszkody i wróci do fototranzystora przeszkody. Odpowiednie dobranie częstotli-
Elektronika dla Wszystkich
Styczeń 2002 37
Szkoła Konstruktorów
wości 555 powoli uzyskać wskazanie bez-
pośrednio w metrach. A
Znalez
liście mnóstwo błędów i zgo-
dnie oceniliście, że układ nie ma żadnych
szans pracować w takiej roli. Bardzo
młodemu kandydatowi na konstruktora
można wiele wybaczyć, a nawet pochwa-
lić za pomysł, niemniej warto omówić
przynajmniej część błędów.
Najważniejszym błędem jest zbyt
mała szybkość układu. Jeden z uczestni-
ków napisał, że autor chyba zapomniał,
że prędkość światła jest całkiem spora,
jak na mierzone odległości. Nawet gdy-
by udało się wyeliminować wszystkie
inne usterki, układ jest zdecydowanie
zbyt powolny. Prędkość światła to pra-
wie 300000km/s (3*108m/s). Załóżmy,
że rozdzielczość miałaby wynosić 10m,
czyli trzycyfrowy wyświetlacz pokazał-
by odległość w zakresie 10m...9,99km.
Jeśli światło przebywa drogę np.
10m do obiektu i 10m z powrotem,
potrwa to tylko
t = 20m / 3*108m/s = 0,0666(6)µs=66,6(6)ns plus zasilania a wejÅ›cie R przerzutnika. Zadanie numer 71
Żeby więc licznik miał rozdzielczość od- Wykryliście błędy w dołączeniu poszcze- Na rysunku B pokazany jest schemat będący
czytu równą 10m, licznik z układem 555 mu- gólnych nóżek kostki 555. Wskazywaliście fragmentem rozwiązania zadania 66 Szkoły.
siałby wytwarzać impulsy o częstotliwości na dołączenie wyjścia Q przerzutnika 4013 Jak zwykle odpowiedzcie na pytanie
f = 1 \ 66,6(6)ns = 15MHz wprost do plusa zasilania. A
atwo siÄ™ domy-
Co tu nie gra?
Jak wiadomo, popularna wersja bipolarna ślić, że to jest jedynie
układu 555 może pracować z częstotliwością błąd rysunkowy na
co najwyżej 200kHz, a inne wersje też mają schemacie - autor
B
częstotliwość maksymalną ograniczoną do chce włączać kostkę
co najwyżej 3MHz. 555 przez podanie za-
Impulsy o częstotliwości 15MHz musiał- silania z wyjścia Q.
by też zliczyć pierwszy układ licznika Pomysł taki jest nie-
40110, co przy zasilaniu napięciem 5V jest zbyt fortunny z kilku
niemożliwe. powodów.
Obniżenie częstotliwości generatora dzie- Słusznie dopatrzy-
sięciokrotnie obniży rozdzielczość odczytu liście się braku obwo-
odległości do 100m, co przekreśla sens sto- du zerowania liczni-
sowania wyświetlacza 3-cyfrowego, teore- ków 40110 przed każ-
tycznie pozwalającego wtedy mierzyć odle- dym pomiarem.
głości do 99,9km. Teoretycznie, bo wskaz
nik Skrytykowaliście
laserowy o znikomej mocy  nie sięgnie na pomysł zastosowania
tak dużą odległość. przypadkowo wybra-
Mała szybkość części odbiorczej, łącznie nego fototranzystora
z fototranzystorem, przerzutnikiem, genera- do odbioru światła lasera i to bez jakiegokol- Czytelnik napisał  przeprowadziłem eks-
torem i licznikiem jest najważniejszą wadą wiek filtru i układu soczewek. Rzeczywiście, perymenty ze wzmacniaczem operacyjnym
układu. Układ nie spełni swojej roli także fototranzystory mają największą czułość i wypadły one pomyślnie. Układ był zasilany
z wielu innych względów. Słusznie stwier- w zakresie podczerwieni, a zastosowany był- napięciem +5V i wzmacniacz operacyjny
dziliście, że ustawianie przerzutnika kostki by najprawdopodobniej popularny czerwony funkcjonował bez zarzutu . Czy to prawda?
4013 za pomocą poziomu wysokiego z przy- laser o długości fali światła 680nm. Czy rzeczywiście układ będzie działać pra-
cisku START jest błędem. Przerzutnik będzie Pojawiło się też kilka odpowiedzi nietraf- widłowo? A może młody kandydat na kon-
ustawiony przez cały czas naciskania przyci- nych od najmniej doświadczonych adeptów struktora koniecznie chciał otrzymać nagrodę
sku, niezależnie od impulsu odebranego elektroniki. i upominek i skłamał, nie przeprowadziwszy
przez fototranzystor. Należało wykorzystać Gratuluję wnikliwości w wynajdywaniu żadnych testów?
wejście CLK, ale to wymaga odkłócenia sy- usterek, a młodego pomysłodawcę układu Odpowiedzi z króciutkim uzasadnieniem
gnału z przycisku START, w którym to sy- chciałbym mimo tych usterek pochwalić za nadsyłajcie w terminie 45 dni od ukazania
gnale mogą się pojawić impulsy wynikłe pomysł i zachęcić do dalszej nauki. się tego numeru EdW. Nie zapomnijcie o do-
z drgań styków. Nagrody w postaci kitów startowych AVT pisku NieGra71. Nagrodami będą drobne
Słusznie też stwierdziliście, że fototranzy- za najlepsze odpowiedzi otrzymują: kity AVT.
stor jest włączony błędnie. Przerzutnik 4013 Michał Stach Kamionka Mała
jest zerowany sygnałem wysokim, więc foto- Stanisław Szwarc Wrocław
tranzystor powinien być włączony między Marek Hajduczenia Białystok. Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
38 Styczeń 2002