Szkoła Konstruktorów
nieosiągalnej w typowych warunkach miej- jąc przed kilkoma miesiącami projekt do Oślej tów Piotrowi Wójtowiczowi, jednemu z naj-
skich, gdy przez okno wpada światło ulicznej łączki (patrz EdW 2/2001 strona 37) musiałem bardziej obiecujących uczestników naszej
latarni. Aby uzyskać sensowną czułość przy zastosować najprostsze rozwiązanie z najpopu- Szkoły. Wraz z rozwiązaniem bieżącego za-
małych prądach, należało zastosować foto- larniejszymi, najtańszymi tranzystorami i foto- dania nadesłał modele i opisy do dwóch po-
diodę albo ograniczyć dostęp światła do in- tranzystorami, bowiem fotodiody będą używa- przednich zadań. Modele można zobaczyć na
nego fotoelementu. ne dopiero podczas trzeciej wyprawy. fotografiach 25 i 26. Czekam natomiast nie
Zwróćcie też uwagę, że w niektórych Jeśli chodzi o prace z zadania 57, zdecy- tylko na rozwiązania zadań do Szkoły, ale
układach o schematach zamieszczonych na dowanie najwyżej oceniłem propozycje Bar- i na kolejne projekty do publikacji.
stronie internetowej, cały czas pracują gene- tłomieja Radzika, Macieja Jurzaka i Ry-
ratory, wobec czego układy pobierają znacz- szarda Milewicza. Nagrody otrzymają tak-
ny prąd. Fotoelement tylko blokuje pracę pi- że: Michał Bielecki, Jarosław Kempa,
szczyka. Czy nie lepiej blokować też genera- Piotr Wójtowicz, Artur Filip, Andrzej Sa-
tor, co w przypadku układów CMOS jest dowski, Filip Rus i Mariusz Chilmon.
dziecinnie Å‚atwe? Drobne upominki otrzymajÄ…: Witold Krzak,
Prawie nikt (jest tylko jeden chlubny wy- Szymon Janek, Arkadiusz Zieliński, Jaro-
jątek) nie zainteresował się popularną kostką sław Chudoba, Krzysztof Kraska, Wojtek
74HC132, która choć wywodzi się z rodziny Macek, Filip Karbowski, Jarosław Tarna-
TTL, jest układem CMOS, mogącym według wa, Marcin Wiązania i Dariusz Knull.
katalogu pracować przy napięciach zasilania Na sam koniec jeszcze remanenty. Filip
2...6V. Co ważne, kostka ta ma wydajność Rus oprócz interesującego modelu  baterii
prądową znacznie większą niż układ 4093. przysłał zdjęcia i opis modelu do zadania 55.
Niektórzy zupełnie niepotrzebnie się mar- Jak pisze, padł ofiarą poczty, która kilkakrot- Fot. Pipek Ryszarda Milewicza
twili, że dz
więk ich pipka jest za cichy. W nocy nie zwracała mu paczkę adresowaną na
naprawdę wystarczy cichutki, krótki dz
więk. skrytkę pocztową AVT. Udowodnił, że wy- Jak zwykle pozdrawiam wszystkich ucze-
Wiem to z dobrego z
ródła - od mojej żony, konał model (fotografia 24) w terminie, dla- stników i sympatyków Szkoły.
która była ofiarą Nocnych Dręczycieli, zbudo- tego do jego konta dodaję dodatkowe trzy
wanych na potrzeby Oślej łączki. Ja opracowu- punkty. Nie mogę natomiast przyznać punk- Piotr Górecki
S
z
k
o
Å‚
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
k
l
a
s
a
I
I
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 57 1Vmiędzyszczytowo, co oznacza moc rzędu waną przez liczną grupę uczestników, jest
Na rysunku A moż- co najwyżej kilkunastu miliwatów. zbyt mała pojemność kondensatora sprzęga-
A
na zobaczyć schemat Niektórzy proponowali połączenie równo- jącego wzmacniacz z głośnikiem. Kondensa-
zaprezent owany legÅ‚e kilku inwerterów lub buforów mocy tor o pojemnoÅ›ci 47µF tworzy z rezystancjÄ…
w EdW 11/2000. (4049, 4050). Najczęściej proponowaliście głośnika 4&! filtr górnoprzepustowy i obcina
Miał to być fragment jednak dodanie tranzystorowego stopnia mocy sygnały o częstotliwościach mniejszych niż
 Uniwersalnego od- według rysunku B. Istotnie zwiększy to moc 845Hz. Dla 8&! częstotliwość graniczna wy-
straszacza . Pomy- i głośność. Moc maksymalna przy zasilaniu nosi ponad 400Hz.
słodawca tego sche- 12V i obciążeniu 4&! wyniesie wtedy 4...6W. Całkowicie przekreśla to sens stosowania
matu powinien sta- Niewiele osób zwróciło uwagę na możliwość trzech głośników. Zapewne pomysłodawcy
rannie przeanalizo- wykorzystania układu mostkowego według
wać dalsze rozważa- rysunku C, co jeszcze zwiększyłoby moc.
R E K L A M A · R E K L A M
nia, by w swych na- Kilka osób zaleca usunięcie głośników
stępnych pracach ro- i zastąpienie
bić mniej błędów. ich membraną
B
Zachęcam go też do prób praktycznych  piezo.
wtedy takie błędy wychodzą na jaw. Kol ej ną
W tym prostym układzie, nadesłanym poważną i ła-
przez poczÄ…tkujÄ…cego adepta elektroniki, wy- twÄ… do wy-
kryliście wiele błędów. Nadeszły dziesiątki krycia uster-
odpowiedzi, prawie wszystkie trafne. Tylko kÄ…, sygnalizo-
kilku zupełnie początkujących nie rozpozna-
ło żadnej z rzeczywistych usterek.
C
Przede wszystkim zwracaliście uwagę, że
wyjście bramki CMOS w żadnym wypadku
nie dostarczy do głośników odpowiedniej mo-
cy. Rzeczywiście, oporność wyjściowa bram-
ki jest rzędu 100&!, więc na oporności głośni-
ków (4&! lub 8&!) napięcie będzie mniejsze niż
Elektronika dla Wszystkich
35
Szkoła Konstruktorów
chodziło o takie głośniki, jak w typowym kie bramki z negacją. Jednak pomysł linea- stotliwości, więc nie można tu mówić o ko-
zestawie głośnikowym, stąd dodatkowo ryzacji bramki Schmitta, która z założenia lejnej usterce.
elementy zwrotnicy. Zastosowanie trzech gło- ma dawać na wyjściu przebieg o ostrych Najwięcej błędów odnalazł i skomento-
śników ogromnie i zupełnie niepotrzebnie zboczach, jest ewidentnym nieporozumie- wał Piotr Dmuchowski z Jednorożca, za co
zwiększyłoby koszty. Wielu uczestników pod- niem. W tym miejscu zwracam się do bar- otrzymuje nagrodę. Nagrody otrzymają tak-
kreślało, że w odstraszaczu trzeba zastosować dziej zaawansowanych uczestników Szkoły: że Michał A
ęcki z Międzywodzia i Rafał
możliwie tani głośnik, bo przecież, będąc na- jak sądzicie, czy bramkę  ze szmitem Burzyński z Gdańska.
rażony na wilgoć i inne niebezpieczeństwa, ła- w ogóle da się zlinearyzować? Jaki wpływ
two może się zepsuć. ma tu stosunek wartości rezystorów, czyli F
Kolejną istotną usterką jest próba lineary- głębokość ujemnego sprzężenia zwrotnego?
&!
zacji bramki za pomocą rezystorów 330&!. Czy przy głębokim sprzężeniu uda się bram-
Ta sprawa też wywołała mnóstwo komenta- kę zlinearyzować, czy raczej wzbudzi się
rzy. Przede wszystkim zwracaliście uwagę, ona na wysokiej częstotliwości? A może bę-
że nie ma potrzeby linearyzować bramek, bo dzie jeszcze inaczej? Kto chce, może to
przebieg prostokątny da ostrzejszy, bardziej sprawdzić za pomocą oscyloskopu w ukła-
przeraz
liwy dz
więk. Nie uszedł uwadze fakt, dzie z rysunku D.
że tak małe wartości rezystorów były stoso-
wane do współpracy ze starymi bramkami D
TTL, a nie z CMOS-ami, które mają znaczną
rezystancję wyjściową i nieporównanie
większą wejściową.
Duża grupa uczestników przytomnie
stwierdziła, że pomysł linearyzacji bramki
 ze szmitem jest, delikatnie mówiąc, nie- Grzegorz Talarek z Międzyrzecza zau-
trafny. Oczywiście, w uzasadnionych, bar- ważył, że na wejście wcale nie trzeba poda-
dzo rzadkich przypadkach, można linearyzo- wać przebiegu prostokątnego. Po zwarciu
wać bramki, i to nie tylko prościutkie niebu- wejścia do masy (i odwróceniu elektrolita) Zadanie nr 61
forowane inwertery z kostki 4069, ale wszel- układ stanie się generatorem  patrz rysunek Na rysunku F pokazany jest układ sygnali-
E. Obecność dodatko- zatora świateł samochodowych. Poszczegól-
wego rezystora w sze- ne punkty mają być podłączone:
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M
reg z kondensatorem A - do żarówek świateł mijania,
nie przeszkadza. To B - do stacyjki,
prawda, ale układ ma C - do wyłącznika drzwiowego.
być sterowany przebie- Pytanie jak zwykle brzmi:
giem o zmiennej czÄ™-
Co tu nie gra?
Możecie krótko odpowiedzieć na pytania:
Czy ogólna koncepcja jest prawidłowa? Czy
układ jest z gruntu błędny? Czy może zawie-
ra jedynie drobne niedoróbki, mogące
w pewnych warunkach powodować niepra-
widłową pracę?
Odpowiedzi na kartkach oznaczonych
NieGra57 nadsyłajcie w ciągu 45 dni od uka-
zania siÄ™ tego wydania EdW.
E
Piotr Górecki
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M
Elektronika dla Wszystkich
36