Szkoła Konstruktorów
Fot. 26 Model 1 Fot. 27 Model 2 Fot. 28 Model 3 Fot. 29 Model 4
Romana Biadalskiego Romana Biadalskiego Romana Biadalskiego Romana Biadalskiego
Rys. 14
 oporu materii jest jednym układów. Wśród nadesłanych i omówionych
z najciekawszych i najbardziej propozycji znajdziecie wiele lepszych i gor-
satysfakcjonujących aspektów szych przykładów - przeanalizujcie schematy
uprawiania elektroniki. Oprócz ze strony internetowej, które nie zmieściły
poprawności i staranności za- się w czasopiśmie. Zachęcam serdecznie do
wsze najwyżej oceniam właśnie udziału w bieżącym i następnych zadaniach.
tę iskierkę inwencji, błysk idei. Nagrody otrzymują: Mariusz Chilmon,
Dlatego upominki i nagrody do- Piotr Wójtowicz, Roman Biadalski, Rafał
stali nawet ci, których schematy Stępień, Marcin Malich, Szymon Janek
zawierały błędy i niedoróbki, i Jarosław Chudoba. Upominki dostaną:
a nie  kompilatorzy , którzy ze- Piotr Dereszowski, Dariusz Drelicharz,
stawili swoje poprawne układy Dawid Lichosyt, A
ukasz Klepacz, Grze-
z powszechnie znanych bloków, gorz Michaluk, Piotr Romysz, Jarosław
żywcem wziętych z EdW. Przy Tarnawa, Marcin Wiązania i Witold Woj-
okazji serdecznie zachęcam do ciechowski. Aktualna punktacja podana jest
wszelkich eksperymentów z wła- w tabeli.
Doceniłem też wzmianki o kłopotach i nie- snymi pomysłami układowymi, a jednocze- Wasz Instruktor
spodziankach - właśnie przezwyciężanie śnie do upraszczania, a nie komplikowania Piotr Górecki
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
S
z
k
o
Å‚
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
k
l
a
s
a
I
I
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 69 Analizując odpowiedzi zwracałem szcze- jest rezystor R3 włączony w szereg z przyci-
W EdW 11/2001 zamieszczony był schemat gólną uwagę na to, jak podeszliście do anali- skiem S5. Układ należałoby więc zmodyfi-
zamka szyfrowego. Można go zobaczyć na zy układu. Zdecydowana większość skupiła kować według rysunku B.
rysunku A. Propozycja nadesłana przez się na szczegółach. Prawie trzy czwarte uczestników doszło
młodziutkiego i niedoświadczonego Czytel- Prawie wszyscy jak najbardziej słusznie do wniosku, że zamiast bramek NAND
nika zawiera wiele błędów i niedoróbek. Nie- zauważyli brak rezystorów między wejścia- w układzie powinny być zastosowane bram-
zbyt stosowne byłoby jednak wyśmianie błę- mi CMOS, a masą (przy kluczach S3, S4, ki AND. Tylko wtedy układ będzie działał
dów, ponieważ większość odpowiedzi... S5). Rzeczywiście, wejścia CMOS w żad- zgodnie z opisem.
nie zawierała żadnej wzmianki o kluczowej nym wypadku nie powinny  wisieć w powie- Ponadto zwróciliście uwagę na fakt, że
wadzie układu! trzu . Zwróciliście uwagę, że niepotrzebny  elektrolity w spoczynku pozostają bez na-
pięcia, co na pewno nie jest zaletą.
Rys. A Rys. B Wiele osób miało za złe, że układ
4017 został nazwany przerzutnikiem.
Nie nazwałbym jednak tego grubym
błędem, tylko niedoróbką, ponieważ
licznik 4017 można zamienić w prze-
rzutnik T przez skrócenie długości cy-
klu z 10 do 2 - załóżmy, że jest to
skrót i autor po prostu nie dorysował
obwodu skracania i wejścia
zezwalającego. Wtedy wyjścia Q0,
Q1 licznika byłyby wyjściami Q, Q\
przerzutnika - patrz rysunek C.
Elektronika dla Wszystkich
Marzec 2002
32
Szkoła Konstruktorów
A przy odrobinie spry-
tu można wykorzystać
też wejście zerujące
(które dla skrócenia
cyklu połączone jest
wtedy z wyjściem Q2).
Jedną z możliwości
pokazuje rysunek D.
Obiekcje dotyczÄ…ce
takiego przerzutnika sÄ… Rys. C Rys. G
jednak w gruncie rze-
czy słuszne, ponieważ Rys. D
opis wskazuje, że po- Może nie do końca skutecznym, ale bar-
winien to być przerzut- dzo prostym sposobem jest wykorzystanie
nik D z zerowaniem, niepodłączonego przycisku S2, a lepiej kilku
a nie przerzutnik T. innych, połączonych równolegle. Układ
Wiele osób słu- Rys. E zmodyfikowany według takiej koncepcji po-
sznie zwróciło uwagę, kazany jest na rysunku H. Naciśnięcie jakie-
że równolegle do Rys. F gokolwiek nieprawidłowego przycisku (S2,
przekaz
nika trzeba S5, S6, S7) zablokuje działanie na czas wy-
dodać diodę, żeby znaczony prze R3C3 (kilkanaście... kilka-
przepięcia powstające podczas wyłączania dziesiąt sekund), co znakomicie utrudni za-
nie uszkodziły tranzystora. danie ewentualnemu włamywaczowi, tym
I w podanych kwestiach opinie były zgod- bardziej, że nie będzie to niczym sygnalizo-
ne. Prawie wszyscy zauważyli wspomniane wane. Natomiast otwarcie zamka nastąpi po
mankamenty. naciśnięciu najpierw przycisków S1, S3,
Niewiele osób zakwestionowało nato- Dodawanie obwodów likwidujących a potem S4.
miast sposób włączenia obwodu R2C2. We- drgania styku S2 jest niecelowe, ponieważ Tym razem nagrody za najbardziej trafne
dług zamierzeń pomysłodawcy ma on zapa- ewentualne zakłócenia zostaną uśrednione odpowiedzi otrzymują:
miętać stan wysoki, który pojawi się na w obwodzie R2C2. Zbigniew Meus Dąbrowa Szlachecka,
wyjściu bramki U2A po naciśnięciu przyci- Czy jednak zmodyfikowany układ według Jarosław Szanowicki Suchowola,
sków S1, S3. Tak przynajmniej zdaje się rysunku G będzie działał poprawnie? Krzysztof Maszek Szczecin.
wynikać z opisu. Niestety, obwód ten zu- I tu stwierdzam, że na palcach jednej ręki
pełnie nie spełni swojej roli. Owszem, kon- można policzyć osoby, które zakwestionowa- Zadanie 73
densator o pojemnoÅ›ci 150µF opóz
ni poja- ły ogólną koncepcję. To przecież miał być Na rysunku J pokazany jest schemat wykry-
wienie się stanu niskiego po zwolnieniu zamek szyfrowy, utrudniający dostęp. Tym- wacza burzy. Układ ma dwa tory: akustyczny
przycisku S3, ale opóz
nienie to będzie rzę- czasem wcale nie trzeba wiele sprytu, żeby z mikrofonem (membraną piezo) oraz drugi
du 15ms (150µF x 100&!), czyli absolutnie taki zamek  zÅ‚amać . Wystarczy na przykÅ‚ad z czujnikiem deszczu.
niewystarczające. W takim układzie rezy- kolejno naciskać
stor R2 jest zbędny, bo i tak kluczową rolę klawisze w przy-
będzie odgrywać rezystancja wyjściowa padkowej kolejno-
bramki U2A (ok. 100&!). Aby układ działał ści, by szybko tra-
zgodnie z opisem, należałoby dodać diodę fić na prawidłową
według rysunku E. sekwencję. Mało
Tylko kilka osób zwróciło uwagę, że nie- tego: naciśnięcie
odkłócony styk S4 może powodować poja- wszystkich klawi-
wienie się na wejściu CL nie jednego, ale se- szy S1...S4 włączy
rii impulsów, związanych z draniami styku. przekaz
nik, co jest
Wtedy po naciśnięciu S4 stan licznika U1 niedopuszczalnym błędem. Rys. J
pracującego jako przerzutnik T byłby przy- Czy można poprawić tę wadę?
padkowy. Aby to usunąć, należałoby dodać
Jak zwykle pytanie brzmi:
obwód całkujący RC na wejściu CL kostki
4017, według rysunku F, bo wiadomo, że Rys. H
Co tu nie gra?
jest to wejście z histere-
zą. Nie byłoby nato- Wyjaśnienia nie powinny być obszerne -
miast dobrym pomy- jeśli znajdziecie więcej niż jeden błąd, podaj-
słem dodanie takiego cie je najlepiej w punktach. Bardzo proszę
obwodu w obwodzie o takie krótkie odpowiedzi, bo znacznie uła-
przycisku S4, ponieważ twi mi to analizę nadesłanych prac. Odpo-
bramka AND raczej nie wiedzi opatrzcie dopiskiem NieGra73
będzie mieć wejść z hi- i nadeślijcie w terminie 45 dni od ukazania
sterezą, chyba że po- się tego numeru EdW. Nagrodami będą drob-
wstanie z połączenia ne kity AVT.
dwóch bramek kostki
4093. Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
Marzec 2002
33