Szkoła Konstruktorów
Co tu nie gra?- Szkoła Konstruktorów klasa II
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 55 RST. Tak! Wbrew pozorom nie jest to bez- jako rozwiązanie zadania 50 schemat układu
W EdW 9/2000 na stronie 37 pokazano upro- sensowny zabieg - wystarczy jeden rezystor realizującego taką funkcję, zawierający nie-
szczony schemat, który ma pełnić rolę prze- o odpowiednio dużej wartości. Rezystor ten z zbędny układ czasowy, ale obarczony inny-
łącznika sterowanego dz
więkiem. Schemat pojemnością wejściową wejścia RST mi usterkami. I to jest przykład, że nie jest
ten pokazany jest na rysunku A. (5...10pF) tworzy układ opóz
niający. Oczy- łatwo rzetelnie ocenić nadesłane prace. Czy
wiście, można też dać obwód RC, jak propo- przyznać więcej punktów uczestnikowi,
Rys. A nuje wielu uczestników. który nie zapomniał o układzie czasowym,
ale ma liczne usterki w schemacie, czy wy-
żej ocenić kolegę, którego układ w zasadzie
jest poprawny, wzorowany na układach z
EdW, ale nie realizuje głównego celu?
Nie dziwcie się więc, że czasem liczba
przyznanych punktów może wydać się dziw-
na  często mają na nią wpływ szczegóły,
których nie omawiam w artykule.
Wracając do głównego wątku - jestem za-
skoczony, iż żaden uczestnik nie zwrócił
Nie jest błędem, jak przypuszczało kilka Poważny błąd logiczny pomysłodawcy uwagi na tę istotną sprawę, przekreślającą
osób, obecność wejść oznaczonych CL i EN układu z rysunku A, który zresztą jest studen- praktyczną przydatność rozwiązania. Dlate-
zamiast CLI czy INH. W różnych katalogach tem, aktywnym uczestnikiem Szkoły, polega go tym razem, po raz pierwszy w historii
i bibliotekach programów do rysowania na tym, że nie pomyślał on, co się będzie drugiej klasy Szkoły, nie będzie nagród. Po-
schematów spotyka się odmienne oznacze- działo w układzie, gdzie zwora zdecyduje o dam tylko nazwiska Kolegów, którzy nade-
nia, ale nie jest to błąd, tylko drobna niekon- działaniu przerzutnika po dwóch czy trzech słali najlepsze odpowiedzi dotyczące hazar-
sekwencja. dz
więkach. Ściślej biorąc, należałoby powie- du czasowego:
Nie jest też błędem brak bramki Schmitta dzieć, że układ będzie przełączany co dwa Janusz Mikołajczyk z Dzierzbina, A
u-
w obwodzie wejścia CL  w kostce 4017 jest bądz
trzy impulsy dz
więkowe... kasz Podgórnik z Dąbrowy Tarnowskiej,
to wejście z wewnętrznym obwodem Każde dwa czy trzy impulsy, także te Przemek Młodecki z Krosna, Marek Po-
Schmitta. przychodzące w dużych odstępach czasu... znański z Puław, Tomasz Jadasch z Kęt,
Zdecydowana większość uczestników Oznacza to, że wprawdzie nie zareaguje Arkadiusz Antoniak z Krasnegostawu i Ra-
zwróciła uwagę na problem hazardu czaso- na jedno klaśnięcie, ale potem zareaguje na fał Baranowski z Gliwic.
wego. Przy pokazanym sposobie zerowania jedno czy dwa.
kostki 4017 dodatni impuls, pojawiający się Układ będzie poprawnie działał jedynie Zadanie 59
na wejściu RST będzie bardzo krótki, rzędu przy ustawieniu liczby dzwonków na 1. Przy Tym razem zadanie jest bardzo proste. Na ry-
nanosekund. W skrajnie niekorzystnej sytua- ustawieniu na dwa lub trzy, impulsy będą się sunku B można zobaczyć fragment układu
cji tak krótki impuls nie wystarczy, żeby wpi- niejako kumulować  zliczane będą wszyst- nadesłanego jako rozwiązanie jednego z
sać do kostki 4013 stan z wejścia D. kie kolejne impulsy, także te przychodzące w wcześniejszych zadań Szkoły. Jak zwykle
Wprawdzie na pierwszy rzut oka mniej dużych odstępach czasu, co spowoduje przy- odpowiedzcie na pytanie:
skomplikowana kostka 4013 powinna być padkowe i niezamierzone przełączanie.
szybsza od bardziej skomplikowanego liczni- Wykluczone jest także użycie jednocześnie
ka 4017, ale jest to tylko przypuszczenie, nie dwóch lub trzech takich odbiorników, usta-
poparte konkretnymi danymi katalogowymi. wionych na różną liczbę dzwonków. Pomysł
Katalog podaje jedynie, iż minimalna dłu- wyboru liczby impulsów nie ma więc prak-
gość impulsu zegarowego przerzutnika 4013 tycznego sensu i jest niepotrzebnym kompli-
przy zasilaniu napięciem 5V nie powinna być kowaniem układu oraz obsługi przyrządu.
mniejsza niż 250ns. Dopiero taki impuls Niemniej podstawowa idea, której pomy-
gwarantuje, że wszystkie egzemplarze będą słodawca nie przemyślał do końca, jest pra-
działać poprawnie (większość będzie działać widłowa  chodzi o to, by przekaz
nik nie
już przy impulsie o szerokości 125ns). Choć przełączał się pod wpływem jakichkolwiek
katalog dla kostki 4017 podaje 500ns (przy przypadkowych dz
więków, tylko na wyra- Rys. B
5V) jako minimalną długość impulsu gwa- z
ny rozkaz składający się na przykład z
rantującego wyzerowanie, przedstawiona trzech klaśnięć. Prezentowany układ nie rea-
Co tu nie gra?
obawa jest słuszna. Jeśli akurat w układzie lizuje jednak takiej funkcji. Aby ją realizo-
znajdzie się szybka kostka 4017 i powolna wał, musiałby zawierać układ czasowy, uru- Odpowiedzi nadsyłajcie w terminie 45 dni od
4013, układ może nie pracować. chamiany pierwszym impulsem dz
więko- ukazania się tego numeru EdW, a kartki
Ale nie jest to jedyny mankament. Uwa- wym. A przerzutnik zmieniałby stan tylko oznaczcie dopiskiem  NieGra59 . Nagroda-
żam nawet, że jest mniej ważny od innego. wtedy, jeśli w czasie  okienka , wyznaczo- mi będą kity AVT lub książki.
Długość impulsu na wejściu CL kostki 4013 nego przez taki układ czasowy nadeszłoby ni
można w prosty sposób przedłużyć dodając mniej, ni więcej, tylko trzy impulsy. Co cie-
jeden rezystor włączony w szereg z wejściem kawe, jeden z uczestników Szkoły nadesłał Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich
35