skanuj0004 (73)

m A. Jędrzejewska i inni.

zarówno beleczek'kostnych, jak i części korowej [6, .21]. Dot;.cz> 10 zwłaszcza kości, których struktura uwarunkowana icbi silami grawitacji, skurczami mięśni i ruchami koiKz>n czego konsekwencji! jest osteopenia lub osteoporoza. W oparciu o prawo Wolffa [2, 3, 4, 5] do profilaktyki i leczenia osteoporozy wprowadzono.ćwiczenia.czynne z oporem wykonywane w pozycji antygrawitacyjnej. ^v‘ * ¹

Cel pracy

Celem pracy jest przedstawienie wyników kompleksowego leczenia osteoporozy dziecięcej, pomenopauzal-nej i starczej, zwłaszcza z zastosowaniem ćyvićzeń. w,; poz>cjach antygrawitacyjnyęh z uwzględnieniem obrazu klinicznego i zaburzeń biomechąnicznych.

Materiał i metoda

W latach 1989-2004 w Katedrze i Klinice Rehabilitacji hospitalizowano .765 pacjentów z osteoporoza.IlUifll 15., dzieci (9 % osteoporozą idiopatyczną ióż osteoporozą objawów u - 3 w przebiegu nadczynności tarczycy i 3 w prze-_o biegu nadczynności przytarczyć). W chwili przyjęcia wiek dzieci wynosił 4 do 10 lal (śr. 7.lal),'.W grupie dorosłych było600 kobiet z osteoporoząpomenopa.uzalną w,wjęku.od. 48 Jo 59 lat (śr, 53.5 lat) i . 150 w wieku od 60 do.85 lat (śr. • . 72,5 lat) z osteoporozą starczą. '    ^    ^, Vv. ;

U wszystkich pacjentów niezależnie od badań dodatkowych koniecznych do ustalenia etiopatógeneży osteoporozy. do oceny dynamiki choroby i wyników.leczenia posługiwaliśmy się oceną natężenia bólu, postawy ciała f zachowania się kończyn według standardowego badania ortopedycznego, oceną siły mięśniowej-^- wg testu Lovetta - •• oraz jakościową oceną chodu w kategoriach izochronii, izotonii i izonietrii. Ból oceniano w czterostopniowej skali: •. 0 - brak bólu, 1 - ból sygnalizowany, nieupośjedzający. czy nności narządu ruchu, 2 - ból sygnalizowany lub'występujący tylko w postaci, wzorca bólowego _;i upośledzający czy nność ruchową, 3 - ból uniemożliwiającyodcinkową-., czynność narządu ruchu [9].    v

Wczesnym objawem wiodącym u dzieci był ból zlokalizowany w obrębie stawów skokowych i kręgosłupa-'^-podczas stania i chodzenia. Postępowanie lecznicze było uwarunkowane natężeniem.bólu..

W procesie usprawniania' ruchowego pacjentów z V osteoporozą dziecięcą oraz inwolucyjną stosowano ćwiczenia w pozycjach antygrawitacyjnych, opracowane przez prof. Krystynę Dobosiewicz. W ostrym okresie choroby w procesie rehabilitacji nacisk położono na następujące działania:

1)    ćwiczenia stóp. i nauka-chodzenia na- miękkimi * elastycznym podłożu,^- •

2)    eliminacja bodźców bólowych przez zastosowanie nauki chodzenia w wodzie oraz masażu segmeńtarnego,

3)    ćwiczenia oddechowe uruchamiające klatkę pier siową i kręgosłup,

4)    ćwiczenia mięśni.tułowia i kończyn dolnych v pozycji-antygrawitacyjnej ze zwiększającym się zeniem osiowym kóśćca,

. 5) fizykoterapię (lampa kwarcową, jonoforeza wapniowa i magńctostymulacja).

Natomiast postępowanie rehabilitacyjne u dzieci w okresie podostrym choroby oparto o:

I) ćwiczenia oporowe.tułowia i kończyn w pozycji ■'osiowego obciążenia szkieletu,' ^-    :

'2) ćwiczenia ogólnorozwojowe I oddechowe,! 7 ^: 3. trening'interwałowy ha¥iiżnt ruchomej, y.

4) trening rowerowy ciągły ze stopniówym zwięk-,-szającymśię obciążeniem,;    . _s .

.    -5) ęwieżenią-kończyn dolnych na stepperze, .

v 6 j. fizykoterapię: (lampa kwarcowa i,magnetostymulacja). Równolegle" do postępowania usprawniającego i obok leczenia przyczynowego, w osteoporozie objawowej (w obu typach osteoporozy) stosowano preparaty wapnia, witaminę D i dietę wzbogaconą w białko pochodzenia roślinnego.

Przeciętny okres leczenia u dzieci z ciężką’osteoporozą idiópaiyęzną waha! się od 3 do 5 jat, dwoje dzieci pozostaje ^: riądaj W jęczeniu.4J 6 dzieci z osteoporozą óbja.wo.wą okres • leczenia 'by! krótszy, wynosił 2 lata.- 'Pacjeńtkftdórośle^s

■    pierwszym okresie choroby były hospitalizowane w Klinice Rehabilitacji, a następnie leczone w Przyklinicznej Poradni Rehabilitacyjnej.

.- ‘W.grupie pacjentek dorosłych,również włączono ćwiczenia oporowe w pozycji osiowego obciążenia szkieletu, uwzględniając stopień zaawansowania osteoporozy i cho-

■    roby* współistniejące. W osteoporozie >pomenopauzalnej

' stosowano: • ‘    - ■*?'

; - ćwiczenia ogólnokóndyeyjne,' aerobiki* pływanie, spacery,    ^;    * ’ ’^:v    -v

-.tt techniki relaksacyjne .(np, trening autogenny Schultza, Jacobsona),

_;__;f.- -r ćwiczenia rozciągające mięśnie przykurczone z wykorzystaniem tzw. technik miękkich,, jak stretching f po-^: *iźómetryczńa relakśacja,^;r-^r'• ppP

-    ćwiczenia wzmacniające'mięśnie ańtygrawiiaęyjiie.

, .głównie mięśńje. grżbięftyi];

izórhetrycżne "oraz cyyićzenfą, czynne ^rzj!oi^ran_iⁱ^smy;;'wJ' pozycjach antygrawitacyjnych,. -o ; *7

-    ćwiczenia oddechowe, w.celu aktywacji toru piersiowego, poprawy funkcji mięśni oddechowych: i stymulacji układu krążeniay

-    terapię Nordic-walkifig.    ; -

W osteoporozie starczej program rehabilitacji był usta-: lany ze szczególnym "u wżgjędnieriiem pozibmu wydolności fizycznej oraz sprawności pacjentek i obejmował:

-ćwiczenia antygrawitacyjne,..

-    ćwiczenia równoważne,

-    ćwiczenia rozciągające przykurczone mięśnie, . -

-    ćwiczenia wzmacniające rnięśnie osłabione,

- ćwiczenia krążeniowp-oddęchowe, .: . ,.    • y _;:

-    trening rowerowy. 7    .^r

Usprawnianie rochówe w obu. typach osteoporozy inwolucyjnej prowadzono'równolegle z dietą oraz farmakoterapią choroby zasadniczej i chorób współistniejących!

Przykłady ćwiczeń w pozycji aątyg^wi^taćyjnej z osiowym obciążeniem szkieletu stasowanych'w^- profilaktyce iw' leczeniu osteoporozy przedstawiono na rycinach 1-3.