9.01.2013
9 stycznia 2013
15:13
Skład mineralny bazaltu (lubi o to pytać) - skaleń (labrador, bytownit, anortyt?)
Tabliczki w przekroju to zblizniaczone skalenie.
Eukryty - kosmiczne wulkanity
Diogenity - są rodzajem tzw. kumulatów w przewadze zbudowanych z piroksenów. (kumulaty - nagromadzenia
kryształow opadających w komorze magmowej - niektóre minerały krystalizują szybciej względem punktu eutektycznego
i opadają na dno "bańki magmowej")
Howardyty - "brekcje" - ma strukturę brekcji, a jest złożona z klastów eukrytowych i diogenitowych. Traktowane sa jako
fragmenty asteroid o dużej wielkości, przynajmniej średnicy kilkuset kilometrów, a sama brekcjowa struktura jest
tłumaczona jako efekt kolizji z mniejszymi asteroidami, co doprowadziło do wymieszania skał płaszcza asteroidy
(diogenitów) ze skałami skorupy (eukrytów).
Meteoryty żelazne stanowią mieszaninę niklu i żelaza i stanowią:
Kamacyt FeNi (zawietra ok 6% niklu)
Tenit NiFe (zawiera około 30% niklu)
1. Heksaedryty - zbudowane z kamacytu
2. Oktaedryty - z kamacytu i tenitu
3. Ataksyty - z tenitu.
Oktaedryty przeciętnie zawierają 16-14% niklu, charakteryzuje je obecność figur Widmanstattena (delikatnych linii
przecinających się nawzajem, które ujawniają się na przeciętej powierzchni meteorytu po trawieniu jej kwasem
azotowym.
Są one efektem nierównomiernego trawienie tenitu i kamacytu, gdyz jest bardziej odporny na trawienie kwasem
azotowym. Wraz z wzrostem zawartości niklu wzrasta odporność na trawienie kwasem azotowym.
Meteoryty żelazno-kamienne - najładniejsze i najmniej liczne, mają strukturę metalicznej gąbki z wolnymi
przestrzeniami wypełnionymi oliwinem.
Meteoryt można rozpoznać po obecności ciemnej warstwy powierzchni o grubości ok 1mm.
Obecność regmagliptów - charakterystyczne wgniecenia na powierzchni, przypominające odciski palców w cieście. Są
one efektem zawirowań powietrza podczas przedzierania się przez atmosferę.
Tektyty - nie wiadomo skąd się biorą, najbardziej powszechna jest teoria, że powstały podczas wybuchu
kraterotwórczego przy uderzeniu minerału w powierzchnię Ziemi.
WIETRZENIE
Wietrzenie - zespół procesów niszczących skały pod wpływem czynników atmosferycznych.
Istotą wietrzenia jest rozpad skał na mniejsze fragmenty, którem mogą być odprowadzone metodą erozji. Bez wietrzenia
ziemia nie posiadałaby gleb, czyli byłaby pustynią pozbawioną życia. Wiele złóż jest efektem procesów wietrzenia.
Wietrzenie fizyczne:
 insolacja
 Zamróz
 Mechaniczne działanie krystalizujących soli mineralnych
 Mechaniczna działalność organizmów
Insolacja - warunkiem wystąpienia insolacji są duże i częste wahania temperatury. Minerały wykazują anizotropię
(zróżnicowanie wartości fizycznych cech wektorowych danego kryształu, np. podgrzany kryształ w różnych kierunkach w
różny sposób się rozszerzy, w przypadku izotropowych, czyli ciał bezpostaciowych, szkliwa, w każdym kierunku rozszerza
się o tyle samo)
Geo fiz - wykłady Strona 1
się o tyle samo)
W każdym kierunku krystalograficznym współczynnik rozszerzalności jest inny, kryształy układu tetragonalnego,
trygonalnego i heksagonalnego posiadają dwa kierunku rozszerzalności, natomiast kryształy układu rombowego
wykazują trzy kierunku rozszerzalności. Ciała bezpostaciowe i szkliwo wykazują jednakową rozszerzalność (są
izotropowe). W nagrzanej skale będącej zbiorem minerałów każdy kryształ rozszerza się na swój sposób, czego wynikiem
jest duże ciśnienie wywierane na sąsiednie minerały. Z kolei przy spadku temperatury następuje nierównomierne
kurczenie poszczególnych kryształów, czego efektem jest dezintegracja skały na poszczególne ziarna (dezintegracja
granularna)
Eksfoliacja - powierzchniowe, skorupowe łuszczenie, oddzielność powierzchniowej warstwy skały.
Zamróz - zjawisko zwiększania objętości przez wodę podczas zamarzania. Przy spadku temp. Poniżej 4*C objętość wody
wzrasta proporcjonalnie do spadku gęstości. Gdy w temp. 4*C gęstośc wody wyniosi 1g/cm3przy objętości 1cm3/g to
,
gęstość równa się 0,917g/cm3, a objętość 1,09cm3/g, czyli objętość wody wzrasta o 9%.
Zależy od
 porowatości skał
 Wilgotności powietrza
 Częstości zmian temperatury w zakresie punktu zamarzania wody
Występuje głównie w klimatach umiarkowanych i polarnych. Szczególna intensywność tego zjawiska występuje w strefie
przygruntowej.
Sole wytrącają się na skutek parowania wody, która migruje ku górze, odsiąkając kapilarnie. W warunkach pustynnych
efekt ten jest szczególnie wyraz
ne i efektowne.
Uwodnienie anhydrytu w gips powoduje zwiększenie objętości o ok 60%, co powoduje zwiększenie ciśnienia o ok 1 mega
Pa/cm3.
Przejście Na2SO4w Na2SO4*10H2O powoduje wzrost ciśnienia rzędu 0,25 mega Pa.
Biologiczne wietrzenie mechaniczne - korzenie roślin są w stanie dezintegrować skały. Istnieją również organizmy
mogące niszczyć skały, np. liczne bakterie czy małże.
Geo fiz - wykłady Strona 2