Jak zacząć poszukiwania?
Krok 1. Przede wszystkim zacznij od siebie. Zbierz i uporządkuj dokumenty dotyczące
Twojej własnej osoby, takie jak akty urodzenia, chrztu, świadectwa szkolne, różnego rodzaju
legitymacje, dokumenty związane ze służbą wojskową, studiami, pracą, małżeństwem,
stanem posiadania. Warto też przejrzeć swoje zdjęcia i spróbować je opisać. Jesteś jedyną
osobą, która ma dostęp do kompletu tych dokumentów, może je uporządkować, opisać i
zabezpieczyć, pozostawiając w spuściz
nie dla przyszłych genealogów.
Krok 2. Rozejrzyj się po domu w poszukiwaniu dotyczących Twojej rodziny starych
dokumentów, zdjęć, wycinków z gazet, pamiętników, kalendarzy, modlitewników, książek z
dedykacjami itp. Przypomnij sobie również i zanotuj to, co sam wiesz o swojej rodzinie.
Krok 3. Kiedy już zgromadzisz ten cały materiał i go posegregujesz powinieneś uzyskane
informacje usystematyzować i starannie zanotować. Im wcześniej zaczniesz to robić tym
lepiej. Póz
niej możesz pogubić się w stosie papierów. Kiedyś do tego celu wykorzystywano
specjalne papierowe fiszki. Dzisiaj najwygodniej jest gromadzić i segregować informacje
przy pomocy wyspecjalizowanych komputerowych programów genealogicznych. Internet
pełen jest programów shareware, które możesz ściągnąć z sieci i wykorzystywać w swoich
poszukiwaniach. Przy wyborze programu należy pamiętać o dwóch rzeczach. Program taki
powinien rozpoznawać polskie znaki diaktrytyczne oraz zapisywać i odczytywać pliki w
formacie GEDCOM, który jest standardowym formatem zapisu danych genealogicznych.
Wymogi te spełniają spolszczone wersje programów "Brother's Keeper" i "Fzip Family Tree"
(oba przeznaczone dla Windows) oraz "A-Gene" (wersja polska tylko na Amigę) oraz
anglojezyczne programy: "Famtree", "Kinship Archivist", "Geb's Dynas-Tree" i "Genius
Family Tree". Pamiętaj - nie ma programu idealnego, każdy z nich ma swoje wady i zalety.
Ostateczny wybór zależy tylko od Ciebie.
Krok 4. Teraz, kiedy zostały już uporządkowane posiadane przez Ciebie podstawowe dane
możesz zacząć rozmowy ze starszymi członkami rodziny - najpierw z rodzicami, dziadkami,
póz
niej z wujkami, ciotkami, dalszymi kuzynami i starymi przyjaciółmi rodziny.
Prawdopodobnie większość z nich chętnie będzie udzielała Ci informacji i z pewnością
udostępnią posiadane przez siebie dokumenty i zdjęcia. Z doświadczenia wiem, że prace
znacznie ułatwia przedstawienie krewnym roboczego wydruki drzewa genealogicznego.
Podnosi to w ich oczach powagę prowadzonych poszukiwań. Ponadto mając przed sobą
tablicę rodową znacznie prędzej są oni w stanie dostrzec braki i błędy w informacjach oraz
nieobecność w niej członków rodziny, których istnienia nawet nie podejrzewałeś. Rozmowy
prowadz
bez pośpiechu, staraj się powracać do najciekawszych tematów.
Ważnym jest, abyś zadawał dosyć precyzyjne pytania - o nazwiska, daty, miejsca, obok nich
pytania pozwalające odmalować charakter życia Twoich krewnych. "RootsWeb's guide..."
proponuje stosować następujący zestaw pytań: Jak byłeś nazywany w przeszłości? Czy Twoja
babka opowiadała Ci jakieś niezwykłe historie? Kim był Twój najlepszy przyjaciel i co
lubiliście razem robić? Gdzie chodziłeś do szkoły? Które wakacje uważasz za
najwspanialsze? Dlaczego? Czy byłeś w wojsku? Gdzie i z kim podróżowałeś? Gdzie i jakie
było Twoje pierwsze samodzielne mieszkanie? Co pamiętasz o swoim rodzinnym domu?
Jakie panowały relacje pomiędzy członkami rodziny? Jakie były z
ródła utrzymania rodziny,
kto i gdzie pracował? Co było cechami charakterystycznymi rodziny? Czy rodzinę dotykały
jakieś choroby? Czy w rodzinie były czarne owce?
Jeśli Twoim krewnym to nie przeszkadza rozmowy te warto rejestrować przy pomocy
magnetofonu, dyktafonu lub kamery video. Unikniesz w ten sposób pomyłek
spowodowanych pośpiesznym notowaniem i stworzysz unikalny dokument.
Uzyskane materiały jak najszybciej opracowuj i wprowadzaj do komputera. Pamiętaj jednak,
że uzyskane informacje w miarę możliwości należy popierać materiałami z
ródłowymi i fakt
ten odnotowywać. Najbardziej wiarygodne są dokumenty sporządzone bezpośrednio po
wydarzeniu, które opisują. Na przykład akt zgonu jest wiarygodnym z
ródłem informacji na
temat miejsca i daty śmierci, ale podawane w nim informacje na temat miejsca i daty
urodzenia nie muszą już być tak bardzo precyzyjne. Znacznie lepiej jest dążyć do
odnalezienia aktu urodzenia. Nie zawsze jest to jednak możliwe, wtedy z zastrzeżeniami
muszą wystarczyć informacje z aktu zgonu.
Prawdopodobnie znajdziesz w dokumentach wiele sprzeczności. Na przeciągu XX w. wiele
było wydarzeń wymuszających ukrywanie się pod cudzym nazwiskiem, zmienianie daty
urodzenia, zameldowanie administracyjne w jednym miejscu, a faktyczne zamieszkanie i
zatrudnienie w zupełnie innej części kraju. Tego typu rozbieżności musisz starać się objaśniać
informacjami uzyskanymi od rodziny.
Krok 5. Postaraj się odnalez
ć inne osoby, które zajmują się historią rodzin, których dzieje
badasz. Wszystkim zainteresowanym znacznie ułatwi to pracę. Możesz też szukać osób, które
kiedykolwiek zetknęły się z Twoją rodziną i mogą udzielić jakichś informacji. Najłatwiej jest
to zrobić za pomocą znajdujących się w Internecie grup dyskusyjnych i tablic ogłoszeń.
Sprawdz
również, czy poszukiwane przez Ciebie osoby już nie znajdują się, w której z
internetowych baz danych.
Krok 6. Uzyskane od krewnych informacje będą podstawą dalszych badań w archiwach i
bibliotekach. Znając informacje o miejscu urodzenia, chrztu, ślubu, śmierci lub pogrzebu i
przybliżone informacje o datach tych wydarzeń możesz zwrócić się do lokalnych władz
gromadzących dokumentację metrykalną i cywilną. Będą to przede wszystkim lokalne urzędy
stanu cywilnego, parafie, archiwa państwowe i kościelne, rzadziej biblioteki i muzea.
Zawsze jeśli jest to tylko możliwe rób kopie dokumentów