Jak uniknąć pułapek,
odliczajÄ…c ulgÄ™ prorodzinnÄ…
209 stron wyjaśnień, porad i przepisów
Kto może skorzystać z ulgi?
Czy pracodawca rozliczy ulgÄ™?
Czy wynajmujÄ…cy odliczy ulgÄ™?
Kiedy odliczenie przysługuje rodzinie zastępczej?
Czy zakończenie nauki pozbawia ulgi?
Czy jest ulga, gdy dziecko prowadzi działalność?
Jak długo można korzystać z odliczenia?
Czy jest ulga na dziecko umieszczone
w schronisku dla nieletnich?
Porady
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Czytaj Nas.
SPIS TREÅšCI
Jak uniknąć pułapek, odliczając ulgę prorodzinną................................................3
Podatnicy uprawnieni do ulgi ..................................................................................3
Więcej uprawnionych................................................................................................4
Dzieci objęte odliczeniem ........................................................................................5
Podatek według skali ................................................................................................6
Nowe zasady obliczania ulgi ....................................................................................7
Ulga w rocznym PIT ................................................................................................8
Dokumentowanie ulgi ..............................................................................................9
Rozliczanie przez płatnika ......................................................................................9
W 2010 roku ulga bez zmian..................................................................................10
Renta nie pozbawia ulgi..........................................................................................10
Straci dorabiająca młodzież ..................................................................................11
Bez wpływu na ulgę ................................................................................................12
Korzyści dla płatników............................................................................................12
WynajmujÄ…cy nie odliczy ulgi ................................................................................13
Bez odliczenia, gdy dziecko ma firmÄ™ ..................................................................13
Porady ......................................................................................................................15
Ustawa......................................................................................................................27
Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. [phone]; www.gazetaprawna.pl
Redaktor naczelny Gazety Prawnej: Michał Kobosko
Dyrektor artystyczny Gazety Prawnej: Kasper Skirgajłło-Krajewski
Autor tekstów: Magdalena Majkowska
Redakcja: Ewa Wilczyńska
DTP: Grzegorz Lech
Biuro Reklamy: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]
Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]
Jak uniknąć pułapek,
odliczajÄ…c ulgÄ™ prorodzinnÄ…
W rozliczeniu podatkowym za 2009 rok ulga prorodzinna
wynosi 1112,04 zł na każde dziecko, jednak ze względu na
zmianę przepisów niektórzy podatnicy uprawnieni do ulgi
odliczą tylko jej część.
o dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2009 r. będą miały zastoso-
wanie nowe zasady rozliczania ulgi prorodzinnej. Odliczana do-
Dtychczas pełna kwota ulgi niezależnie od tego, czy dziecko było
wychowywane przez część czy też przez cały rok podatkowy, będzie odlicza-
na proporcjonalnie do liczby miesięcy sprawowania opieki nad dzieckiem.
W wielu przypadkach będzie to oznaczać, że podatnicy odliczą jedynie część
ulgi prorodzinnej, która w rozliczeniu za 2009 rok wynosi 1112,04 zł na każ-
de dziecko.
Podatnicy uwzględnią te zasady w rozliczeniu za 2009 rok, a zatem w zeznaniach
składanych do 30 kwietnia 2010 r.
Podatnicy uprawnieni do ulgi
Dzieci objęte ulgą:
% małoletnie,
% bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywa-
ły zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
% do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach (polskich lub zagranicz-
nych), jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opo-
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
4
datkowaniu według skali podatkowej (z wyjątkiem renty rodzinnej) lub na za-
sadach w art. 30b ustawy o PIT w łącznej wysokości przekraczającej 3089 zł.
Więcej uprawnionych
Rozliczenie podatkowe za 2008 rok było ostatnim, w którym przywilej odlicza-
nia od podatku ulgi prorodzinnej przysługiwał wyłącznie rodzicom  biologicz-
nym lub adopcyjnym dziecka. Od 2009 roku ulga została również przyznana
opiekunom prawnym i rodzinom zastępczym. Ulgę odliczy podatnik na każde
małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
% wykonywał władzę rodzicielską,
% pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
% sprawował opiekę przez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie
orzeczenia sÄ…du lub umowy zawartej ze starostÄ….
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej zasadniczo następuje na podstawie
orzeczenia sądu. W przypadku pilnej konieczności zapewnienia dziecku opieki
umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej jest możliwe na wniosek lub za zgo-
dą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między ro-
dziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej ro-
dziny. O zawartej umowie starosta zawiadamia niezwłocznie sąd.
PRZYKA
AD: Rodzina zastępcza skorzysta z odliczenia
Podatniczka jest rodziną zastępczą dla dwójki rodzeństwa w wie-
ku 8 i 9 lat. Zastępcza matka będzie mogła skorzystać z ulgi ro-
dzinnej w podatku dochodowym w rozliczeniu podatkowym za
2009 rok. W zakresie prawa do odliczania ulgi sytuacja rodzin za-
stępczych jest taka sama jak opiekunów prawnych dzieci. W świe-
tle przepisów obowiązujących przed 2009 r. nie mogli oni odli-
czać ulgi rodzinnej, która jeszcze w rozliczeniu za 2008 rok przy-
sługiwała wyłącznie podatnikom będącym rodzicami dzieci (bio-
logicznymi lub adopcyjnymi). Wyjaśnijmy, że opiekę i wychowanie
w rodzinie zastępczej zapewnia się dziecku pozbawionemu całko-
wicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Rodzina zastępcza za-
sadniczo powstaje na mocy orzeczenia sÄ…du i stanowi czasowÄ…
formę opieki nad dziećmi. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej
może zostać powierzone zarówno małżonkom, jak i osobie niepo-
zostającej w związku małżeńskim, jeżeli osoby te spełniają okre-
ślone warunki.
Jak skorzystać z ulgi prorodzinnej
5
Ulga będzie przysługiwała również opiekunom prawnym dziecka ustalonym
prawomocnym orzeczeniem sądu, np. rodzeństwu czy dziadkom, którzy opieku-
ją się dzieckiem na mocy orzeczenia sądu po śmierci rodziców. W przypadku
opiekunów prawnych ustawodawca dodatkowo zastrzegł, że ulga im przysługu-
je, jeżeli dziecko z nimi zamieszkiwało. W tym wypadku nie wystarczy zatem sam
fakt prawomocnego ustanowienia opieki nad dzieckiem, lecz także faktyczne za-
mieszkiwanie dziecka z opiekunem prawnym.
Opiekę ustanawia dla dziecka małoletniego (takiego, które nie ukończyło 18
lat) sąd opiekuńczy. Opiekunem powinna być ustanowiona przede wszystkim
osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzi-
cielskiej. Jeżeli jednak ustanowienie opiekunem takiej osoby nie jest możliwe,
opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich
pozostającego pod opieką albo jego rodziców. Zwykle są to dziadkowie lub peł-
noletnie rodzeństwo. Odliczenie dotyczy łącznie obojga opiekunów prawnych
pozostających w związku małżeńskim.
Opiekunowie prawni odliczają ulgę prorodzinną wyłącznie na dzieci małoletnie.
Ulgę zastosują również podatnicy utrzymujący pełnoletnie dzieci (spełniające
określone warunki) w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążą-
cego na nich obowiÄ…zku alimentacyjnego oraz w zwiÄ…zku ze sprawowaniem
funkcji rodziny zastępczej. Wyjaśnijmy, że pełnienie funkcji rodziny zastępczej
z mocy prawa ustaje z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Wyjątek
dotyczy przypadku, gdy dziecko po osiągnięciu pełnoletności kontynuuje naukę
i pozostaje w rodzinie zastępczej.
Dzieci objęte odliczeniem
Dzieci małoletnie zostały objęte ulgą prorodzinną bez żadnych dodatkowych
warunków. Inaczej jest w przypadku dzieci pełnoletnich, które muszą spełniać
dodatkowe ustawowe kryteria. W przypadku dzieci niepełnosprawnych ulga
przysługuje bez względu na wiek, ale pod warunkiem, że otrzymują one zasiłek
(dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.
Natomiast w przypadku zdrowych, pełnoletnich dzieci ulga przysługuje wyłącz-
nie na uczące się dzieci do ukończenia 25. roku życia. Ulgę odliczą zarówno ro-
dzice dzieci uczących się w polskich placówkach, jak i w szkołach zagranicz-
nych. Ponadto dzieci te nie mogą w roku podatkowym uzyskać dochodów pod-
legających opodatkowaniu według skali podatkowej lub zgodnie z art. 30b usta-
wy o PIT (niektóre dochody kapitałowe, w tym z obrotu akcjami lub udziałami)
w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejsza-
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
6
jącej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali po-
datkowej, z wyjÄ…tkiem renty rodzinnej. W rozliczeniu za 2009 rok jest to kwota
3089 zł (556,02 zł/18 proc.).
Podatek według skali
W rozliczeniu podatkowym za 2009 rok ulgę w dalszym ciągu będzie można od-
liczyć wyłącznie od podatku dochodowego obliczonego według skali podatko-
wej. Nie będzie zatem możliwości pomniejszenia podatku zryczałtowanego lub
obliczanego według stawki liniowej. W sytuacji gdy tylko jedno z rodziców pro-
wadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na preferencyjnych zasadach,
ulgę można uwzględnić w zeznaniu podatkowym składanym przez rodzica opo-
datkowanego na ogólnych zasadach.
PRZYKA
AD: Odliczenie na zasadach ogólnych
Małżonkowie wychowują dwoje dzieci w wieku 7 i 10 lat. Żona nie
pracuje i zajmuje się wychowywaniem dzieci. Mąż prowadzi działal-
ność gospodarczą opodatkowaną według 19-proc. stawki liniowej.
Równocześnie osiąga przychody ze stosunku pracy opodatkowa-
ne według zasad ogólnych. W tej sytuacji rodzina może skorzystać
z odliczenia ulgi prorodzinnej. Odpisać ją można wyłącznie od po-
datku dochodowego obliczonego według progresywnej skali podat-
kowej. Ulgi nie można zatem odliczyć od zryczałtowanego podatku
dochodowego oraz podatku liniowego. W opisanej sytuacji ojciec
dzieci, oprócz dochodów opodatkowanych liniowo, osiąga również
dochody ze stosunku pracy, który jest odrębnym z
ródłem przycho-
du podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej. Przy-
chody uzyskiwane z prowadzonej działalności gospodarczej rozli-
czane na zasadach podatku liniowego lub w sposób zryczałtowa-
ny nie podlegajÄ… kumulacji z dochodami opodatkowanymi ze stosun-
ku pracy. Dochody te należy rozliczyć odrębnie. Dzięki temu ojciec
dzieci będzie mógł uwzględnić ulgę przy rozliczaniu podatku od
dochodów z umowy o pracę. Jedynie brak dochodów opodatkowa-
nych na zasadach ogólnych po stronie obojga rodziców pozbawia
prawa do odliczenia ulgi rodzinnej.
Prawo do odliczenia zachowa także rodzic, który uzyskuje dochody zarówno
opodatkowane według skali progresywnej, jak i z działalności opodatkowanej ry-
Jak skorzystać z ulgi prorodzinnej
7
czałtem lub podatkiem liniowym. W takim wypadku pomniejszy jedynie poda-
tek opłacany według skali.
Nowe zasady obliczania ulgi
Zmieniły się zasady obliczania przysługującej kwoty ulgi prorodzinnej. Jest ona
teraz odliczana proporcjonalnie do okresu wychowywania dziecka w danym ro-
ku. Wcześniej rodzice zawsze mogli odliczyć pełną kwotę (wyjątki dotyczą rodzi-
ców, w stosunku do których sąd orzekł rozwód lub separację). Nowe zasady ob-
liczania przysługującej kwoty ulgi muszą zastosować rodzice, którym dziecko
urodziło się w trakcie roku lub którzy wychowywali je tylko przez część roku (w
tym jako rodzina zastępcza lub opiekun prawny).
Odliczeniu od podatku podlega kwota stanowiÄ…ca 1/6 kwoty zmniejszajÄ…cej po-
datek określonej w pierwszym przedziale skali PIT za każdy miesiąc kalendarzo-
wy, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję rodziny
zastępczej albo sprawował opiekę prawną. Kwota zmniejszająca w 2009 roku wy-
nosiła 556,02 zł, co oznacza, że ulga prorodzinna za jeden miesiąc wynosiła
92,67 zł, co daje 1112,04 zł w skali roku. Pełną kwotę ulgi odliczą rodzice, któ-
rzy wychowywali dziecko przez cały rok podatkowy.
PRZYKA
AD: Proporcjonalne odliczenie
Podatniczka w połowie 2009 roku urodziła dziecko. Ponieważ do rozli-
czenia podatkowego za 2009 rok znajdÄ… zastosowanie nowe zasady ob-
liczania przysługującej kwoty ulgi, matka dziecka w rocznym zeznaniu po-
datkowym nie będzie mogła odliczyć od podatku pełnej kwoty ulgi.
Zgodnie z nowymi zasadami za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym
wykonywana była władza rodzicielska, podatniczka odliczy 92,67 zł.
W przypadku gdy w tym samym miesiÄ…cu kalendarzowym w stosunku do dziec-
ka będzie wykonywana władza rodzicielska, pełniona funkcja rodziny zastępczej
lub sprawowana opieka prawna, każdemu z podatników będzie przysługiwało
odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty ulgi obliczonej na powyższych za-
sadach za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym
dziecko:
% na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniają-
cej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzin-
nych,
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
8
% wstąpiło w związek małżeński.
W rezultacie tylko osoby, które przez cały rok podatkowy sprawowały władzę ro-
dzicielską, funkcję opiekuna prawnego lub rodziny zastępczej, mają prawo od-
liczyć pełną kwotę ulgi, tj. za 12 miesięcy w wysokości 1112,04 zł.
Ulga w rocznym PIT
Trzeba pamiętać, że naliczanie ulgi w skali miesięcznej nie oznacza, że będzie
ją można uwzględniać w trakcie roku podatkowego (przy wpłacanych zalicz-
kach). Tak jak dotychczas będzie ona odliczana w rocznym zeznaniu podat-
kowym. Podatnicy spełniający warunki do odliczenia uwzględniają ulgę
w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36 lub PIT-37, do którego dołączają za-
Å‚Ä…cznik PIT/O.
Trzeba również pamiętać, że począwszy od rozliczenia podatkowego za 2009
rok, podatnicy nie będą mogli wnioskować o rozliczenie ulgi w rocznym oblicze-
niu podatku dokonywanym przez płatnika. Zatem żeby prawo do ulgi zacho-
wać, trzeba będzie samodzielnie złożyć zeznanie podatkowe.
PRZYKA
AD: Odliczenie od podatku
Rodzice wychowują pięcioro małoletnich dzieci. W 2009 roku
przysługiwała im zatem ulga prorodzinna w wysokości 5560,20 zł.
Wysokość płaconego przez nich podatku nie pozwoli na odlicze-
nie pełnej kwoty ulgi. Trzeba jednak pamiętać, że ulga prorodzin-
na przysługuje niezależnie od wysokości osiąganych dochodów.
Żeby skorzystać z odliczenia, wystarczy płacić minimalny podatek.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, re-
gulujące zasady korzystania z ulgi, nie przewidują progu dochodów
uprawniającego czy też pozbawiającego prawa do odliczenia.
Oznacza to, że wysokość zarobków, a co za tym idzie  płaconych
podatków, może mieć jedynie wpływ na faktyczną kwotę odlicze-
nia. Nie każdy płaci bowiem na tyle wysoki podatek, aby odliczyć
pełną kwotę ulgi. W przypadku gdy należny podatek jest niższy niż
kwota przysługującego odliczenia, ulgę należy odpisać do wyso-
kości podatku. W efekcie urząd skarbowy po złożeniu rocznego ze-
znania zwróci rodzicom cały zapłacony w trakcie roku podatek (za-
płacone zaliczki). Trzeba pamiętać, że nadwyżka ulgi nie przecho-
dzi na następny rok podatkowy. Oznacza to, że niewykorzystana
część ulgi przepadnie.
Jak skorzystać z ulgi prorodzinnej
9
Dokumentowanie ulgi
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo
rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą od-
liczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich
ustalonej. W ustawie o PIT obowiÄ…zujÄ… przepisy regulujÄ…ce zasady dokumento-
wania prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej. Odliczenia dokonuje siÄ™ w zezna-
niu, podajÄ…c liczbÄ™ dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych nume-
rów  imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci.
Doprecyzowano również, że na żądanie organów podatkowych lub organów
kontroli skarbowej podatnik jest zobowiązany przedstawić zaświadczenia,
oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. Fi-
skus może w tym celu zażądać w szczególności: odpisu aktu urodzenia dziecka;
zaświadczenia sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka; odpi-
su orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowy zawartej między
rodziną zastępczą a starostą; zaświadczenia o uczęszczaniu pełnoletniego dziec-
ka do szkoły.
Do końca 2008 roku w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak
było wyraz
nej regulacji uprawniającej organy podatkowe do żądania dokumen-
tów na potwierdzenie prawidłowości dokonanego odliczenia z tytułu ulgi na dzie-
ci, co często poczytywane było za brak uprawnienia. Obecnie nie ma wątpliwo-
ści, że podatnik odliczający ulgę na dzieci ma obowiązek jej udokumentowania,
podobnie jak to jest w przypadku innych ulg i odliczeń podatkowych.
Rozliczanie przez płatnika
W rozliczeniach podatkowych za 2007 i 2008 rok istniała możliwość rozliczenia
ulgi prorodzinnej za pośrednictwem pracodawcy w sporządzanym przez niego
rocznym obliczeniu podatku dochodowego (PIT-40). Wystarczyło złożyć praco-
dawcy oświadczenie określające liczbę wychowywanych dzieci i przysługującą
kwotę ulgi. Możliwość ta została zniesiona, począwszy od rozliczeń podatko-
wych za 2009 rok. Odliczanie ulgi przez płatników miało bowiem swoje wady.
Skorzystanie z wysokiej ulgi prorodzinnej zwykle skutkuje powstaniem nadpła-
ty podatku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli z obliczenia rocznego
wynika nadpłata, pracodawca zalicza ją na poczet zaliczki należnej za marzec,
a jeżeli po pobraniu tej zaliczki pozostaje nadpłata, płatnik zwraca ją podatniko-
wi w gotówce. W konsekwencji ekonomiczny ciężar zwrotu tych nadpłat często
musiał ponosić pracodawca rozliczający swoich pracowników. Z tego względu
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
10
ustawodawca zlikwidował możliwość odliczenia ulgi prorodzinnej przez praco-
dawcę w PIT-40 od rozliczeń podatkowych składanych za 2009 rok. Podatnik,
który zamierza z tej ulgi skorzystać, musi zatem samodzielnie złożyć zeznanie
podatkowe.
W 2010 roku ulga bez zmian
W tym roku i w latach następnych kwota ulgi na dziecko nie ulegnie zmianie i tak
jak w rozliczeniu za 2009 rok będzie wynosić miesięcznie 92,67 zł, czyli 1112,04
za cały rok.
Wysokość ulgi na dziecko, począwszy od rozliczenia podatkowego za 2009 rok
wynosi miesięcznie 92,67 zł i w kolejnych latach nie ulega zmianie. Wynika to
z tego, że od 2009 roku obowiązuje stała kwota zmniejszająca podatek określo-
na w pierwszym przedziale skali podatkowej, od której zależy wysokość ulgi.
Przypomnijmy, że od 1 stycznia 2009 r. wprowadzona została dwustopniowa
skala podatkowa ze stawkami 18 proc. i 32 proc. oraz kwotÄ… zmniejszajÄ…cÄ… po-
datek w wysokości 556,02 zł. Kwota ta w kolejnych latach podatkowych nie ule-
ga już zmianie. Natomiast zgodnie z art. 27f ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr
14, poz. 176 z póz
n. zm.), który reguluje zasady korzystania z ulgi prorodzinnej,
odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określo-
nej w pierwszym przedziale skali, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym
podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję rodziny zastępczej albo
sprawował opiekę prawną. Miesięczna wysokość ulgi wynosi zatem 92,67 zł
(556,02 zł/6) i w takiej wysokości będzie obowiązywała również w 2010 roku
i w kolejnych latach.
Renta nie pozbawia ulgi
Renta rodzinna nie jest wliczana do limitu dochodów dzieci objętych ulgą pro-
rodzinną. Na prawo do odliczenia nie wpływa także dochód z renty socjalnej.
Renta rodzinna czy socjalna to dochód opodatkowany na ogólnych zasadach. Je-
żeli taki dochód uzyskuje pełnoletnie dziecko, nie wpływa on na prawo do odli-
czenia ulgi prorodzinnej, bez względu na to, jak wysoka była renta.
Trzeba pamiętać, że odliczenie ulgi na dziecko, które ukończyło 18 lat i nadal się
uczy, jest możliwe, pod warunkiem że nie uzyskało ono w roku podatkowym do-
chodu powyżej określonego progu. W 2009 roku wynosił on 3089 zł i obejmował
dochody opodatkowane na ogólnych zasadach (według skali podatkowej) oraz
dochody opodatkowane na zasadach określonych w art. 30b ustawy o PIT (m.in.
Jak skorzystać z ulgi prorodzinnej
11
odpłatnego zbycia papierów wartościowych). Ustawodawca wyraz
ne wskazuje,
że do kwoty limitu nie wlicza się renty rodzinnej.
Na prawo do odliczenia ulgi nie mają wpływu również dochody dorosłego dziec-
ka z tytułu renty socjalnej. Zgodnie z przepisami ustawy o PIT ulga prorodzin-
na obejmuje też dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi prze-
pisami otrzymywały w roku podatkowym zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub
rentÄ™ socjalnÄ….
Straci dorabiająca młodzież
Okres wakacyjny to czas, w którym młodzież i studenci chętnie dorabiają do
kieszonkowego. Od 2009 roku te zwykle niewielkie zarobki mogą okazać się
jeszcze niższe. Wszystko za sprawą zmiany zasad opodatkowania drobnych
umów cywilnoprawnych. Od 1 stycznia 2009 r. przychody m.in. z tytułu umo-
wy zlecenia czy o dzieło uzyskane od tego samego płatnika, które miesięcz-
nie nie przekraczają 200 zł, podlegają opodatkowaniu 18-proc. podatkiem
zryczałtowanym. Jeszcze w roku 2008 od każdego zarobku pobierana była za-
liczka na PIT. Jeśli jednak dochody nie przekroczyły w roku podatkowym
kwoty wolnej od podatku  3091 zł  pobrane wcześniej zaliczki były przy
rocznym rozliczeniu zwracane w formie nadpłaty podatku.
Paweł Jabłonowski, szef Departamentu Podatkowego Kancelarii Prawnej
Chałas i Wspólnicy, wskazuje, że nowa regulacja w niekorzystnej sytuacji
stawia dorabiającą młodzież i studentów. W przypadku ryczałtowego rozlicza-
nia podatku nie ma mowy o pomniejszaniu przychodu o koszty jego
uzyskania oraz ewentualne składki na ubezpieczenia społeczne. Co więcej,
w przypadku ryczałtu brak jest możliwości zwrotu podatku, gdyż w tym
sposobie rozliczenia nie ma zastosowania preferencja, jakÄ… jest kwota wolna
od opodatkowania.
% Nowelizację należy ocenić krytycznie. Uproszczenie sposobu rozliczeń doko-
nywanych przez płatników nie usprawiedliwia naruszenia zasady równości
podatników  mówi Paweł Jabłonowski. Zdaniem eksperta, wprowadzając ry-
czałt, ze względu na brak odliczeń oraz kwoty wolnej od podatku, należało
określić jego wysokość na poziomie niższym niż 18 proc.
% Ryczałt ten jest w tym przypadku pewnym paradoksem, ponieważ faktyczne
obciążenie podatkowe jest wyższe u osób mniej zarabiających niż osób osią-
gających wyższe dochody  uważa Paweł Jabłonowski.
Anna Misiak, doradca podatkowy w MDDP Doradztwo Podatkowe, wyjaśnia, że
w przeciwieństwie do zaliczkowo wpłacanego podatku podatek zryczałtowany
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
12
jest podatkiem ostatecznym. Skutkiem zaliczkowego opodatkowania w trakcie
roku może być zwrot zaliczek po złożeniu zeznania rocznego, gdy ze względu na
kwotÄ™ wolnÄ… od podatku w ostatecznym rozliczeniu podatek wyniesie zero.
W przypadku ryczałtu ten mechanizm nie działa.
% W konsekwencji może się okazać, że osoby, które zarobkują na podstawie
umowy do 200 zł miesięcznie, pod względem obciążeń podatkowych są w gor-
szej sytuacji niż osoby, u których pobiera się podatek zaliczkowo  mówi An-
na Misiak.
Bez wpływu na ulgę prorodzinną
Opodatkowanie ryczałtem drobnych umów cywilnoprawnych ma też swoje plu-
sy. Podatnik uzyskujący taki przychód nie musi na koniec roku składać zeznania
rocznego, natomiast płatnik nie jest zobowiązany do przygotowania informacji
PIT-11 po zakończeniu roku. Anna Misiak zwraca uwagę, że w przypadku gdy
umowy do 200 zł dotyczą studentów i uczniów, to osiągane przez nich przycho-
dy podlegające zryczałtowanemu opodatkowaniu nie mają wpływu na prawo ro-
dziców do ulgi prorodzinnej.
Korzyści dla płatników
Wprowadzenie zryczałtowanego opodatkowania tzw. małych umów jest efektem
dążenia do uproszczenia systemu podatkowego oraz minimalizacji kosztów po-
boru podatków przez płatników. Zdaniem dr. Krzysztofa Biernackiego, eksper-
ta podatkowego w firmie Rödl & Partner, sama idea podatku zryczaÅ‚towanego
od drobnych kwot wynagrodzenia zasługuje na aprobatę.
Joanna Bielewicz, doradca podatkowy w HLB Sarnowski & Wiśniewski, wskazu-
je, że taki sposób opodatkowania umów zleceń z jednej strony uderza w zarabia-
jących niewielkie kwoty, z drugiej stanowi ułatwienie dla firm rozliczających
tak zarabiające osoby. Istnieją też inne rodzaje dochodów opodatkowane w ana-
logiczny sposób, niedające możliwości odzyskania zapłaconego przez płatnika
podatku, tj. przychody z tytułu wygranych w konkursach czy odsetki od środków
zgromadzonych na rachunkach bankowych, a które to stanowią dla wielu osób
jedyne z
ródła dochodu.
% Ustawodawca ma prawo wprowadzać szczególne zasady opodatkowania nie-
których dochodów, a każda osoba fizyczna osiągająca określone dochody mu-
si mieć świadomość, jakie to niesie skutki podatkowe  podsumowuje Joanna
Bielewicz.
Jak skorzystać z ulgi prorodzinnej
13
WynajmujÄ…cy nie odliczy ulgi
Podatnik, który uzyskuje wyłącznie przychody z najmu opodatkowane ryczałtem
ewidencjonowanym, nie odliczy od podatku ulgi prorodzinnej. Tak będzie w
przypadku podatniczki, która nie posiada dochodu ze stosunku pracy, nie pro-
wadzi też działalności gospodarczej. Jedyny przychód, jaki uzyskuje, pochodzi
z wynajmu mieszkania, który rozlicza ryczałtem ewidencjonowanym.
 Czy możliwe jest odliczenie ulgi na dzieci od przychodu związanego z rozlicze-
niem ryczałtu z wynajęcia mieszkania  pyta pani Barbara z Opola.
Niestety, takiej możliwości nie ma. Ulgę prorodzinną mogą odliczać wyłącznie
osoby rozliczające się z urzędem skarbowym na ogólnych zasadach, tj. według
skali podatkowej. Zasada ta funkcjonuje od poczÄ…tku wprowadzenia ulgi, tj. od
2007 roku, i nie uległa zmianie. Z odliczenia ulgi od podatku nie mogą zatem
w dalszym ciągu korzystać osoby korzystające z możliwości opodatkowania ry-
czałtem ewidencjonowanym umów najmu, czy też stosujące uproszczone formy
opodatkowania działalności gospodarczej (tj. ryczałt ewidencjonowany, kartę
podatkowÄ…, podatek liniowy).
W praktyce oznacza to, że w przypadku uzyskiwania dochodów z wynajmu
mieszkania skorzystanie z odliczenia byłoby możliwe tylko wtedy, gdyby uzyski-
wane przychody z tego tytułu wynajmujący rozliczał na ogólnych zasadach. Ulgę
można uwzględnić wyłącznie w zeznaniach podatkowych PIT-36 lub PIT-37 (dla
podatników rozliczających się według skali podatkowej). Nie ma możliwości jej
odliczenia w zeznaniu rocznym PIT-28 składanym przez podatników opodatko-
wanych ryczałtem ewidencjonowanym, czy to z tytułu prowadzonej działalno-
ści, czy też z tytułu wynajmu.
Bez odliczenia, gdy dziecko ma firmÄ™
Ulga prorodzinna nie przysługuje, jeżeli do dziecka miały zastosowanie przepi-
sy o uproszczonych formach opodatkowania działalności.
Odliczenie ulgi prorodzinnej uzależnione jest od spełnienia warunków, które
określone są zarówno po stronie podatnika, jak i dziecka objętego ulgą. Nie-
które z nich mają charakter bezwzględny, tzn. ich niespełnienie skutkuje utra-
tą prawa do odliczenia. Do takich warunków należy wymóg, aby pełnoletnie,
uczące się dziecko (do ukończenia 25 lat), nie uzyskało w 2009 roku docho-
dów powyżej 3089 zł. Limit ten obejmuje dochody opodatkowane według ska-
li (np. umowy o pracę, umowy zlecenia) oraz określone w art. 30b ustawy
o PIT (ze zbycia papierów wartościowych).
e-Poradnik Dziennika Gazety Prawnej
14
Trzeba pamiętać, że od rozliczeń podatkowych za 2009 rok w uldze prorodzinnej
obowiÄ…zuje nowe ograniczenie w zakresie prawa do ulgi na dzieci uzyskujÄ…ce
dochody. Zgodnie z art. 27f ust. 7 z ulgi nie mogą skorzystać podatnicy, których
dzieci małoletnie oraz pełnoletnie podlegają przepisom o liniowym PIT, lub
przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub podatku
tonażowym. Przepis ten w praktyce ma istotne znaczenie dla podatników,
których pełnoletnie dzieci prowadzą własną działalność gospodarczą
opodatkowaną na zasadach uproszczonych: podatkiem zryczałtowanym lub
liniowym. Na takie dzieci ulga nie przysługuje, nawet jeśli spełniają one pozostałe
warunki do objęcia odliczeniem, np. uczą się i nie mają ukończonych 25 lat.
Na prawo do ulgi nie wpływa natomiast uzyskiwanie przez dzieci przychodów
opodatkowanych podatkiem zryczałtowanym, jeżeli dotyczą one umów najmu,
podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy i innych o podobnym charakterze, jeżeli
umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W
praktyce oznacza to, że dziecko zarówno małoletnie jak i pełnoletnie może
uzyskiwać np. przychód z najmu nieruchomości stanowiącej jego własność, a
rodzic nie traci prawa do ulgi.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Czytaj Nas.