Podatki Podatki Podatki Podatki
e-Poradnik
e
Jak uniknąć
podatku
 umowy z rodzinÄ…
Kupno, sprzedaż
Pożyczka, użyczenie
Darowizna, spadek
Odpowiedzi Krajowej Informacji Podatkowej
na pytania podatników
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.
Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72
tel. [phone]; www.gazetaprawna.pl
Redaktor: Bogdan ÅšwiÄ…der
Autor: Ewa Matyszewska
DTP: Joanna Archacka
Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40
tel. [phone]; e-mail: [e-mail]
© Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o.
ISBN 978 8363360 61 0
Wydanie I/2012, kwiecień 2012 r.
2
Spis treści
Jak uniknąć podatku  umowy z rodziną ....................................................................................................... 5
Potrzebne ci pieniÄ…dze, wez
pożyczkę ............................................................................................................ 5
Zakres opodatkowania ......................................................................................................................................... 5
Termin do zapłaty ................................................................................................................................................. 6
Preferencje dla rodziny ........................................................................................................................................ 6
Zwolnienia podmiotowe ...................................................................................................................................... 7
Stanowisko organów podatkowych .................................................................................................................. 7
Spadkobierca uzyskuje przychód po umorzeniu pożyczki ......................................................................... 7
Przy przedawnieniu długu powstaje przychód ............................................................................................. 7
Brak oprocentowania pożyczki nie wpływa na podatek ............................................................................. 8
Chcesz pozbyć się rzeczy, sprzedaj je ............................................................................................................... 8
Treść umowy ........................................................................................................................................................... 8
Podatek dochodowy .............................................................................................................................................. 8
Stanowisko organów podatkowych .................................................................................................................. 9
Kluczowe jest obliczenie terminu 6 miesięcy ................................................................................................ 9
Przy sprzedaży auta można uwzględnić koszty ............................................................................................ 9
Transakcja powyżej 1 tys. jest opodatkowana ................................................................................................ 9
Użyczenie też zainteresuje fiskusa .................................................................................................................. 9
Rozliczenie biznesmena .................................................................................................................................... 9
Z rodziną można zyskać .................................................................................................................................. 10
Użyczenie ruchomości ..................................................................................................................................... 10
Stanowisko organów podatkowych ................................................................................................................ 10
Użyczenie jest umową nieodpłatną ................................................................................................................ 10
Można uniknąć podatku przy wzajemności świadczeń ........................................................................... 10
Sprzedaż kończy użyczenie ............................................................................................................................... 10
Jesteś hojny, zgłoś to w skarbówce ..................................................................................................................11
Regulacje ustawowe ............................................................................................................................................11
Obliczenie podatku ..............................................................................................................................................11
Grupa zerowa .........................................................................................................................................................11
Stopień pokrewieństwa ......................................................................................................................................11
Stawki podatku od darowizn .............................................................................................................................12
Odziedziczyłeś majątek, sprawdz
, czy nie podzielisz siÄ™ nim z fiskusem ....................................... 14
ObowiÄ…zki podatkowe ........................................................................................................................................ 14
Moment przyjęcia spadku ................................................................................................................................. 14
Stopień pokrewieństwa ......................................................................................................................................15
Zwolnienie dla najbliższych ..............................................................................................................................15
Przy obrocie nieruchomościami unikniesz podatku ............................................................................. 16
Nabycie nieruchomości a PCC .......................................................................................................................... 16
Forma nabycia ...................................................................................................................................................... 16
3
Możliwe zwolnienie ............................................................................................................................................ 16
Już tylko dwa sposoby w PIT ..............................................................................................................................17
19-proc. PIT od dochodu ......................................................................................................................................17
Koszty do uwzględnienia ...................................................................................................................................17
Ulga meldunkowa ............................................................................................................................................... 18
Zeznanie roczne ................................................................................................................................................... 18
Mieszkanie kupione od 2009 roku .................................................................................................................. 18
Zastosowanie ulgi ................................................................................................................................................ 18
Rozliczenie z iskusem ....................................................................................................................................... 19
Potrzebny formularz PIT-39 ..............................................................................................................................20
Darmowe nabycie ................................................................................................................................................ 22
Przysługujące uprawnienia .............................................................................................................................. 22
Ulga mieszkaniowa przy spadkach i darowiznach .................................................................................... 22
Podstawa opodatkowania .................................................................................................................................. 23
Śmierć w rodzinie ma wpływ na rozliczenia podatkowe ....................................................................... 24
Przejęcie irmy ...................................................................................................................................................... 24
Dziedziczenie długów ........................................................................................................................................ 24
Uprawnienia urzędników.................................................................................................................................. 25
Rozliczenia podatkowe ...................................................................................................................................... 25
Za długi podatkowe odpowie również rodzina .......................................................................................... 26
Odpowiedzialność solidarna ............................................................................................................................ 26
Potrzebna jest decyzja ........................................................................................................................................ 27
Skutki małżeństwa .............................................................................................................................................. 27
Wspólna irma ...................................................................................................................................................... 27
Za ukrywanie dochodów grożą wysokie sankcje .......................................................................................28
Dochody z działalności nielegalnej.................................................................................................................28
Ukryte przychody................................................................................................................................................. 29
Rozliczenia małżonków ..................................................................................................................................... 29
Zakres kontroli iskusa ....................................................................................................................................... 29
Ankieta do wypełnienia ..................................................................................................................................... 30
Kompleksowa kontrola....................................................................................................................................... 30
Oświadczenia podatnika ................................................................................................................................... 30
Nieruchomości pod lupą .....................................................................................................................................31
Linia obrony .......................................................................................................................................................... 32
Ważne dokumenty .............................................................................................................................................. 32
75-proc. podatek do zapłaty .............................................................................................................................. 33
Przyznanie siÄ™ do winy ...................................................................................................................................... 34
Sankcje karne ........................................................................................................................................................ 34
Odpowiedzi Krajowej Informacji Podatkowej
na pytania podatników ....................................................................................................................................... 34
4
Jak uniknąć podatku  umowy z rodziną
Zawieranie transakcji to nie tylko domena przedsiębiorców. Codziennie każdy z nas wchodzi w umowę ze
sprzedawcą w sklepie, podpisujemy dokumenty ze znajomymi, przyjaciółmi, a nawet osobami zupełnie obcy-
mi czy w końcu z rodziną. Są to transakcje o różnym charakterze  kupno, sprzedaż, pożyczka, użyczenie, da-
rowizna, spadek.
Gdy staniemy się już stroną danej umowy, będziemy musieli pamiętać o rozliczeniu z iskusem. Praktycznie każ-
da transakcja będzie opodatkowana. Jeśli przepisy pozwolą na jej zwolnienie z podatku, często o tym fakcie również
trzeba będzie powiadomić urzędników ze skarbówki. Tylko bowiem po spełnieniu ustawowych warunków podatku
będzie można uniknąć.
Dziś pokazujemy, na co zwrócić uwagę, zawierając umowę z najbliższą bądz
dalszą rodziną. Gdy będziemy pamię-
tać o kilku szczegółach i pewnych obowiązkach, opodatkowanie takiej transakcji lub skorzystanie ze zwolnienia po-
datkowego nie sprawi żadnych kłopotów.
Warto te zasady poznać, bo transakcja w rodzinie może przynieść sporo oszczędności.
Ewa Matyszewska
Potrzebne ci pieniądze, Pożyczki zwolnione z PCC
Zwalnia się z podatku pożyczki udzielane:
wez
pożyczkę
a) przez przedsiębiorców niemających na terytorium Polski sie-
Podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy
dziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredy-
pożyczki wynosi 2 proc., a na jego zapłatę jest 14 dni
towania oraz udzielania pożyczek,
od podpisania dokumentów.
b) w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązu-
osobami uznawanymi za najbliższą rodzinę zgodnie z art. 4a
je się przenieść na własność biorącego określoną ilość
ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. małżonka, zstęp-
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
nych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę),
a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pienię-
w wysokości przekraczającej kwotę 9637 zł (kwota wolna od po-
dzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej
datku od spadków i darowizn dla I grupy podatkowej), pod wa-
samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi
runkiem:
500 złotych, powinna być sporządzona w formie pisem-
 złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilno-
nej. Zawarcie umowy pożyczki wiąże się z koniecznością
prawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14
rozliczenia podatkowego.
dni od daty dokonania czynności,
 udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pie-
Zakres opodatkowania
niędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają
przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub prze-
m.in. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych
kazem pocztowym,
tylko co do gatunku. ObowiÄ…zek podatkowy powstaje
z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli pod- c) na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi
do I grupy podatkowej (do pierwszej grupy podatkowej zalicza
pisania umowy. Konieczność rozliczenia podatkowego
przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidło- się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową,
wego ciąży na biorącym pożyczkę lub przechowawcy. rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) do wysokości kwo-
ty niepodlegającej opodatkowaniu  na zasadach określonych
WAŻNE
w przepisach o podatku od spadków i darowizn,
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na
d) na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami
stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobo-
niż osoby, o których mowa w lit. b i c, do łącznej wysokości nie-
wiązane solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmio-
przekraczającej kwoty 5 tys. zł od jednego podmiotu i 25 tys. zł
ty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
od wielu podmiotów  w okresach trzech kolejnych lat kalenda-
rzowych, poczÄ…wszy od 1 stycznia 2009 r.
Podstawę opodatkowania przy umowie pożyczki i umo-
e) z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków za-
wie depozytu nieprawidłowego stanowi kwota lub wartość
wodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych,
pożyczki albo depozytu. Przy pożyczce udzielonej spółce
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeń-
przez wspólnika będzie to kwota lub wartość pożyczki.
skich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w woj-
Stawki podatku wynoszą od umowy pożyczki oraz de-
sku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
pozytu nieprawidłowego 2 proc.
f ) z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
Jednak w niektórych sytuacjach stawka podatku może
g) przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.
wynieść nawet 20 proc. Będzie tak wtedy, gdy przed or-
ganem podatkowym lub organem kontroli skarbowej
5
e-Biblioteka Gazety Prawnej
6
PRZYKA
AD
w toku czynności sprawdzających, postępowania podat-
kowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontro-
Czy pożyczka może być ujęta w kosztach
lnego:
podatkowych
1) podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy
pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowie-
nia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, Podatnik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Ukoń-
a należny podatek od tych czynności nie został zapła- czył specjalistyczne szkolenie, którego koszt został sfinansowa-
cony; ny pożyczką uzyskaną na podstawie zawartej umowy pomiędzy
2) biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 pracownikiem i pracodawcą. Pracodawca potrąca podatnikowi
lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnopraw- udzieloną pożyczkę (zaciągniętą na sfinansowanie kosztu szkole-
nych (najbliższa rodzina, tj. małżonek, zstępni, wstęp- nia)  ratalnie z wynagrodzenia za pracę. Czy spłata pożyczki będzie
ni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha), powołu- kosztem uzyskania przychodów?
je się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił W przypadku osiągania przychodów ze stosunku pracy koszty uzy-
warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy skania przychodów jednoznacznie określa ustawa o podatku do-
na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzo- chodowym od osób fizycznych. Do kosztów można zaliczyć ściśle
ny przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredyto- przez ustawodawcę określone wydatki (ryczałtowe lub faktyczne)
wą lub przekazem pocztowym. na podstawie dowodów ich poniesienia.
Niemożliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów
Termin do zapłaty
spłaty pożyczki przeznaczonej na szkolenie specjalistyczne uzyska-
Podatnicy, którzy muszą od pożyczki zapłacić nej od pracodawcy.
2-proc. podatek od czynności cywilnoprawnych, mają Ponadto z art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT wynika, że do kosz-
obowiązek wpłacić odpowiednią sumę bez wezwa- tów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na spłatę po-
nia organu podatkowego, złożyć deklarację w spra- życzki (kredytów), z wyjątkiem przypadków w tym przepisie prze-
wie podatku od czynności cywilnoprawnych, według widzianych. Z treści tego przepisu nie wynika, że brak możliwości
ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek zaliczenia do kosztów jest podyktowany celem, na jaki pożyczka
w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku po- została zaciągnięta. Zatem przeznaczenie zaciągniętej pożyczki nie
datkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek ma znaczenia na wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wy-
jest pobierany przez płatnika. datków dotyczących jej spłaty. Taką interpretację potwierdził dyrek-
Płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych tor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 23 marca 2010 r.
jest notariusz. Pośredniczy on w rozliczeniu tego po- (nr IPPB2/415-3/10-2/AK).
datku, gdy pożyczka zawierana jest w formie aktu
notarialnego. Płatnicy zobowiązani są uzależnić do-
Preferencje dla rodziny
konanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego
zapłacenia podatku. Między określonymi osobami i w ramach ustawowych
Płatnicy muszą też: limitów umowa pożyczki zwolniona jest z podatku od
l prowadzić rejestr podatku; czynności cywilnoprawnych. Pożyczanie pieniędzy
l wpłacić pobrany podatek na rachunek organu po- w ramach najbliższej rodziny (np. między rodzeństwem,
datkowego właściwego ze względu na siedzibę płat- rodzicami i dziećmi) zwolnione z podatku do wysokości
nika, w terminie do 7. dnia miesiąca następujące- nieprzekraczającej 9637 zł ma zastosowanie, jeżeli umo-
go po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także wa zawarta jest między następującymi osobami: mał-
przekazać w tym terminie deklarację o wysokości żonkiem, zstępnymi, wstępnymi, pasierbem, zięciem,
pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika synową, rodzeństwem, ojczymem, macochą i teściami.
według ustalonego wzoru wraz z informacją o kwo- Gdy wartość pożyczki przekracza wskazany limit, po-
cie podatku należnego poszczególnym gminom; życzkobiorca, z wyjątkiem zięcia, synowej oraz teściów,
l przekazywać, w terminie do 7. dnia miesiąca nastę- nie płaci podatku, pod warunkiem:
pującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, l złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności
organowi podatkowemu właściwemu ze względu na cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowe-
siedzibę płatnika odpisy sporządzanych aktów no- mu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności 
tarialnych dotyczących czynności cywilnoprawnych podpisania umowy pożyczki,
stanowiÄ…cych przedmiot opodatkowania. l udokumentowania otrzymania przez biorÄ…cego po-
życzkę pieniędzy na rachunek bankowy albo jego ra-
chunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczęd-
WAŻNE
nościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Podatnik, który zawarł umowę pożyczki, musi zapłacić 2-proc. po- Podatnik, który korzysta z tego zwolnienia dla poży-
datek, a także złożyć deklarację o podatku od czynności cywilno- czek pieniężnych od rodziny przekraczających 9637 zł,
prawnych PCC-3. Na jej złożenie podatnik ma 14 dni od podpisania składa deklarację w sprawie podatku od czynności cy-
umowy pożyczki. wilnoprawnych na druku PCC-3. Zaznaczając odpowied-
ni kwadrat w części B deklaracji, wskazuje, że składa de-
6
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.