whwŁ/e dzieciom7'.1’timl rodzicami powstają szersze grupy społeczne poś«x*ilncb. kou:ak:óv. między c/lonknmi, rozsiane po całym kraju jak chłopi, inteligencja, robotnicy, duchowieństwo. Pomiędzy tymi szerszymi p/tipami $pobc.'eu$twn istnieje rywalizacja, dochodząca w pew-nycli warunkach cio w • Ifc; o władze i znaczenie kuluirolwótcze w całym społcczcńsLwic. Grupy społeczne rywalizują ze sobą o hegemonię polityczną i •:u!..a:.lr.ą w obrębie nur:xlu jako historycznej organizacji pewneąo typu kabur- narodoweju (język, d/ieje. zabytki, litera i ara, sziiru, charakter, pogląd :ir. świat) oraz w ramach organizacji puń-stv/»i?J ja ko suwerennej władzy nad określonym terytorium z jego skarbami naturalnymi, władzy regulującej przy pomocy prawa i siły stosunki |>oinjędzy ś: inrzjucymi się grupami społecznymi. Po/a lym spoicczeesiwo jest zawsze rozwarstwione ekonomicznie na klasy7*, czerpiące środki utrzymania bądź/pracy własnej. bądź/posiadania lub pznow&n.a, oraz na różne warstwy i stany zróżnicowane zawodowo. vV /wiązka z tymi zjawiskami w każdym społeczeństwie rozwijają się stale dwie tendencje, pierws/ą tworzy proces jednoczący wszystkie grnpy społeczne w jeden kulturalnie naiód (w średniowieczu naród chrześcijański. od XVI wieku szlachecki, w XIX wieku mies/c/ański. obecnie demokratyczny), druga tendencja życia społecznego polega na procesach różnicujących klasowo lub stanowo społeczeństwo, co doprowadza do okresowego zaostrzania się wałki klas o panowanie.
Tax organizujące się i żyjące społeczeństwo jest nosicielem i współtwórca kulimy danego typa, ono też wytwarza wychowanie i szkolę. Stąd wychowanie i szkolnictwo są zakorzenione w ustroju społcc/nym7'’,
H. I z d e b < k ;i, rrnkiny tt nutowe apieki nad dzieckiem.
WV\>:l,-.v I9.S7; Cat. C zup ów. Kudzinu <i u-ye^KiHMnfr-. Wais/awri 196$; t Or.duw-»t. i. Hjb: rihiitnp •••• włnwdniu ndadzirty, ..Zeszyty N.'.iiVo«e KUŁ. ‘ 1W>9 nr ).
‘■*.1. Cb.l łaciński, SfnJtc-ćAsftoo • wyihnwanie. Warszawa IV.SK1; Tenże, KuliutcllYńrfaisikSst, V/.:-vv.iwa 2968 $.9-63; U. .Sucliodols ki. Fdut/nja {•SłoAf fviy-:w>i, WsnnM 19:0.
’r Poi. M. M r ii e IOJtmkwwłpawiws. Warszawa I%9; .1. Wiszniewski, '/■aeyt tme^kfopedśi r-rnM. 'Yars/nwa 1966. J. J. Win l r, Sptneczeńuwo, dr, ryl.
70 S. Ossowski, S:ru!((ura klinowa * sptdctzaej itumiomoui. lakti 1957; S- v.‘ id c i s z- i l, 7V;o.'«i k!/>! /jsw/i-tsiniiA. Warszawa 1965; w. Wesołowski, A'!iS#V '.-wj- .- l:\dza. W:;r»/iiwa 13<i6.
F. Ztiir riL, HygbawBrół. Warszawa I92K. t. l; J. Chała-
s:»«s k i. Sptńrrjsńji>'i> ■ ryafdr-m,nie, d2. cy*.; R Wroczyiłii i. Wprtmemkntie do •irduztfgdd s;i(!iVr.'»H,\ W l%6.
a często służą za narzędzie polityczne do tiiubir.mu stosunków Społecznych w interesie klas panujących. l ak właściwie w czasie zaborów w Polsce szkoła państwowa była narzędziem germanizacy. liibinsy.lka-eji, zwalczających polskie wychowanie rodzinne. Dlatego to socjologia wychowawcza określa wychowanie juko ,. n r/ysposoh i en ic wychowanka na pełnoprawnego członka grupy” (/)i.tJk.»V.w). W len sposób istotą wychowania jest przystosowanie się wychów'inka do żądań grup społecznych prze/ włączenie się do wspólnoty .języka, obyczaju, poglądów, zajęć iip. Całość zaś procesu rozwojowego po legii w tym ujęciu na socjalizacji74, czyli uspołecznieniu sic wychowanka. Socjalizacja wychowawcza zaś out dwa główne wultnitr I wprowadzenie wychowanków do .świata kultury narodowej i ogólnoludzkiej poprzez kształcenie ogólne, v/yilikiem czego :uude-puje asymilacja kullnralua wychowanka do wspólnoiy społecznej i upodobnienie się psychiczne; 2'1 wprowadzenie do aktualnego życia społeczeństwa przez kształcenie grupowe według płci lub kształcenie zawodowe, rezultatem czego jest przygotowanie <:<• życia praktycznego i produkcyjnego Oraz zróżnicowanie się społeczne zależnie otl wybranego zawodu. W związku z tym szkoła spełnia dwie funkcje: asymilacyjną pod względem typu kulturalnego i selekcyjną pod względem uzdolnień pracowniczych7*.
1’oza socjologią wychowawczą szkoły i klasy szkolnej, w której bada się socjomc*iryc/nie*0 stosunki między jednostką a grupę koleżeńską. ważna jest socjologia wychowawcza środowisk rodzinnych*’•. Bada ona typ rodziny (pełnej, rozbitej, zreorganizowanej, zdemoralizowanej) oraz wpływy środowiska lokalnego na rodzinę i wychowanie w niej dzieci, jak rodzina wiejska, inteligencka, proletariacka, miejska, ponieważ od tych czynników zależy rozwój wychowawczy dzieci i młodzieży.
!•- I)ui t !i« i iii, EJucbtłoo ci tOcMog/f <!/. eyi ; W. H. B ■ oQ k o v c I A Sii iology <>f fo/ucutioir. Npw Yort, IV >S; |{. 5>;ival. leniu <lc R\i'is 196?. I ?,s 1 S. Ilalcy, Hprowatłziuiciiopsttkoloiń snoSwnt i W;nv.y , IWs. 171 201. ‘ '
” .1. W Byst roń. Sr!; ni,i jak,, sjtn<ixko tpoUrzue, Lwów >}~. S If o vf u U U i (hlritil oicjtrlogii n batkutiacfi procesów loWlrWyweryMt W:J Nnnkł przyrodnie:* i w i\si>vloHh-uyjix z pchjtttjzibr. il/_ cyt..
*’ 7 z ii h o I- II w s k i. Stosunki społeczne li' ki;ni, ttkolitci. Wwww IV04
J |,,c lc '• ł'<'~nanwt>c ie/iiltmiskn trychjiumt :cva, Wii^k |v#i;.
5‘J