filmowych i telewizji. czyli i/.w. środków informacji masowej wszelkiego rodzaju wykształcenia, na klótc składają się wiedzo naukowe. postawy religijne, moralne i estetyczne, gusty, sposoby odżywiania się, ubierania, odnoszenia się do innych, zachowania się j postępowania. W ten sposób następuje więc pod wpływem siły etosu przyswojenie przez rozwijającą Się jednostkę całego dorobku kultury, realizuje się wejście wychowanku rlo wspólnoty grupowej tradycji, historii, języka, obyczaju, narodowo śei. dalej zaś dokonuje się przystosowanie S|>olocznc jednostki i przysposobienie jej na pełnoprawnego członka społeczności. Warunkiem jednakże normalnego przebiegu tej asymilacji i adaptacji społecznej jest zdrowie biosu, czyli brak znbuizcń i nienormalności, jak lip. niedorozwój umysłowy:rt. Etos więc jako społeczne działanie pokoleń doji2alych na młodociane tworzy liiżysko dla naturalnego rozwoju jednostek, klóre mają się przystosować do ogólnego porządku współżyciu społecznego. szczególnie zaś do jegifóKyezajmwści i poziomu tnoinlncgó, co razem stanowi proces uspołecznienia jednostki, czyli socjalizację.
Cl Jednakże nawet zuneliue zdrowy., biologicznie i psychicznie wychowanek mążc, jak wiemy, nlcc.wykolcjemti wychowawczemu, gdy wejdzie \v środijwjskO demoralizującej deprawujące moralnie, czasami poćr^rpTywem'57er7Ónej l/.w..kultury masowej’1 .żerującej, niekiedy na nnjni/szych 'nsfynłclacTi tłumu i zvyyrodnia?cgo biosu. Wobec takiego zagrożenia w kształtowaniu biosu przez etos nie może zabraknąć korygującego działania wychowawczego, nastawionego w kierunku szlachetnych ideałów. Etos bowiem grup społecznych dotyczy przecięt tiych uznanych przczoloczenie wzorów postępowania, np. dobrego ojca czy m;ilki. syna czy córki, pracownika bib przełożonego i(d. Wychowawcy natomiast mają wyprowadzić wychowanka z tego stanu natury i przeciętności do wyższej kulniry, mają zbliżać go do ideału, doskonalić we wszechstronnym rozwoju, aby na lej drod/e przekształcić także całe społeczeństwo. Takie prowadzenie wzwyż nazywa się sv pedagogice psychagOgią:2.silę zaś tego działania moralnego i umyslowegu
,r S. Skowron. Tt?iedzi(zno.w. dr. cyt.. 5.
A. K |y »'< owsk ii, Kulturn«iav.łii,a.krytykuftJrtiwii,W'aix**v*yi IOM.v 2SKn: X. Ktl 0 O w 1 k i, lecMkl tulUiralne nrtuastnrjm irrcAiniYWif iiujKi/iiM/irgo cfliwicka, „Ateneum Knplnńsltic" ni JI9 • 705 n.
.1 m 11 s v 1 twliiśf. i. K r k < z. |. Igu/aiiiYuiie i x;i-rAou'<mei7. Warszawa 10)6 i. 120 r .. A. Kio «f nld. r.vjr/wję<i.i{'i futtrpijcholhfioprut liche Lrzkfmnyilfhfr fW:) Die /v.jrdUf<heit {f.-':lrtcl!r<t!'/<. I eiprię 1927 « V<R autorytetu wychowawców, jako ludzi najlepszych danego społeczeństwa i środowiska, którzy powinni być „ludźmi dobrze wychowanymi"” - będziemy analogicznie na/.y wuli,'a£<isenil (gr. ago - prowadzę). Siła prowadząca agosu da się dzisiaj wymierzać przy pomocy odpowiednich skal, określających oddziaływanie wychowawcze, np. szkoły czy do mu”.Zależnie więc od swej wielkości może skutecznie przyczaić się tli' tego, że wychowanek'wzniesie się ponad Swoje popędy biosu i ponad przeciętnośćetoMi grupowego, a lo pr7f^sa7nóó7’;ińo^vamośrebieTnr/ez kulturę duchową. W ren sposób agn.s wychowawców, kierujący rozwojem wychowanka, stanowi trzecią sile wychowania, podnoszącą i uszlachetniającą młode pokolenia, rozwijając je osobowo jako dojrzale osobowości w procesie personalizacji.'
d) Doskonalenie wychowawcze rozwijającego się człowieka wiąże się z ukształtowaniem prawidłowej postawy wychowanka wobec przyszłego życia. Przygotowanie to w warunkach współczesnej, szybko zmieniającej się cywilizacji, nie jest łatwym zadaniem. Dlatego też wszystkie systemy wychowania staraja się przewidzieć nieznane kszlal ty przyszłego życia, aby najlepiej przygotować do niego młodzież. Powstają więc programy wychowania dła przyszłości”, obejmujące zagadnienia wolnego czasu”,pracy produkcyjnej: twórczości w warun• kach automatyzacji, przygotowania do małżeństwa i świadomego rodzicielstwa w obliczu eksplozji demograficznej, dialogu światopoglądowego, tolerancji i utrzymania pokoju w warunkach zagrożeniu nuklearnego. Nieokreśloność przyszłego życia, do którego wychown-l)ie ma przygotować młodzież., wprowadza czwarty składnik wychowania, siłę najbardziej tajemniczą i nieobliczalną, występującą w postaci działania ludzkiego losu. Los. cfluciaż jest siłą niewymierną i nie dającą się przewidzieć, decydująco wpływa swoimi ciosami lub uśmiechami fortuny na życic, rozwój i wychowanie każdego człowieku. Pedagogika teoretyczna musi więc liczyć się w wychowaniu z działaniem losu,
'* P. Znaniecki, ludzie KHtitkM a iiisOi«i prspdńri, l.v>«« I9M,
* 3-*S n
ł* I. Piel ci. Ptizmiwonie jirttififirjka trj-eAop-mrrzefo. V/mi:l-.n Krak Sm. l^fZI *. 10/ n.
" R. Suchodolski, tpyf/irłiiw/fr rf!<> pr:yttMxi. WuiSMYta IWO: K Schneider, Ptospektiw Ffatogota, ..Iptcnmioiialc Zciisdlfifl ftii fcuicliurięiwlssciiirchun" lf>58 nr t v 36-50
Np. ti. Tul i. ("sta wrota/ (ll. r. wl 1, Wnrw.wn '963
175