wmp0042

12 AKĆrec PoHu-t.\ta

zostać uzgodniona z podziałem istniejącym wewnąt rz spoleczeńs I wa. Dokonuje';® się tu w ten sposób, że „panowanie siła" przechodzi w „silę panowania”. Ko- ^-3jp nicczność tego przejścia wynika stąd. żc „panowanie sfltujawnia to, co stosunek panowania i zniewolenia usiłuje zasłonić — podmiotowość poddanego znie- •tyj woleniu”²⁴’. W ten sposób, tworząca się nieićwnośów procesie .pracy i w sferze ) dystrybucji wytworzonych produktów jest tożsama z zastąpieniem równości bio- "i logiczno-ttaiurainych więzi rodzinnych przez więzi stricte społeczne, które sa > wię/.iami nierówności, opartymi na społecznej hierarchii.

Wzajemne uzgadnianie dwóch porządków jest procesem historycznym, przechodzącym przez poszczególne etapy. Rezultatem tego procesu jest „nic tylko to. i że sfera zróżnicowań i podziałów zaczyna być organizowana lak, by dała się wy- i wieść i uprawomocnią w jedności rozumu i woli. ale sprawiających także to, że 2 zasada jedności przechodzi /. poziomu «hyr.ia w sobie* do poziomu «bycia dla f siebie-. Oznacza lo upowszechnienie sie akceptacji wartości i nomi lę jedność i odzwierciedlających"²'. Dialcktyka procesu uzgadniania się tych dwóch porząd- ;< ków polega na tym. ,że prawa boskie będące odzwierciedleniem jedności ludzi w porządku «bycia podtniolem», przez liczne zapośtedmczcnia przejmują od }; praw ludzkich (regulujących sferę tę jedność rozrywającą) racjonalną ^zrozumiałą* formę. z drugiej strony zaS |...} sfera praw Iroskich przenika i wspólkonstyni-uje sferę praw ludzkich”²*. Inaczej mówiąc, prawa rządzące nierównością tworzącą obszar- zróżnicowanych podziałów społecznych stają się rzeczywiście prawami (tj. /godne są ze swoją Istotą) tylko wietly, gdy są legitymizowane przez wolną wolę podmiotowości, kiedy są przez, tę wolę uznane.

.Uzgodnienie owych dwóch porządków jest możliwe dzięki „wiedzy oszuka- . Itej”. Czyli „świadomości fałszywejT WieiI/a ,.oszukana"'jest „taką interpretacją rozumności, logiki Świata, z kRTfcj dałoby się wyprowadzić^-(ajvięc-zrozumieć i zaakceptować) sferę podziałów i zróżnicowań społecznych — jako zgodnych z tą rozumnością'-⁰. Taka ‘właśnie wiedza „oszukana", „fałszywa",'nie znają- . ca swej"rzeczywistej prawdy, czy też. mówiąc słowami Hegla, wiedza podzialona % „na niewiedze o tym. co czyni, i na swoją o tym wiedzę    - |xrz.wala nie- ''•)

wolniknwi uznać się za niewolnika, a tym samym uprawomocnią całą relację panowanie zniewolenie. fDv.i ęki |oszukanej| interpretacji świata zakamuflowany 1 stosunek panowania i /niewolenia może znaleźć zrozumienie i akcejttację w tym. co przez len stosunek w porządku działań społecznych zostało pogwałcone, •: w jedności loz.nmu i woli. w wolnej podmiotowości jako ludzkiej prcdysjKrz.ycji do poprzedzonego rozumieniem wyboru, akceptacji bądź. odrzucenia. Istnienie I oszukanej | interpretacji świata jesi niejako dowodem na lo, iż wolna podmiotowość człowieka jest koniecznym warunkiem spełniania się społecznego aklu pracy, a wiec że jest ona koniecznością, o nm logiczną podstawą całego procesu : us|X)lcc?.niania się’^¹.

Wniosek, jaki można z tego wyciągnąć, sprowadza się do stwierdzenia.

^rt Tmw.>-l<rM0R.

_________F.tjcjK&Uiy niof.ilnoił

i ■ gipnmizacjn porządku społecznego opartego na nierówności jest w istocie legitymizacją moralną. Ij. przekonaniem, iż. owa nicrównoość jest w sposób konieez-• nyjwpis.-uia w racjonalność tego porządku.' Dzięki ternii pr/ckominiu możliwe staje sie jcdiióll^ liWcaiiikowaiiicr jlórócżćgó/nycli woli moralnych, a więc Współdzjalaoic w pioccsie pracy.

Wota moralna— jak-było tojnż powiedziane- - jest wolą chcącą dobra włas-oego. nic i dobra innych ludzi. Stosunek jedności rozumu i równoważności pod-: młotowej można więc uznać za stosunek zachodzący w ol*zarze nierówności. ' .Ale istnienie lej równoważności, ij. istnienie woli moralnej skierowanej ku innej , woli, jest możliwe tylko wtedy, gdy zachowane zostaje życie, a warunkiem /.a chowania życia jest konieczność pracy.

Proces pracy wymaga współdziałania, ij. komunikacji między jjudmiocamt. ; Komunikacja będąca międzypodr.iiutową Interakcja okazuje się koniecznym wa-. runkiem procesu pracy. Komunikacja jest więc współdziałaniem w tworzeniu jlierówiKjści" wynikającej zarówno z „pożądania hamowanego", jak i z podzielonych fmikcji, które sjj warunkiem osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest wyt-: war/anie środków do życia: ,x faktu, iż ludzkie wytwarzanie środków do życia ; jest zarazem społecznym współdziałaniem, wynika, iż jest ono 7. konieczności włączone w proces współkomunikowanja się i poio/umirwania jako warunku . przewidywalności działań i st«lnienia się wzajemnych oczekiwań’ -^:l.

Uzgadnianie celu i podziału zadań, a więc komunikacja interpersonalna, jest - możliwe dzięki odwołaniu się do wolnej, subiektywnej wolt, a więc woli morał* l>sj. Chodzi lu o takie odwołanie się, dzięki któremu uicpt/cwidywałnc., wolne wybory woli zostałyby jednolicie ukierunkowane tworząc w ten sposób wolę / wspólną, wolę zbiorową. Wola zbiorowa tworzy sic dzięki możliwości ponozu-. miewania się podmiotów. „Aid komunikacji, jako warunek współdziałania zakla-; iła więc I- -] [zasadę| równoważności, jedności w porządku « bycia ę jiudptjolcnn* JŁ----- -____

| Hrocesspołecznego rozwojujjcst jednak takim pmcescm, w którym zasada ta jest ustawicznie gWałćona. Pogwałcenie to jest tożsame 7 naruszeniem wanmku ’ uspołecznienia się działań; zagrożona zostaje w ten sposób podstawa istnienia ^: społeczeństwa jako całości. Ponieważ isinienic tej całości jest z kolei warunkiem biologicznej egzystencji jednostek, konieczne staje się uruchomienie takiego mc thanizmu, który, mimo naruszenia owej zasady „równoważności, jedności w po-; rządku « bycia podmiotem*" w dalszym ciągu czyniłby ją zasada legitymizującą . istnienie społecznej całości. 'HU,im mechanizmem jest władnie ,anmdaniuść.(aL-szywa". kióią wytwarza sam system społeczny. Wytwarzają../ tej racji, iż jego V «naieiię» Sianowi przenikanie się sfery podmiotowej i przedmiotowej (idealnej i icalnej, świadomościowej i rzeczowej) Wytwarza konieczność takiej inter-d preiacji świata, na któiej gruncie ^nierówność* wiążąca podmioty w sferze produkcji i podziału jawi się jako dająca się uprawomocnią na bazie jedności • rozumu. |...} "świadomość fałszywa* byłaby więc lym. co pomaga wytworzyć \*ię woli zbiorowej. I...J Dokonuje się to drogą konstruowania takiego obrazu p świata, w którego obrębie podzielona według zasady panowania i zniewolenia ) dera życia ludzkiego jawi się jako «wywodliwa» / tego zespołu norm i wartości,

” Tm,nie. ».1OT.