5192604957

12

Oceny układu wojewódzkiego, jako regionalnego podziaZu kraju sZużacego badaniom statystyczno-porównawczym, należy dokonać na tle generalnej struktury regionalnej Polski. Dysponujemy w tyra zakresie bogatymi doświadczeniami badawczymi. Przestrzeń kraju byZa wielokroć poddawana analizom porównawczym - szczególnie w latach siedemdziesiątych - których celem byZo dokonanie regionalizacji spoZeczno—ekonomicznej przy przyjmowaniu jednostek terytorialnych różnej skali jako jednostek wyjściowych. Na podstawie wyników wielu analiz, można sformuZować kilka wniosków syntetycznych:

1. Polsko przestrzeń najsilniej różnicują dwa zespoZy

czynników:

-    poziom urbanizacji, uprzemysZowienia i zamożności. Polska jest przykZadem kraju, w którym wymiary te tworzą wyraźny kompleks funkcjonalny. Badańia międzynarodowe (por. np. G. Gorzelak, B. Wyżnikiewicz, 1981) wskazują, że sytuacja taka występuję w krajach o strukturze gospodarczej zmieniającej sie pod wpZywem uprzemysZowienia. W krajach, których struktury gospodarki można by określić mianem postindustrialnych. kompleks taki już nie występuję (należy przypuszczać, że ksztaZtowaZ on strukturę regionalna we wcześniejszych fazach rozwoju), bowiem poziom uprzemysZowienia nie koreluje sie z poziomem zamożności. Gradient kompleksu uprzemysZowienia-urbanizacji-zamożności przebiega w kierunku poZudniowy zachód - póZnocny wschóc.;

-    historyczne podziaZy obecnego obszaru Polski dawnvwi granicami państwowymi. Przynależność do odmiennych organizmów państwowych w przeszZości (por. np. A.Pjs-kozub, 1987) wywarZa wyraźny wpZyw na obecne cechy poszczególnych części polskiej przestrzeni. Gradiont wymiaru historycznego zmienia sie z póZnocnego zachoau na poZudniowy wschód. Trzy zespoZy zjawisk wykazuj o największa przestrzenna zgodność z podziaZami histo-