Natomiast zdaniem M. Łobockiego, jest to „rodzaj efektu, który zamierzamy uzyskać w wyniku badań, a także jest to rodzaj czynności, z którymi te efekty będą się wiązać.”8
Kierując się definicjami T. Pilcha i \I. Łobockiego, przedmiotem moich badań jest wartość pracy zawodowej w opinii osób bezrobotnych i czynnych zawodowo. Natomiast w związku z obranym przedmiotem badań, ich celem jest ustalenie stosunku badanych do wartości pracy zawodowej.
Określenie przedmiotu i celu badań pozwala na sformułowanie problemu badań, co stanowi pierwszy etap zadań naukowych,9 bowiem właściwie określone problemy badawcze nadają głęboki sens badaniom naukowymi oraz gwarantują ich rzetelność.
W literaturze naukowej możemy znaleźć wiele definicji problemu badawczego. Według W. Zaczyńskiego, o problemie badawczym mówimy w sytuacji „zetknięcia się człowieka z trudnością, wraz z uświadomieniem sobie jej charakteru.”10 Z kolei J. Sztumski pojęcie problemu badawczego określa to „co jest przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu, to co orientuje nasze przedsięwzięcie poznawcze.”11 W mojej ocenie pojęcie problemu najtrafniej zdefiniował M. Łobocki wskazując, iż „jest to pytanie, na które odpowiedzi szukamy na drodze badań naukowych, czyli poprzez dociekanie i wysiłek.”12
Istotnym jest jednak, aby przy formułowaniu problemów spełnione zostały określone kryteria:
1. „problem ma wyrażać relację zachodzącą między dwiema lub więcej zmiennymi;
2. problem ma być sformułowany jasno i jednoznacznie, koniecznie w formie pytania, a nie stwierdzenia;
3. problem ma dotyczyć zmiennych, dających się zbadać (zmierzyć), bowiem pozbawiony takiej możliwości przestaje być problemem badawczym.”13
* M. Lobocki. Metody badań pedagogicznych. Warszawa 1984. s. 5 8. trochę stare
9 S. Palka. Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk 2006. s.l 1.
10 W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela. Wrarszawa 1995. s.30.
" J. Sztumski. Wstęp do metod i technik badań społecznych. Warszawa 1984. s.28. trochę stare
12 M. Lobocki. Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Kraków 2007, s.l 10.
13 Ibidem, s.126.
2