1. - to naukowe badanie życia społecznego ludzi. Socjologia zajmuje się zbiorowościami ludzkimi, ich strukturą, zachodzącymi w nich zależnościami i procesami, a także społecznym zachowaniem ludzi wynikającym z ich przynależności do różnych grup. Warto zaznaczyć, że przedmiotem jej badań są tylko współczesne społeczeństwa rozwinięte (przemysłowe).
2. - umiejętność spojrzenia na własne społeczeństwo z zewnątrz, obejmująca min. gotowość do weryfikacji stereotypów, a także umiejętność łączenia losu pojedynczej jednostki ze stanem, w jakim znajduje się społeczeństwo;
3. Funkcjonali/ra (orientacja integracyjna)- jedna z ważniejszych orientacji
badawczych w socjologii. Rozwinął się w USA po II wojnie światowej. Klasycy Talcott Parsons, Kingsley Davis, Robert Merton, Istotą funkcjonalizmu jest ujmowanie (struktury), składającego się z wielu
powiązanych ze sobą - zmiana któregokolwiek z elementów może
prowadzić do dezintegracji. Każdy z podsystemów jest wyspecjalizowany do pełnienia określonych . R Merton podzielił funkcje poszczególnych instytucji
w systemie społecznym na jawne (manifest functions) i ukryte (latent functions). Funkcje jawne są powszechnie uświadamiane i deklarowane, natomiast ukryte- nie. Typowe dla funkcjonalizmu jest ujmowanie społeczeństwa jako systemu pozostającego w stanie , pomimo zachodzących zmian.
Funkcjonaliści przyjmują założenie, że podstawą istniejącego ładu społecznego jest zgoda większości członków co do podstawowych norm i wartości w nim przyjętych
( ). W przypadku wystąpienia zjawisk dysfunkcjonalnych w
społeczeństwie uruchamiają się mechanizmy kompensujące i dostosowawcze, przywracające stan integracji systemu i zapewniające jego rozwój w warunkach ciągłości. Teoria funkcjonalna usuwa z poła widzenia całkowicie . W ujęciu funkcjonalistycznym społeczeństwo jest
funkcjonalizm: system, integracja, instytucje
4. Orientacja konfliktowa-> społeczeństwo jest rzeczywistością dynamiczną, obszarem nieustannych, strukturalnych sprzeczności pomiędzy swoimi podsystemami i wielkimi grupami społecznymi, zwłaszcza społecznie upośledzonymi i uprzywilejowanymi. Sprzeczności społeczne są naturalnym elementem życia społecznego, wyznaczającym kierunek jego rozwoju. Kluczem do zrozumienia procesów i zjawisk społecznych w ramach orientacji konfliktowej jest rozpoznanie głównych osi konfliktów (sprzeczności interesów). Przyczyną tych konfliktów są na ogół nierówność szans życiowych i nierówny dostęp do dóbr lub dążenie do życia w środowisku o jednolitej tożsamości etnicznej i kulturowej. W orientacji konfliktowej zakłada się, że podstawą tego ładu jest raczej przymus, wymuszenie na obywatelach posłuszeństwa wobec tych norm Do typowych badań należy poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jak różne instytucje życia społecznego (państwo, system prawny, sądownictwo itp.) ułatwiają grupom uprzywilejowanym utrzymywać swoją nadrzędną pozycję, a inne grupy w pozycji podporządkowanych. Klasycy: K.Marks, R. Dahrendorf. Politycznym wyrazem sprzeczności ekonomicznych, zdaniem Marksa, jest konflikt klasowy, walka klas społecznych, którą uznał za siłę motoryczną historii.