3582318422

Metodologia badań społecznych

I. Wykład I

1. Źródła filozoficzne orientacji poznawczych w badaniach naukowych - ogólne założenia

ontologiczne i epistemologiczne Działy filozofii: ontologia, epistemologia i aksjologia

Źródła filozoficzne orientacji poznawczych w badaniach naukowych Działy filozofii wg. przedstawicieli Akademii Platońskiej:

~ ontologia - nauka o bycie, o rzeczywistości, podstawowy dział filozofii, zajmuje się: teorią bytu,

charakterem rzeczywistości, strukturą rzeczywistości ~ epistemologia - nauka o poznaniu, teoria poznania, zajmuje się poznaniem ludzkim, analizą

procesów poznawczych umożliwiających zdobywanie wiedzy ~ aksjologia - nauka o wartościach

Stanowiska ontologiczne

Realizm	Idealizm
obiektywny - jedynym istniejącym bytem jest • idea, duch; byt istnieje niezależnie od rzeczywistości materialnej, która jest jego tworem, pochodną subiektywny - istnienie rzeczywistości to wrażenia, myśli istniejące w podmiocie	- ontologiczny - przeciwstawny idealizmowi; rzeczvwistość istnieie obiektvwnie. iest
	zewnętrzna w stosunku do poznającego przedmiotu

Epistemologia - nauka o poznaniu, zajmuje się:

—    istota, cele, podmiot, treści, procesy, metody, warunki, rezultaty kryteria poznania

—    struktura, źródła poznania, znaczenie dla teorii i praktyki

—    uwarunkowanie historyczne, społeczne i psychologiczne

Stanowiska w teorii poznania

Idealizm	Realizm
Idealizm teoriopoznawczy (immamentny) -rzeczywistość istnieje tylko w myśli podmiotu; podmiot w poznaniu tkwi we własnych	Realizm teoriopoznawczy - przedmioty istnieją niezależnie od spostrzegającego go umysłu ludzkiego; istnieie obiektywny porządek
przeżyciach, wrażeniach	rzeczywistości, a człowiek ma możliwość iei
	poznania

Kierunki w teorii poznania - metody poznawania rzeczywistości:

1) empiryzm - wywodzi poznanie ludzkie z doświadczenia zmysłowego zewnętrznego lub

wewnętrznego:

~ empiryzm genetyczny - związany z określeniem pochodzenia, genezy wiedzy - pojęć, sądów, teorii czyli ze źródłami wiedzy

—    wersja radykalna - podstawą wiedzy jest doświadczenie

—    wersja umiarkowana - doświadczenie jest źródłem wiedzy określonego rodzaju ale istnieją też inne - nie związane z doświadczeniem

~ empiryzm metodologiezny (aposterioryzm) - związany z określaniem sposobu osiągania wiedzy, jej weryfikacji

—    wersja radykalna - tylko metody doświadczalne są podstawą do oceny wartości poznawczej twierdzeń i teorii

—    wersja umiarkowana - obok wiedzy empirycznej istnieje wiedza nieempiryczna

2) Racjonalizm - wywodzi poznanie ludzkie z rozumu, przyznaje rozumowi główną lub wyłączną rolę

w procesie poznania; neguje znaczenie innych źródeł wiedzy