3582318806

OPRACOWANIE TEKSTÓW z KSIĄŻKI CZYM JEST TEORIA W POLITOLOGn? RED. ZJBLOK Barbara Krauz-Mozer „ Teoretyzowanie w politologu u progu XXI wieku”

Z. Blok „Teoria - teorie - wiedza teoretyczna”

1. Z. Blok „Teoria - teorie - wiedza teoretyczna”

Pytanie o to czym jest teoria w politologii jest pytaniem o warsztat badan politologicznych (Ontologia vs.

Epistemologia).

Ontologia - musimy na początku opowiedzieć się za:

•    Naturalizmem - rzeczywistość ma charakter „obiektywny” lub

•    antynaturalizmem ontologicznym - podważa możliwość obserwacj i.

Epistemologia:

S czy obserwując jesteśmy w stanie ustalić rzeczywiste związki miedzy zjawiskami społecznymi (pozytywizm),

S czy też istnieją pewne relacje, których nie da się bezpośrednio zaobserwować (stanowisko hermeneutyczne, interpretacjonistyczne). Świat jest tworem społecznym i należy skoncentrować się na znaczeniu zachowania C,rozumienie”, a nie na „wyjaśnianie”).

S Stanowisko pośrednie zwane realistycznym - świat istnieje niezależnie od naszej wiedzy o nim, ale nie wszystkie zjawiska społeczne i związki między nimi da się zaobserwować. Istnieje dychotomia: „rzeczywistość - pozory”.

Nie ma mowy w politologii o jednolitym rozumieniu polityki. Stanowiska metodologiczne:

■    Realizm - możliwe jest mniej lub bardziej uproszczone odbicie rzeczywistości,

•    Konstruktywizm - kwestionuje możliwość odbicia rzeczywistości, ale zakłada możliwość uzyskania jej uproszczonego wyobrażenia. Teoria - typ idealny, który można konkretyzować w procesie badawczym, tzn. uzgadniać z zebranym materiałem empirycznym, ale nie z sama rzeczywistością (zbyt różnorodna, więc niedostępna). Dwie metody powoływania do formalnego lub pojęciowego istnienia:

❖    przez postulowanie - odwołuje się do konsystentności,

❖    przez konstrukcje - jedynym sposobem okazania, że jakiś obiekt istnieje konstruktywnie jest podanie metody jego tworzeniaw skończonej liczbie kroków;

■    Instrumentalizm - nie można oceniać teorii naukowej z punktu widzenia prawdy lub fałszu, bowiem teorie są tylko regułami wnioskowania, intelektualnymi urządzeniami opanowywania i porządkowania danych doświadczalnych.

Pluralizm poznania w jeszcze większym stopniu powiększa stale rosnąca pula różnych koncepcji badawczych,

przykładowo takich jak: teoria racjonalnego wyboru, instytucjonalizm, feminizm czy teorie interpretacjonistyczne

itd. (każde ma swoją def. polityki, naukowości, preferowane metody).

1