Źródła kreacji pieniądza (spasali; wprowadzania go do obiegi)
1-rndsja budżetowa fskartował - polega na emitowania przez Skarb Państwa papierów wartościowych (skarbowych) talach jak: weksle skarbom, obligacje skarbowe, i afaowanii ich zakupu społeczeństwu w celu ograniczenia bądź pokrywania deficytu budżetowego. Pożyczkobicrcą czyB emitentem jest Skab Państwa, natomiast pożyczkodawcami są nabywajmy te papiery
weksle skarbowe - emitowane są na wysokie kwoty (nominały), stąd nabywają je głównie podmioty gospodarze, instytucje, banki handlowe obligacje skarbowe - emitowane są o niższych nominałach, stąd ich zakipem zainteresowane byó mogą osoby fizyczne Łnadwyżka eksportu nad importem - czyli dodatnie saldo; sprzedaż towaru zagraiicznemu odbicrcy powiększa obieg pieniąiza krajowego. W przeciwieństwie do tego zapłata przez importera krajowego za towar importowany z zagranicy oznacza likwidację (wycofanie z
obiegu) pieniądza krajowego. Efekt jest więc taki sam, jak jazy spłacie kredytu. Zauważyó należy, że kredytowa kreacja pieniądza wiązać się może z powiększeniem obiegu pieniężnego w wyniku nadwyżki eksportu nad importem. Kredytowanie bowiem protkikcji eksportowej powiększa obieg pieniądza krajowego Późniejszy ekspert i zaplata przez zagranicznego importera umożliwiają ipłatę kredytu zaciągniętego uprzednio przez ekspertera. Równocześnie następuje zamiana jednego źródła kreacji pieniądza (kredytu) na inne (należności za eksport). (Podmiot gotpodarczy potrzebuje środków pieniężnych: kapitał własny i kapitały obce (kredyt bankowy). Zaciąga kredyt, ktdry uzupełnia środkami własnymi Produkcja jest realizowana —> sprzedaż. Na produkcję ponosimy nakłady. Nakład staje się kosztem, gdy przynosi
efekt użyteczny (ma miejsce sprzedaż). To co ekspertujemy, uzyskujemy za to dochody. Zaciągnięty kredyt zostaje spłacany ze frodców uzyskanych z eksportu.
3. kredyt bmikowy - czyli kredytowa kreacja pieniądza; polega na wprowadzaniu dodatkowego pieniądza do obiegu i może nastąpić w różnych momentachrepaodukcji:
- w produkcji, przy kredytowaniu prockikcji w teku
- w zbycie, przy kredytowaniu wyrobów gotowych
- w obrocie towarowym, przy kredytowaniu lutu, a także działalności eksploatacyjnej i inwestycyjnej
Kredytowanie może dotyczyć także różnych odbiorców, wobec czego pieniądz może pojawić się w obiegu w następstwie kredytowania zarówno odbiorcy pośredniego, jak i konsumenta i inwestora (czyli ostatecznych/finalnych odbiorców dochodu narodowego).
Zalety kredytowej kreacji nieniądza:
1. znka niebezpieczeństwo hamowania działalności gospodarczej na skutek braku środków pieniężnych
2. pojawia się możliwość dostosowania podaży pieniądza do realnej wielkości poszczególnych składników realnej podaży
3. kredyt jest statecznym środkiem przeciwdziałania ujemnym skutkom tworzących się oszczędności pieniężnych (mówi o tym rozdzielcza funkcja kredytu)
Wady kredytowej kreacji pieniądza:
1. istnieje niebezpieczeństwo nadmiernego kredytowania w stosunku do wzrostu realnych elementów produktu społecznego (zagadnienie to wiąże się z tzw. Ekonomiczną granicą akcji kredytowej prowadzoną ja-zcz BC)
2. istnieje niebezpieczeństwo kredytowana przedsięwzięć gospodarczych niedostatecznie efektywnych.
Wyróżnia się 2 sposoby ujmowania kredytu bankowego:
1. formałno-prawne ujęcie kredytu - wywodzi istotę kredytu bankowego z instytucji pożyczki pieniężnej. Wg tego ujęcia kredyt to świadczenie
określ mej kwoty pieniężnej na rzecz kredyt obkrcy z obowiązkiem jej zwrotu w określonym terminie i zapłatą procedu jako ceny kredytu. Następstwem tak rozumianego kredytu jest powstanie wierzytelności u kredytodawcy i oc^mwładającej jej kwotowo zobowiązania u kreełytobiorcy. Z reguły formalno-prawne ujęcie kredytu bankowego dcszikuje się istoty kreefytu w czasowym wykorzystywaniu przejściowo wolnych środków pieniężnych. Bank więc niejako pośredniczy w przekazywaniu potrzebują:ym podmiotom gospodarczym środków pieniężnych czasowo nie wykorzystywanych jazez inne podmioty. Od tego ujęcia nie mamy do czynienia z tworzeniem nowych środków pieniężnych, lecz z podziałem środków już istniejących (tzw. redystrybucja kredytowa). Bank ogranicza się do pośredniczenia pomiędzy kredyt obiorami, a tymi którzy lokują piernąfze w banku (depmenci/depazytariusze)
2. ekonnmicme ujęcie kredytu - wg tego ujęcia istotą kreefytu bankowego jest pounażanie siły nabywczej kredytobkrey. Kredyt bowiem daje
prawo do dokonania wydatku pieniężnego w rorania-ach przekraczających stan aktualnie posiadanych przez kredytobiocę środków pieniężnych. Bank udzielając kredytu nie dzieli dochodów i środków już istniejących, lecz twozy nowe dochody i nowe środki pieniężne. Kreowany przez kredyt pieniądz wpływa do kanałów obiegu (powiększa obieg pieniężny) i zaczyna nadal krążyó już samodzielnie.
Craiica akcji kredytowej:
l.ekmomirmna - dotyczy BC i wyznaczana jest przez konieczność zachowania równowagi ekonomiczno-finansowej gospodaki naodowej. Oznacza tą że ilość pieniądza wprowadzanego do obiegu powinna być skorelowana z jH-zyi ostem takich agregatów makroekonomie sztych jak: dochód na odo wy czy produkcja globalna.
W każdej gospodarce rynkowej BC odpowiada za politykę pieniężną (mmetarną), czyli odpowiada za ilość pieniądza w obiegu Dotyczy to zaówno pieniądza gotówkowego, emitowanego przez BC, jak również pieniądza bezgotówkowegą kreowanego przez banki handlowe w postaci udzielanych kredytów.
Głównym zadaniem BC jest emisja pieniąłza gotówkowego. BC dodrukowuje pieniądz i rozdaje go ludziom- Na rynku chcemy robić
zakupy. Brakuje podaży po stronie towmów i usług. BC musi uwzględniać fakt ilości pieniądza w obiegu i wyprodukowanych towarów. Dla rozwoju gospodarczego korzystna jest niska inflacja.
^techniczna - dotyczy banków handlowych i określa cna możliwości kredytowe tych banków, które wyznaczone są wielcością zgromadztnych depozytów (wszystkich). Bank komercyjny maże udzielić tyki kredytów, ik ma zgromadzonych depozytów. Powstaje pytanie: czy istnieją możliwości zmiany technicznej granicy akcji kredytowej? Tak, a dzieje się to za sprawą instrumentów bolących w gestii banku
cen traki ego, do których należą
at strpa rezerw obowiązkowych (banki handlowe muszą utrzymywać niezbędną rezerwę gotówki. Bank handlowy decydują: się na udzielenie kredytu, wylicza rezerwę obowiązkową i oe^prowadza jąnaracłuiek bieżący znajekijący się w BC Podwyższenie stopy rezerw obowiązkowych ogranicza możliwości kredytowe baoku, natomiast obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa możliwości kredytowe banków handlowych.
bl operacie otwartego rynku - to operacje dok mywane przez BC na rynku pieniężnym, polegając na sprzedaży i zakipie papierów wartościowych, głównie weksli skibowych. Ich zadauem jest zmniejszenie łub zwiększenie rezerw banków handlowych BC jest inicjatcrem tych operacji i wykerzystuje je dla regulowania podaży pieniądza Sprzedaż przez BC papierów wartościowych bankom hmdlowym ograniczy możliwości kredytowe banką natomiast odkupienie przez BC od banków handlowych papiwów wartościowych zwiększa możliwości kredytowe tych ostatnich Operacje te miały charakter bezwaruokowy. Obok nich istnieją także warunkowe operacje
1