1. Wybrane czynniki embriotoksyczne i teratogenne: dym papierosowy, różyczka, toksoplazmoza.
Czynniki embriotoksyczne - czynniki powodujące wszelkie działania toksyczne substancji na zarodek lub płód.
Czynniki teratogenne- czynniki pochodzące ze środowiska zewnętrznego, działające na organizm kobiety i płodu, wywołujące wady wrodzone u płodu.
Dym papierosowy - Zawiera ponad 4 tysiące różnych szkodliwych związków chemicznych. Te trucizny dostają się do płodu przez krew matki.
Nikotynizm- uzależnienie od nikotyny.Nikotyna- po 15 sek od zaciągnięcia się dostaje się do mózgu .Budowa papierosa: rurka z cienkiej bibułki (gilza), filtr (nie we wszystkich papierosach)
Dzieci, które w okresie płodowym znajdują się pod wpływem dymu tytoniowego są wcześniakami, rodzą się martwe lub z mniejszą wagą mogą mieć wady serca, uszkodzenia mózgu, choroby układu oddechowego i nerwowego. Groźną konsekwencją palenia może okazać się płodowy zespół ponikotynowy, którego objawy nie muszą być wcale widoczne natychmiast po urodzeniu dziecka.Zaburzenia funkcji mózgu, lęk, depresja, zachowania agresywne, destrukcyjne, histeryczne, ADHD. Palenie bierne jest bardzo szkodliwedym spalanego papierosa, zawiera dużo szkodliwych substancji chemicznych niż ten, którym zaciąga się palący.
Różyczka -Wirusy przenoszone z powietrza, drogą kropelkową. Okres wylęgania wirusa to 2-3 tygodnie. 7 dni przed wystąpieniem wysypki zaczyna się okres zaraźliwości, który kończy się 3-5 dni po wystąpieniu wysypki .Objawy to:złe samopoczucie, bóle mięśniowo-stawowe, bóle głowy, stan zapalny jamy ustnej oraz powiększenie węzłów chłonnych krokowych i zausznych. Zakażenie ciężarnej wirusem różyczki prowadzi do uszkodzenia płodu, ponieważ przenika on przez łożysko i wywołuje infekcję wewnątrzmaciczną- poronienia, obumarcie ciąży oraz mnogie wady wrodzone obejmujące układ naczyniowo sercowy, wady wrodzone serca. Profilaktyka szczepienie
Toksoplazmoza-Toksoplazmozę wywołują pierwotniaki, które są pasożytami bytującymi w komórkach różnych narządów człowieka i zwierząt. Może przebiegać bezobjawowo. Pasożyty bytują w węzłach chłonnych, wątrobie, płucach, mózgu, oku, mięśniach, macicy. Do zarażenie dochodzi przez spożycie surowego mięsa lub niedogotowanego zawierającego cysty pierwotniaka. Rozpoznanie jest możliwe po wykonaniu badań immunologicznych krwi np. odczynu Sabina- Feldmana, testów skórnych.W przypadku zarażenia ciężarnej płód przechodzi ostrą chorobę wywołującą uszkodzenie mózgu i siatkówki oka.Objawy; małogfowie, wodogłowie, zwapnienie mózgu lub zapalenie siatkówki naczyniówki oka. Upośledzenie wzroku i rozwoju umysłowego może wystąpić dopiero pod koniec 1 lub 2 roku życia. Jeśli zarażenie płodu wystąpi krótko przed porodem, noworodek rodzi się z wysypką, gorączką.
3.Wybrane choroby dzieci i młodzieży - tiki.
Zespół Tourette'a- samoistnie dziecko wykonuje tiki ruchowe i wokalne, pojawiają się one często w ciągu dnia, ich nasilenie i lokalizacja anatomiczna są zmienne. Przebieg TS można zauważyć już w wieku 3-8 lat np. mruganie lub grymas twarzy, nasilenie można zauważyć wraz z wiekiem, max osiąga ok. 10-13 roku życia. Wystąpienie tików ruchowych poprzedza zwykle o kilka lat pojawienie się tików wokalnych. Sytuacje stresowe nasilają tiki. Podział tików:
- przemijające-trwają kilka tygodni lub miesięcy nie więcej niż rok
- przewlekłe- powyżej roku. Występują przez wiele lat 3 rodzaje kliniczne:
1. TS prosty- tiki wokalne i ruchowe
2. TS petnoobjawowe; koprolalia, kopropraksja, echolalia, echopraksja
3. TS plus: ADHD + zaburzenia obsesyjno- kompulsywne Objawy
- proste tiki ruchowe dotyczą jednaj grupy mięśni: marszczenie czoła, mruganie, unoszenie brwi, otwieranie ust, grymasy, żucie, wyciąganie języka, potrząsanie głową, zaciskanie pięści itp.
-złożone tiki ruchowe wzory ruchów, przypominające codziennie wykonywane ruchy, ale zbyt długo trwają: dotykanie nosa, innych ludzi, wąchanie, podskakiwanie, kopanie, kopro praksja, potrząsanie głową ze wzruszaniem ramionami, lizanie siebie lub innych, całowanie przedmiotów, wsuwanie palca do gardła
Tiki wokalne to skurcz mięśni dróg oddechowych, krtani, jamy ustnej oraz nosowej, co prowadzi do:chrząkania, kaszlu, kichania, pociągania nosem, głośnego przełykania.
Objawy złożonych TS
Koprolalia- przymus wypowiadania wulgarnych słów Kopropraksja- przymusowe wulgarne gesty
Echolalia- automatyczne powtarzanie wypowiedzi w obrębie wymowy i akcentu