3582320791

KONTROLA SPOŁECZNA

Kontrola społeczna to wszelMe mechanizmy uruchamiające, a niekiedy i wymuszające współdziałanie, które utrzymuje porządek społeczny.

Zachowania niemieszczące się w ramach wzorów uznanych i dopuszczanych spotykają się z sankcjami. Sankcje są jednym z elementów kontroli społecznej. Każda grupa rozwija szereg miar, sugestii, sposobów przekonywania, nakazów i zakazów, system perswazji i nacisku, system sposobów wyrażania uznania, wyróżniania, nagród, dzięki któremu doprowadza zachowania jednostek i podgrup do zgodności z przyjętymi wzorami działania - przy pomocy, którego kształtuje konformizm członków. System ten nazywamy systemem kontroli społecznej.

W tworzeniu tego porządku zasadniczą rolę odgrywa proces Instytucjonalizacji Instytucje kontrolują ludzkie działania, narzucając wzory postępowania, które każą zachowywać się w taki a nie inny sposób i określają jako obowiązujący jeden z wielu możliwych kierunków działania.

Aby zachowywać się zgodnie ze zinstytucjonalizowanymi wzorami, należy te wzory znać. Dlatego też innym podstawowym mechanizmem kontroli społecznej jest proces socjalizacji. Mechanizm ten działa tym skuteczniej, im głębiej zostaną zintemalizowane przekazywane wartości, normy i wzory zachowań. W przypadku ich internalizacji kontrola społeczna zostaje wprowadzona do wnętrza człowieka i powstaje mechanizm kontroli wewnętrznej.

Dopiero, kiedy zawodzi kontrola wewnętrzna, pojawia się potrzeba uruchomienia różnych mechanizmów kontroli zewnętrznej

Kontrola społeczna działa na wszystkich poziomach życia zbiorowego — zarówno w rodzinach jak i wielkich zbiorowościach społecznych. Jednakże inny jest zakres zachowań podlegających kontroli zewnętrznej. W małych zbiorowościach, np. na wsi, w których kontakty między poszczególnymi jej członkami obejmują wszystkie sfery życia człowieka, wszyscy wiedzą o sobie wszystko. W rezultacie całe życie człowieka jest przezroczyste i podlega kontroli zbiorowości. Natomiast w dużych zbiorowościach różne strefy życia człowieka, takie jak np. strefa pracy i strefa życia rodzinnego, są od siebie oddzielone. W tego rodzaju zbiorowościach pewien zakres życia człowieka może znaleźć się poza zakresem kontroli społecznej.

Nie wszystkie zachowania i działania jednostek są w jednakowym stopniu poddane nadzorowi ze strony społeczeństwa. Każdy człowiek posiada pewną strefę prywatności, która może być węższa lub szersza, zależnie od typu społeczeństwa, spójności wewnętrznej grup i od pozycji, którą jednostka w grupie zajmuje, która powoduje, że to, co dana osoba czyni, wypowiada, ma wpływ na życie grupy jako całości, zależy także od zakresu możliwości stworzenia sobie warunków uchylenia się od kontroli społecznej. Czyny potrzebne lub konieczne dla przebiegu życia zbiorowego są bardziej kontrolowane niż czyny mające tylko znaczenie indywidualne.

Grupa, do której należymy staje się jakby częścią nas samych i interesowanie się grupą jest także interesowaniem się sobą. Kontrola nad innymi jest, więc przejawem także zainteresowania własnymi sprawami.

Kontrolę społeczną dzielimy na:

1